Seçimin üzerinden 1 ay geçti. Koalisyon görüþmelerine ancak þimdi baþlanabiliyor. “Bu ‘gecikme’ mi; koalisyona mý yakýnýz, erken seçime mi; seçime ne zaman ve hangi iktidarla gidilir” sorularý önem kazandý. Yine soru-cevaplarla açalým:
- Cumhurbaþkaný’nýn hükümeti kurma görevini vermesi gecikti mi?
Hayýr. Görevlendirmenin TBMM Baþkaný seçimi ve Baþkanlýk Divaný oluþumundan sonra baþlayacaðý baþtan biliniyordu. Partilerden buna yönelik bir itiraz da gelmedi.
- Bu süre koalisyon görüþmelerinde ‘zaman sýkýþýklýðý’ yaratýr mý?
Hayýr. Zira 45 günlük hükümet kurma süresi görevlendirme ile baþlayacak. Bu bir aylýk süre siyasete zaman kazandýrma açýsýndan yararlý oldu.
- Nasýl yararlý oldu?
Partiler bu süreçte seçim sonuçlarý daha iyi deðerlendirdi, seçim öncesindeki gerilim, sertlik azaldý; gereksiz zafer sarhoþluðu veya yenilmiþlik psikolojisi yerini gerçeklere býraktý. Partiler söylemlerini deðiþtirdi, netleþtirdi. Koalisyon görüþmeleri için daha ‘gerçekçi zemin’ oluþtu.
- Bu süreçte partiler arasýnda ‘gayrýresmi görüþmeler’ yapýldý mý?
Evet. Hatta CHP ve MHP’de bazý yöneticiler AK Parti ile koalisyonu kurdu; bazýlarý kendilerini ‘bakan’ bile ilan etti! Bürokrasideki eski arkadaþlarýna müsteþarlýk, genel müdürlük öneren isimler bile oldu.
- Bunlarda gerçeklik payý var mý?
Yok. Bugün itibariyle anlaþýlmýþ bir koalisyondan söz edemeyiz. Ancak ‘pozitif zeminlerden’ söz edebiliriz.
- Hangi partiler arasýnda pozitif zemin var?
AK Parti ile MHP arasýnda ‘yönetim, milletvekilleri ve taban’ düzeyinde pozitif zemin var. Tek sorun MHP lideri Devlet Bahçeli’nin tutumu.
CHP’de de özellikle yönetim ve milletvekilleri düzeyinde koalisyon isteði çok güçlü. Ancak CHP lideri Kemal Kýlýçdaroðlu ‘elini yüksek tutmak’ istiyor. Bu konuda da en büyük desteði Bahçeli’den alýyor. Zira Bahçeli’nin ‘AK Parti ile koalisyon kurmak istemiyor’ diye anlaþýlan þartlarý, sözleri CHP’yi koalisyon için tek seçenek haline getiriyor.
AK Parti HDP’yi de koalisyon görüþmelerinde dýþlamýyor. Ortaklýk ihtimali zayýf görülse de ‘ortak paydalar’ konuþulacak, teklif götürülecek.
- Koalisyona yakýn mýyýz?
Bütün koalisyon formüllerinin pozitif ve negatif yanlarý var. AK Parti, her muhatabý için ayrý komisyonlar kurdu, programlarýný, vaatlerini çalýþtý. Görüþmelerde önlerine koyacak ve ‘Þu þu konularda ayný düþünüyoruz, þu konularda uzlaþabiliriz, þu konularý ise gündemimize almayalým’ diyerek bir koalisyon perspektifi sunacak. Özetle söylemek gerekirse Bahçeli veya Kýlýçdaroðlu ‘isterse’ koalisyon kurulur.
- Kurulamazsa nedeni ne olur?
Ön þartlar koþmak, rövanþ almak, eski hesaplarý görmek peþinde koþulursa koalisyon kurulamaz.
- Erken seçim ne zaman olur?
Bu ihtimal 8 Haziran’dan bu yana en güçlü düzeyine ulaþmýþ görünüyor. Zamaný ise ‘hangi hükümetle seçime gidileceði’ belirleyecek.
- Hangi hükümetle seçime gidilebilir?
Normal þartlarda hükümet kurulamazsa TBMM’de ‘seçim hükümeti’ oluþturulmasý gündeme gelir. Anayasa’nýn 114. Maddesine göre bu hükümetin Adalet, Ýçiþleri ve Ulaþtýrma bakanlarý baðýmsýz, diðerleri oy oranlarýna göre TBMM’deki partilerden atanýr. Yani bir anlamda AK Parti, CHP, MHP ve HDP ‘koalisyonu’ olur.
- MHP, HDP’li bir hükümette olur mu?
TBMM Baþkaný seçimi bunun olmayacaðýný gösteriyor. AK Parti de bir ‘AK Parti hükümeti’ ile seçime gitmeyi tercih eder. Bu durumda ‘B planý’ AK Parti’nin ‘seçim hedefli’ bir azýnlýk hükümeti ve TBMM’nin seçim kararý almasý. Bu durumda 45 günlük süre þartý ortadan kalkar; ancak bu esnemenin birkaç hafta ile sýnýrlý kalacaðý tahmin edilebilir.
- AK Parti koalisyona mý ‘tekrar seçim’e mi yakýn?
Bir ‘yakýnlýk’tan söz etmek için erken. AK Parti’nin ‘koalisyon heyetleri’ üyeleri, “önyargýsýz konuþacaðýz ama her ihtimale de hazýr olacaðýz” diyorlar. Yani sürecin varacaðý noktayý muhalefet partilerinin tavrý belirleyecek.
- Yani AK Parti olasý bir seçime de hazýrlýk yapýyor!
Evet. Özellikle Kürt seçmene yönelik yanlýþ anlamalara mahal veren veya çarpýtýlarak kullanýlmaya yol açan söylemler deðiþmeye baþladý bile. ‘Yapýlanlar’dan çok ‘yapýlacaklar’a ve özellikle ekonomik vaatlere aðýrlýk veren bir siyasi dil geliþtiriliyor. En önemlisi, terör örgütünün seçmene baský yapýlmasýný önleyecek tedbirler alýnacak.
