‘Dokuz ayda 40 kilo verdiriyor, kremi ile 20 yaþ gençleþebilirsiniz, ünlü mankenlerin zayýflama ve güzellik sýrrý onda gizli!’ Gojiberry hakkýnda anlatýlanlar ne kadar doðru dersiniz?
Her yýl bahar aylarýnýn gelmesi ile birlikte herkesi bir zayýflama telaþý alýyor. Amaç tüm kýþ boyunca aldýðý kilolarý verip tatilde fit görünmek. Bu hedefe ulaþmak için en akla gelmedik, en çýlgýn, ölümcül uygulamalara bile gözü kapalý girenler var. Geçtiðimiz yýllarda bir sözde profesörün önerisi ile her gün lavman yaparak baðýrsaklarýný yýkamaya çalýþanlara þahit olduk. Ekonomik sýkýntýsý olanlarýn bile, zayýflamak için cebindeki 200-300 lirayý düþünmeden bu ürünlere yatýrdýðýný gördük.
Aslýnda her yýl bahar aylarýnda beni tatlý/acý bir heyecan sarar ‘Acaba bu yýl hangi bitkileri zayýflatýyor diye pazarlayacaklar?’ Bence müthiþ bir yaratýcýlýk örneði genelde ülkemizde pek bilinmeyen bitkisel ürünler bu þekilde pazara sürülüyor. Bazýlarýnýn içerisine de þu ölümlere yol açan ‘Sibutramin’ ekleniyor. Birkaç da popüler sanatçý veya mankene internet ya da medyada beyanat verdirdiniz mi, deðme gitsin. Çocukluðumda Ýzmir Konak Meydaný’ndaki saati birisine satan meþhur dolandýrýcý Sülün Osman vardý. Günümüzde dolandýrýcýlýk farklý bir boyuta eriþti.
Bir Gojiberry nelere kadir...
Birkaç aydýr bir Gojiberry çýlgýnlýðýdýr gidiyor. Herkes zayýflattýðý ileri sürülen bu meyvenin peþinde. Ýnternette ‘Gojiberry ve zayýflama’ anahtar kelimeleri ile bir arama yaptým, yüzbinlerce baþlýk ortaya çýktý. Youtube’da birçok görsel var. Dokuz ayda 40 kilo verenler, goji kremi ile 20 yaþ gençleþenler, ünlü mankenlerin zayýflama sýrlarý... Yapýlan saðlýk önerilerine bakýldýðýnda sanýrým sadece Gojiberry kullanarak tüm hastalýklarýn tedavi edilebileceði düþüncesine kapýlýyorsunuz. Bilimsel kaynaklarda ise Gojiberry’nin zayýflattýðýna dair herhangi bir bulguya rastlayamadým. Aklýma sýklýkla tekrarlanan sahtekârlýk geldi, bitkilerin içerisine sibutramin katýlarak pazarlanmasý.
Çayýný içmek faydasýz
Peki, bilimsel kaynaklarda bu konuda herhangi bir kanýt bulunuyor mu? 2015 yýlýnda Journal of Dietary Supplements dergisinde yayýmlanmýþ bir derleme çalýþmasýnda bu konuda tüm bilimsel çalýþmalar incelenerek kapsamlý bir rapor hazýrlanmýþ. Gojiberry, Latince adý ile Lycium barbarum, L. chinense ve yakýn türlerin meyveleri. Aslýnda ülkemizde de yetiþen bir bitki pek kimsenin tüketme alýþkanlýðý bulunmadýðýndan bilinmiyordu. Çin’de ise 2 bin yýldýr kullanýldýðý biliniyor. Meyveler karotenoitler (Lutein, zeaksantin) bakýmýndan zengin. Bu bakýmdan yaþlanmanýn geciktirilmesi ve özellikle ilerleyen yaþlarda ortaya çýkabilen göz hastalýklarýnýn önlenmesi bakýmýndan yararlý olabileceði ileri sürülüyor. Gojiberry ile ilgili deneysel (Yani in vitro ve in vivo) çalýþmalarda tespit edilen geniþ bir etkinlik profili var. Vücudu serbest oksijen radikallerinin hasarýna karþý koruyucu, kansere karþý, þeker hastalýðýnda, yüksek tansiyonu düþürücü, kan lipitlerini düþürücü, hafýzayý artýrýcý, baðýþýklýk sistemini düzenleyici ve benzeri etkileri bulunuyor. Bu etkilerin Gojiberry’nin içerisindeki polisakaritlerinden kaynaklandýðý bildiriliyor. Bu durumda zaten çay olarak kullanýldýðýnda bu tip yarar beklenmesi pek akýlcý görünmüyor. Ancak meyveyi yerseniz ya da meyve suyu hazýrlarsanýz yarar söz konusu olabilir. Bu bulgularýn deneysel olmasý nedeniyle daha net yorum yapýlabilmesi için insanlar üzerinde yürütülmüþ klinik çalýþmalar önemli.
Zayýflatmýyor!
Klinik çalýþma olarak Gojiberry meyve suyu pazarlayan bir Amerikan firmasýnýn yürüttüðü çalýþmalar var. Bu çalýþmalarda hergün 120 mililitre (Bir büyük bardak) meyve suyunun iki-dört hafta süreyle tüketilmesi ile kiþilerin enerjisinde artýþ saðladýðý, diyet ve egzersiz ile birlikte uygulandýðýnda kilo kaybý saðlayamadýðý ancak bel çevresi ölçüsünü biraz azalttýðý, görüþü kuvvetlendirdiði, baðýþýklýk sistemini düzenlediði, algýlamayý artýrdýðý bildiriliyor. Tabii bu çalýþmalarýn tümü pazarlayýcý firma tarafýndan desteklendiðinden ne derece tarafsýz olduðunu bilemem! Ama pazarlayýcý firma bile zayýflatýcý etkisi bulunduðunu söyleyemiyor. Bel çevresindeki hafif azalma ise yapýlan iddialar ile uyumlu deðil sanýrým...
Ne içtiðinize dikkat edin!
Piyasada satýlan farklý marka Gojiberry çaylarýnda tisan zarfýnýn içini açtýðýmýzda içerisinde kýrmýzý gojiberry’nin zerresi bile yoktu. Tamamen yapraklardan ibaretti. Ýçeriðinde yeþil çay, mate, kekik, biberiye gibi form çaylarýnda bulunan bitkilerin bulunduðu ufak puntolarla yazýlmýþtý. Bu çaylar Gojiberry etiketi ile iki misli fiyata satýlabiliyor. Diðer taraftan, kurutulmuþ tüm meyve içeren ürünlerden birinin içerisindeki meyveyi aðzýma attýðýmda aðzýmda kötü bir acý tat oluþtu. Acaba üzerine sibutramin püskürtülmüþ olabilir mi diye analiz ettik, ama sibutramin varlýðýna rastlamadýk. Hala acý tadýn nereden geldiðini bilemiyorum!
Acý tadýn nedeni tarým ilacý mý?
Yapýlan incelemeler sonucunda hazýrlanan raporda Gojiberry tüketiminin muhtemel riskleri belirlenmiþ. Bu risklerin bir kýsmý kullanan insanlarda gözlenen vaka bildirimleri, bir kýsmý ise deneysel araþtýrma sonuçlarýnýn yorumlanmasý sonucu yapýlan öneriler.
Yüksek miktarlarda tüketimine baðlý bulantý ve kusma.
Hamilelerde rahim hareketlerinin artmasý sonucu düþük riski.
Kiþisel hassasiyete baðlý alerji riski, bir kiþide anaflaksi vakasý bildirimi mevcut.
Radyoterapi gören hastalarda radyoterapiye artan hassasiyet.
Yüksek tansiyon, diyabet, kan sulandýrýcý ilaçlarýn etkisinde artýþa baðlý riskler.
53 yaþýnda bir kadýnda güneþlendiðinde ciltte oluþan kabarcýklar. Özellikle önümüz yaz mevsimi olduðundan bu konuda dikkatli olunmalý.
Bir diðer risk ise Amerikan Besin ve Ýlaç Dairesi FDA tarafýndan yapýlan analizlerde Çin’den ithal edilen Goji meyvesi ve ürünlerinde yüksek seviyede tarým ve böcek ilacý mevcudiyeti. Bu uyarýyý okuyunca, acaba aðzýmda Goji meyvesinin verdiði kötü acý tat bu tip bir tarým ilacýndan mý kaynaklanýyordu? Fazlaca tüketenlerde karaciðer hasarý riski söz konusu olabilir.
