Uluslararasý Olimpiyat Komitesi’nin (IOC) 2020 olimpiyatlarý için Tokyo’yu seçmesi aslýnda þaþýrtýcý olmadý. Seçimin yapýlacaðý Arjantin’in baþkenti Buenos Aires’e uçarken, spor camiasýnýn temsilcileri ve spor gazetecileri ‘asýl yarýþýn Türkiye ile Ýspanya arasýnda olacaðý’ konusunda hemfikirdi. Ýspanya geçilirse finalde Japonya’ya karþý þans aranabilirdi.
Gerekçeler þöyleydi:
- Japonya, en yakýn komþularý Çin ve Güney Kore’yi geçen yüzyýlda iþgal etmiþti. Nüfus ve ekonomide dev olan bu iki ülkenin antipatisi sponsorluk ve seyirci açýsýndan olumsuz bir etkendi. Fukuþima nükleer santralindeki radyoaktif sýzýntý sürüyordu ve tekrar olmayacaðýnýn garantisi yoktu. Nüfusu yaþlýydý ve daha önce olimpiyat doygunluðu yaþamýþtý. Ancak Japonya, dünya devi þirketleriyle IOC’ye üye veren baþta Afrika olmak üzere geliþmemiþ ülkelere ‘sponsorluk ve yatýrým ataðý’ baþlatmýþtý. Bu oylara garanti gözüyle bakýyordu.
- Ýspanya da daha önce iki olimpiyat yapmýþtý ve bugün krizdeki ekonomisi gelecek için umut vaat etmiyordu. Ancak, kraliyet aileleriyle akraba olduðu Avrupa’dan ve Ýspanyolca konuþan Amerika’daki 13 ülkeden yüksek oy alabilirdi.
- Türkiye ise ekonomik büyümesi, genç nüfusu, sportif heyecaný, projeleri, Ýstanbul’un hikayesi ve ‘Ýslam dünyasýna mesaj olsun’ kulisiyle Avrupa oylarýnýn bir kýsmýný, Ortadoðu ve Afrika’nýn oylarýnýn çoðunu bekliyordu.
Buenos Aires’te oylama saati yaklaþýrken, kulislerde iki yorum öne çýktý:
- Japonya, beklendiði gibi, Afrika ülkelerine yaptýðý sponsorluklarýn meyvelerini toplamýþtý.
- Ýspanya, akrabalýk ve dil baðýyla beklenenden fazla oy alabilir, Türkiye ilk turda elenebilirdi.
Ýlk oylamada Japonya tahmini doðrulandý ve Tokyo açýk ara finale kaldý; Ýstanbul ise tahmincileri yanýltarak Ýspanya ile eþit oy aldý.
Analizi, Komite’nin üye yapýsýna ve sonuçlara bakarak yapalým:
- Avrupa: 23 ülke, 40 üye.
- Asya: 22 ülke, 27 üye.
- Amerika: 14 ülke, 18 üye.
- Afrika: 12 ülke, 12 üye.
- Okyanusya: 3 ülke, 6 üye.
Seçimde 103 üyenin 96’sý oy kullandý.
- Birinci tur: Tokyo 42; Ýstanbul 26; Madrid 26.
- Ara oylama: Ýstanbul 49; Madrid 45.
- Final: Tokyo 60; Ýstanbul 36.
Ve analiz:
- Ýlk turda Japonya 42 IOC üyesinin oyunu ‘garantilediðini’ gösterdi. Afrika oylarý aðýrlýkla Japonya’ya gitti. Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya’nýn diðer oylarý Türkiye ile Ýspanya arasýnda bölündü.
- Ýstanbul ve Madrid arasýnda yapýlan ara oylamada; ilk turda Japonya’ya verilen 42 oyun 23’ü Ýstanbul’a, 19’u Madrid’e gitti. Japonya’yý ‘sponsorluk’ karþýlýðý destekleyen ülkeler Türkiye’yi finale taþýyarak ‘vicdan rahatlattý’.
- Final oylamasýnda ise ‘misafir’ oylar Japonya’ya geri döndü; ilk turda Ýspanya’ya oy veren çoðu Avrupa ve Amerikalý 26 üyenin 12’si Tokyo’yu, 10’u da Ýstanbul’u destekledi.
Özetle, sonucu Ýspanya oylarýnýn daðýlýmý deðil, Japonya’dan ara oylamada Türkiye’ye gelen, sonra geri dönen oylar belirledi.
Tek belirleyici bu deðil elbette. IOC üyeleri ülkelerinden baðýmsýz deðil ve týpký Eurovision þarký yarýþmasýndaki gibi ülkelerden birbirine giden garanti oylar var; birbirine asla oy vermeyecek ülkeler var; ‘lobi’lerin etkisindeki üyeler var...
Buna raðmen, Ýstanbul’un, daha önce iki kez olimpiyat düzenlemiþ Ýspanya’ya karþý 49 oy almasý çok önemli. Ýstanbul, olimpiyat yapabilir bir kent, Türkiye de olimpiyat yapabilecek bir ülke olduðunu kabul ettirdi.
Hem Baþbakan Tayyip Erdoðan, hem de Gençlik ve Spor Bakaný Suat Kýlýç, sonucu serinkanlýlýkla karþýladý. Olimpiyatlarý alamamanýn rövanþý, Tokyo’da madalyalarý almak olacak. Çünkü Türkiye, yarýn baþarýlý sporcular çýkarabileceði 10-19 yaþ aralýðýnda yaklaþýk 13 milyon gence sahip. Arkadan, bugün baþlasa sýfýrdan sporcu yetiþtirebileceði 0-9 yaþ aralýðýnda bir o kadar çocuk geliyor. Ve bu gençlik her 5 yýlda yenileniyor. Bu kaynaðý deðerlendirmek de hükümetin, hükümetlerin sorumluluðu.
Türkiye, Buenos Aires’ten bu hedefle döndü.
