Suriye’yi bombalamak, ABD ve NATO standardýndaki ordular için zor deðil. Hedefler belli, bombalar akýllý. Düðmeye basýnca adrese gidip vuruyor. Batý askeri teknolojisinin Suriye’yi vurmasýnda sýkýntý yok.
Önemli olan, bombardýmanýn siyasi sonuç yaratýp yaratmayacaðý... Bu da kullanýlacak gücün miktarýna ve planlamaya baðlý. Þam rejimini devirecek bir bombardýman ile sadece cezalandýracak bombardýman, birbirinden farklý... Bu aþamada ABD ya da Batý’nýn Þam’daki rejimi devirme niyeti taþýdýðýný gösteren bir iþaret yok. Hatta bütün heyecanlý haberlere raðmen sýnýrlý bombardýman bile olmayabilir. Önemli olan vurmak deðil, darbeyi vurduktan sonra olacaklarý kontrol edebilmek.
ABD Genelkurmay Baþkaný Dempsey geçen hafta Kongre’ye mektup yazdý ve -ABD askeri gücü Suriye’de askeri dengeyi deðiþtirir, ancak bu çatýþmayý besleyen tarihi etnik dini ve aþiret meselelerini çözemez- dedi.
Ve General, ABD’nin Suriye hava kuvvetlerini isterse yok edebileceðini, ancak ondan sonra ABD’nin Suriye meselesine daha derinden taraf olacaðýný söyledi. Kilit nokta burada: Askeri hedefleri dümdüz ederiz, ama sonra siyaset ve hayat devreye girince ne olur?
ABD’nin Suriye’de en az 5 harekat seçeneði var. Bunu da Genelkurmay Kongre’ye bildirdi. Hatta Kongre’nin askeri bütçeyi budamasýna karþýlýk, her bir seçeneðin tahmini masrafý da -hem paramýzý kesiyorsunuz, hem de yeni görev bekliyorsunuz, imasýyla verildi. Seçenekler þunlar:
1- Direniþçilere eðitim ve destek: Halen yapýlmakta olan, bu. Önceki gün uzun aradan sonra 400 ton silah ve cephanenin Türkiye üzerinden Suriye’ye geçirildiði bildirildi. Þimdiye dek direniþçilere en büyük silah sevkiyatýymýþ. Uçaksavar füzeler hâlâ yok, ama tanksavar roketler var. Direniþçiler kýsmen memnun olmuþ.
2- Sýnýrlý hava akýnlarý: Güncel plan bu. Þam’ýn askeri gücünü kýrmak için hava savunma sistemini, önemli hava, kara, deniz ve füze üslerini, savaþ gemilerini füzelerle vurmak. ABD Genelkurmayý, -istediðimiz tempoda yüzlerce hedefi vurabiliriz- diyor. Yani bugün 100 hedef, yarýn 40 hedef, öbür gün 67 hedef, tümüyle tercihe baðlý. Ancak bu iþ için yüzlerce uçak, gemi ve destek aracý lazým. Ayrýca sivil ölüm riski var. Bombardýman süresi uzadýkça masraf da artýp milyar dolarlara çýkabilir. Bu planda, bombardýman þiddetlenip uzadýkça rejimden kopmalar mümkün, öte yanda Þam misillemeye kalkýþabilir.
3- Uçuþa kapalý bölge: Kurulabilir, ancak hem Þam saldýrýlarda fazla uçak kullanmýyor, hem de bölgenin ilaný, uluslararasý hukuk, BM, meþruiyet vs tartýþmalarýný baþlatýr.
4- Tampon bölge: Türkiye ile Ürdün’den Suriye içine uzanan tampon bölge kurulmasý. Bölge, göçmenlerin, sivillerin korunmasý, malzeme ve direniþçilerin toplanmasý için yararlý olabilir. Ancak bölgeyi sürekli Þam’a karþý karadan ve havadan korumak gerekiyor.
5- Kimyasal silahlarýn denetimi: Þam’ýn kimyasal stoklarýnýn ve araçlarýnýn bombardýmanla yok edilmesi ve bazý kimyasal merkezlerin özel birliklerce iþgal edilmesi. Bunun için hem uzaktan bombardýman, hem uçuþa kapalý bölge, hem de askerlerin Suriye’ye ayak basmasý gerekiyor. Ayrýca bütün merkezlerin kontrolü mümkün olmayabilir, radikal unsurlar daha önce bu silahlarý ele geçirebilir, hatta rejim daha yaygýn kimyasal kullanmaya baþlayabilir.
Sonuçta, ABD Genelkurmayý, yetki ve bütçe verilirse, bütün bunlarý rahatça yapabileceðini söylüyor. Ancak bütün seçeneklerde, direniþçiler arasýndaki radikal unsurlarýn durumdan yararlanýp ters sonuçlar yaratabileceðini de hatýrlatýyor. Ve Genelkurmay Baþkaný Dempsey uyarýyor: Suriye’de bugün Rejim ve Muhalefet þeklinde iki taraf yok, çok sayýda taraf var ve bizim çok sayýda taraftan birini seçmemiz gerekiyor... Seçeceðimiz tarafýn, grubun hem kendi çýkarlarýný hem de ABD çýkarlarýný izlemesi gerekir. Bu aþamada ise öyle bir grup bizce yok. Esad rejimi sona erse de þiddetli fraksiyon çatýþmasý sürer.
Dempsey bir baþka mesajýnda, -Þam’a baskýyý sürdürürken, bir yandan da ýlýmlý bir muhalefet yaratmaya ve bu muhalefetin askeri gücünü artýrmaya çalýþmalýyýz- demiþ ve yetki verilirse, bunun için daha fazla çaba harcanabileceðini söylemiþti... Yani geçen hafta itibariyle ABD Genelkurmayý açýsýndan Þam rejiminin devrilmesi için vakit erkendi, çünkü rejimin yerini alacak, ülkeyi toparlayabilecek ve Batý’nýn kabul edebileceði bir siyasi grup-yapý ortada görünmüyordu.
ABD Yönetimi deðerlendirme yaparken Genelkurmay dýþýndaki birimler, Dýþiþleri, istihbarat vs de kendi görüþlerini iletir ve son kararý Baþkan Obama verir... Baþkan karar verince de herkes ona uyar... Bu deðerlendirme sürecinde çoðunluk Genelkurmay gibi düþünüyorsa, o zaman Þam’da rejim deðiþikliði için Suriye çölünde bir ýlýmlý muhalefet grubu doðup büyüyene dek beklenmesi gerekiyor.
twitter.com/selimatalayny
