Diþ buðdayý seremonisi bu topraklarýn en eski geleneklerden biri. Yüz yýllardýr hayat verdiði Anadolu sofralarýnýn ötesinde bir bebeðin ilk diþine de tanýklýk eden buðdayla olan baðýmýzý unutmayýn ve bu geleneði yaþatýn...
Yaz baþýndan beri iþ sebebiyle ertelenip duran deniz tatiline nihayet çýkabildik. Genellikle tatilin küçük bir parçasýna (tabii mümkün olursa) aile ziyaretini de ekliyoruz. Bu sebeple tatilin son üç günü Alaçatý’daydýk. Böylelikle yeðenimin kýzý Mira’nýn ilk yaþ kutlamasýna da denk geldik. Aslýnda yaþ günü kutlamasý, bir kaç hafta önce o minik çenede hafifçe baþ gösteren diþler için bir bahane olmuþtu. Bu yazýya bahane de Mira’nýn yeni diþleri için ikram edilen diþ buðdaylarý oldu.
Sizin en sevdiðiniz aile seremonisi ne?
Belki de çekirdek ailemin geleneksel ritüellerin bir çoðunu atlamýþ olmasý bende aþýrý bir hassasiyet yaratmýþtýr emin deðilim. Ama yaþadýkça, mesleðim icabý gezip gördükçe yani an be an büyüdükçe bazý geleneklerin yaþama büyük bir incelik kattýðýný gözlemledim. Bazýlarý için sabaha kadar tartýþabilirim ama þekilsel iz býrakmayan, simgesel olarak bir kap yemek eþliðinde ritüeli olan geleneklerin anlamlý olduðunu düþünüyorum. Sizin ailenin gelenekleri nasýldýr, en sevdiðiniz ve vaz geçemediðiniz hangisidir bilemem ama elinizde bu seremonilere ait özel reçeteler varsa onlarý sakýn ola çekmecelere teslim etmeyin.
Ýþin içinde buðday olunca!
Biz buðday çocuðuyuz... Genetiði henüz ellenmemiþ Kavýlca ve Siyez’i de korumalýyýz.
Buðdaya aþýk biri olarak ritüellerde onunla karþýlaþtýðýmda baþka bir mutluluk duyuyorum. Buðdayýn orijini ve tarihsel baþlangýcý kesin olarak bilinmemekle birlikte bu topraklardaki öyküsü M.Ö. 4000’li yýllarda baþlýyor. Biz ‘Buðday Ýmparatorluðu’ çocuklarýyýz. Köklerini sarýp sarmaladýðý bu topraklardan fýþkýran bereketi Anadolu insaný için büyük bir vefa borcu olmalý. Tarihsel süreçte bu tip seremonilerin bölgeye göre malzemelerle yapýlmasý kadar olaðan bir durum yok elbette. Anadolu’nun da buðday bolluðu içinde olduðunu düþünürsek baþ kahraman olmasý elbette þaþýrtýcý deðil ama geleneðin onunla devam etmesi için tarým alanlarýnýn korunmasý, genetiði henüz ellenmemiþ siyez ve kavýlca gibi türlerinin de korumaya alýnmasý þart.
Kiminde tuzlu kiminde tatlý, Aydan için ise þekersiz!
Diþ buðdayý veya diðer adýyla diþ hediðine gelecek olursak, reçetelerinin Anadolu’da bölgelere göre çeþitli farklýlýklar gösterdiðini görüyoruz. Temel olarak buðday önce haþlanýyor. Bu aþamadan sonra kimi bölgede tuzlu kimi bölgede þeker ya da pekmez eklenerek tatlý veya sade olarak hazýrlanýyor. Üzerine eklenen malzemeler de yine bölgesine göre farklýlýk göstermekte. Erzurum’da kaynatýlan buðdaya kuru meyve ve kuru yemiþler eklenirken Malatya’da biraz toz þeker ve sadece haþlanmýþ nohut ekleniyor. Sivas’ta buðday üzerine eklenen þeker, üzüm ve fýndýkla birleþiyor. Konya’da neredeyse aþure benzeri malzemesi bol abartýlý bir hal alarak; haþlanan buðdayýn üzerine þeker serpilip haþlanmýþ nohut, fasulye, kuru kayýsý, badem içi ve leblebi þekerle ikram ediliyor.
Yakýn arkadaþ ve akrabalarýn davet edildiði bu törende bebeðin diþlerinin saðlýklý olmasý için baþýna bir bez gerilerek bir bardak dolusu diþ buðdayý üzerine saçýlýyor. Daha sonra bebeðin önüne yine bölgesel inanýþlara göre farklýlýk gösteren bir kaç eþya konup hangisine uzanacaðý bekleniyor. Seçtiði eþyaya göre de geleceði ile ilgili keyifli tahminlerde bulunuluyor. Ýþin bu kýsmý biraz tiyatral zaten yeni anneler bu bölümü atlýyor ama çok þükür ki hala diþ hediði için genç annelerin mutfaðýnda tencereler kaynýyor.
Netice olarak diþ buðdayý seremonisi bebeðin diþlerinin saðlýklý olmasý için nesillerden nesillere tüm Anadolu coðrafyasýnda süre gelen keyifli bir tören. Ýþin içinde buðday olunca bir gün gelip de benim onu bu sayfaya taþýmam son derece doðal ancak geç kalmýþ bir durum...
Balýk avý sezonu açýldý!
Dikkat! Ýçinde bulunduðumuz zaman dilimi uzun yýllar süre gelen bilinçsiz üretim ve tüketimin doða tarafýndan bizlere faturasýnýn kesildiði bir dönem. Yanlýþ üretim ve tüketim sonucu dünya tarihine “Küresel iklim deðiþikliði” olarak geçecek olan tarihsel bir sürece tanýk oluyoruz. Sorumluluklarýmýz tüketici olarak her zamankinden çok daha fazla. Tükettiðimiz þeyler içinde denizin dengesi için balýk en önemlilerinden. Lütfen yavru balýk tüketmeyin. Balýklarýn üremelerine engel olmayýn. Þu ara malum çinakop zamaný. Çinakop lüfer balýðýnýn yavrusudur. Çinakop dahil hiç bir yavru hayvaný yemeyin, yedirmeyin. Balýðýn küçüðünü avlamayýn, satmayýn, almayýn diyor Balýkçýlýk ve Su Ürünleri Müdürlüðü. Diyor ama satan çok, görüyoruz. 174 Alo Gýda hattýný cep telefonunuza kayýt edin, yavru balýk avlayan veya satanlarý ihbar ederek gelecek nesillere siz de destek olun.
