2007 yýlýnda bu köþeden yine tarým iþçilerinin dramýný “Ölümü zordur ýrgatýn” baþlýklý yazýmda dile getirmiþtim. Aradan yýllar geçmesine raðmen ayný dramý her gün farklý kentlerde, farklý ocaklara düþen ateþle yaþýyoruz.
Aradan 30 yýldan fazla bir zaman geçmiþ. Ama bugün geldiðimiz noktada çok önemli bir farklýlýk olmadýðýný görüyoruz. Yine her yýl mevsimlik tarým iþçisi taþýyan kamyon veya minibüsün trafik kazasý geçirmesi sonucunda bir çok yurttaþýmýzý kaybediyoruz. Geçtiðimiz günlerde yine Manisa’nýn Gölmarmara ilçesinde 15 tarým iþçisinin trafik kazasýnda hayatýný kaybetmesi hepimizi yasa boðdu.
Devrilen kamyonda ölen tarým iþçileriyle ilk defa 7-8 yaþlarýnda iken tanýþtým. Çocukluðumun geçtiði Adýyaman’da, Adana’ya mevsimlik tarým iþçisi olarak giden komþularýmýzýn bulunduðu kamyon devrilince neredeyse bir ailenin tamamý vefat etmiþti. Adýyaman dýþarýya en fazla mevsimlik tarým iþçisi gönderen illerden birisi. Bunun ana nedeni, tütün ekimine kota getirilmesinden dolayý çok sayýda kiþinin geçim sýkýntýsýna düþmesi olarak gösteriliyor. Sanayi yatýrýmýnýn yeterli olmadýðý Adýyaman’ýn en büyük sorunu iþsizliktir. Teröre destek vermeyen illerin baþýnda gelen Adýyaman, nitelikli iþgücü ve uygun sanayi arazileri açýsýndan çok doðru bir yatýrým yeri olmasýna raðmen henüz yatýrýmlardan yeterince faydalanamýyor.
Elbette ülkemiz açýsýndan doðru alanda yapýlacak yatýrýmlar hem iþsizliði azaltacak ve hem de kaynaklarýn etkin kullanýlmasýný saðlayacak. Kamu kurumlarýnýn da bu anlamda yatýrýmlarý teþvik eden, yatýrýmlarýn önünü açan faaliyetler göstermesi gerekirken maalesef bir çok kamu kurumunun eften püften bahanelerle yatýrýmlarýn önüne ket vurduðu, bürokratik yazýþmalarla yatýrýmcýyý canýndan bezdirdiðini görüyoruz. Anlamsýz bürokrasinin bazen yatýrýmcýya iþkenceye döndüðü, en küçük bir imzanýn aylarca bekletildiði kurumlardaki bürokrasinin de artýk bitmesi gerektiðini belirtmeliyiz. Hem Cumhurbaþkanýmýz sayýn Recep Tayyip Erdoðan ve hem de Baþbakanýmýz ve Ak Parti Genel Baþkaný sayýn Ahmet Davutoðlu’nun bürokrasinin azaltýlmasý ve bürokratlarýn, kamu görevlilerinin millete hizmet anlayýþýyla çalýþmalarý yönündeki çabalarý henüz tam olarak karþýlýk bulabilmiþ deðildir. Helen kýsmen de olsa, kendini dünyanýn merkezi ve milletin efendisi gören kamu çalýþanlarý var.
Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý, Saðlýk Bakanlýðý, Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý, Maliye Bakanlýðý, Aile ve Sosyal politikalar Bakanlýðý, Sosyal Güvenlik Kurumu, Türkiye Ýþ Kurumu vatandaþla en fazla içiçe olan kurumlar. Ne olur en azýndan bu kurumlarda bürokrasiyi bitirelim, hizmeti esas alalým. Bu kurumlarda çalýþan görevlilerin bir kýsmý gecesini gündüzünü katýp özveriyle hizmette bulunurken, maalesef önemli bir kýsmý kendisini milletin efendisi görmeye devam ediyor.
Kamu kurumlarý kendilerini milletin efendisi görmek yerine, millete hizmet esasýný, daha da önemlisi çözüm odaklý yönetim anlayýþýný uygulamaya koymuþ olsalar hem istihdam artýp iþsizlik azalacak, hem de tüm yurttaþlarýmýzýn hayat kalitesi daha da yükselecektir. Burada bürokrasiyi de standarda baðlayacak ve geciken her imza için, anlamsýz þekilde olmazlara sürüklenen her bürokratik barikat için hesap sorulabilmesi, yapýlan her yanlýþýn ilgisinden sorulmasý gerekiyor.
Ne olur daha az bürokrasi, daha az yokuþa sürme ve daha çok hizmet düþünülsün. Kamu görevlilerinden rica ediyorum, ne olur biraz empati yapalým. Belki de sizin geciktirdiðiniz ve yokuþa sürdüðünüz konular bir kiþinin hayatýný kurtaracak, bir kiþinin daha ekmek kapýsý olacak.
Karadeniz’de fýndýk, Çukurova da pamuk toplayan ýrgatlar elde ettikleri kazançlarýyla bir yýl boyunca geçinmeye çalýþýyor. Ekmek parasý için yüzbinler þehirden þehire taþýnýyor... Zordur ýrgat olmak. Üç kuruþa bir ömür çalýþmak, zemheri soðuklarda ekmek parasý uðruna yollara düþmek, zordur.
Bazen bir kamyon kasasýnda, bazen bir kömür ocaðýnda bazen de inþaat asansöründe bulur ölüm. Velhasýl ölümü de zordur ýrgatýn...
Tarým iþçileri de iþ güvenliði kapsamýnda
Ýþ güvenliði artýk bütün iþletmeler için çok önemli bir konulardan biri haline geldi. Özellikle iþ kazalarýnýn iþletmeler üzerindeki olumsuz etkileri dikkate alýndýðýnda hem iþverenler ve hem de çalýþanlarýn iþ güvenliðine çok önem vermesi gerekiyor.
Tazminatlar ve cezalar göz önüne alýndýðýnda her zaman için önlemek ödemekten daha ucuz ve daha insancýl olmaktadýr. Yasal olarak eksikliði olmayan ve iþ saðlýðý güvenliði kurallarýnýn iþletildiði bir iþyerinde barýþ ve esenlik içinde bir iþ ortamý saðlamak þüphesiz en doðru yaklaþýmdýr.
Ancak, ülkemizde yapýlan mevzuat deðiþiklikleri ve aðýr yaptýrýmlara raðmen iþ kazalarýnýn önü alýnamýyor.
Esasen, 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün iþlere ve iþyerlerine, bu iþyerlerinin iþverenleri ile iþveren vekillerine, çýrak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalýþanlarýna faaliyet konularýna bakýlmaksýzýn uygulanmaktadýr. Ayný maddede Kanun kapsamý dýþýnda sayýlan kiþiler ve faaliyetler belirtilmiþtir. Kapsam dýþýndaki faaliyetler ve kiþiler arasýnda tarým iþleri ya da tarým iþçileri yer almamaktadýr. Bu nedenle, tarým iþçilerinin çalýþma alanlarý ve onlarý çalýþtýran iþverenler, Kanun kapsamýnda deðerlendirilir. Bir baþka ifade ile tarým iþçileri Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu kapsamýndadýr. Ancak tarým iþçilerinin sosyal güvencelerinde ve ücretlerinin vergilendirilmesinde yaþanan sorunlar var.
Tarým iþçilerinin baþta sosyal güvencesi ve ücretlerinin vergisel boyutu olmak üzere mutlaka bir yasal düzenlemeye kavuþturularak yaþanan sorunlarýn da çözülmesi gerekiyor. Bazý mesleklerdeki (kapýcýlar gibi) vergi muafiyetinin tarým iþçileri için de saðlanmasý, günübirlik tarým iþçilerinin sosyal güvencesinin çözüme kavuþturulmasý da çözülmesi gereken konularýn baþýnda geliyor. Umarým, Manisa’nýn Salihli ilçesine baðlý Çökelek köyünden, Gölmarmara ilçesine yaprak toplamak için giden tarým iþçileri son iþ kazasý kaybýmýz olsun.
