Þu anda çoðunluk Suriye’ye ve Baþkan Esad’ýn davranýþlarýna kilitlenmiþ durumda. Oysa hem Suriye hem de Esad yeni tablonun oluþumunda bir alet konumundalar ve esas karar alan ve çatýþan güçler dünyaya yön verenlerdir.
Libya’da çatýþmalar yaþanýrken katýldýðým televizyon programlarýnda sýranýn Suriye’de olduðunu ancak buraya bir Batý müdahalesi beklemediðimi, Araplarla Türklerin bu soruna müdahil olacaðýný ifade etmiþtim. Bu müdahale Esad karþýtlarýný himaye þeklinde tezahür etti ve bu istikamette olacaðý da söylenebilir. Yani yabancý bir gücün Suriye’ye müdahalesi ihtimali zayýf gözüküyor. Ama genel tabloyu þöyle deðerlendiriyorum. Dünyadaki yeni denge yine ABD ve Rusya’nýn kontrolünde olacak ve bu konuda askeri güç ikinci sýrada, ekonomik güç etkili olacak. Ekonomide enerji belirleyici rol oynar ve bana göre ABD petrolü, Rusya doðalgazý kontrol edecek gibi görünüyor. Akdeniz petrolün geçiþ yoluydu ve bunun Avrupa’ya býrakýlmamasý amaçlanýyordu. Çünkü ABD ve Rusya için yeni rakipler Avrupa ve Çin olabilirdi, bu güçlerin kontrolü gerekiyordu.
Þöyle bir model çizdim. ABD petrol kaynaklarýný ve geçiþ yollarýný kontrol edecek, doðalgaz Rusya’ya býrakýlacaktý. Zaten dünyanýn en büyük doðalgaz yataklarý Rusya’daydý, ikinci sýrada Ýran vardý. Ya Ýran Rusya tarafýndan kontrol edilecek ya da geçiþ yollarýna Rusya egemen olacaktý. Türkiye bu dengede daðýtýlmak yerine her iki tarafa yakýn olan, daha doðrusu dünyadaki yeni dengeyi anlayan ve buna göre davranan bir ülke olacaktý.
Ancak Türkiye böyle bir anlayýþa sahip deðildi. Her þeyi sadece kendi açýsýndan deðerlendiriyordu. Oysa bölgesel bir güç olmak ve dünyadaki barýþý kontrol etmek, gerektiðinde savaþan taraflardan insanlýða hizmet edenin yanýnda olmak gerekiyordu.
Suriye’ye karþý yürütülen politika doðrudur. Türkiye’nin Suriye’ye askeri müdahalesi Esad güçlerinin muhalif askerleri takip etmek için ülkemize girmesi halinde doðal bir davranýþ olur. ABD ve Rusya’nýn politikalarýnýn þöyle planlandýðýný düþünüyorum: Suriye’ye dýþ bir askeri müdahale yerine muhaliflerin kazanmasý ve bu zaferin yeni yönetimin baþarýsý olarak ilan etmek doðru olacaktýr. Bu durumda yeni yönetimi destekleyecek manevi bir durum hasýl olacaktýr.
Rusya’nýn yeni yönetimle de iyi iliþkiler içinde olmasý beklenir. Rusya hiçbir durumda Suriye kaþýtý tavýr almayacak gibi görünüyor. Yani ne Esad rejimine ne de muhaliflerin kuracaðý iktidara karþý olmayacaktýr.
Asýl amaç nedir sorusuna cevap arayalým. Ýran, Irak Suriye üzerinde bir doðalgaz hattý inþa ederek Rusya’nýn doðalgaz üzerinde kuracaðý egemenliðe zarar vermek. Ýran’la iyi iliþkiler içinde olan Çin’in daha geniþ bir alanda etkili olmasýný engellemek..
Ulaþtýðým sonuçlar doðru olmayabilir ancak sorunu Esad’la sýnýrlý tutmak, bölgede cereyan eden ve muhtemelen Irak’la baþlayarak Basra Körfezi civarýna yayýlabilecek sýcak çatýþmalarý sürpriz olarak karþýlamak ve önceden politika tespit etmemek anlamý taþýr. Ayrýca sorun mezhep çatýþmasýyla sýnýrlý kalmayabilir. Bu konuda Azerilerin kullanýlma ihtimalini gözardý etmemek gerekir. Ülkemiz zor günlerle karþýlaþabilir ama zor günlerin sonucu hep kötü deðildir daha iyi günler de gelebilir.
