Daha önce Kore de ayný þeyi söylemiþti, yetkililerinin aðzýndan bildirmiþtik. Kore, Türkiye ile birlikte Ortadoðu’da büyük altyapý ihaleleri almak istiyordu. Ardýndan Japonya ayný mesajý verdi. Japonya da Türkiye ile ortak ihale almak istiyor.
Japonya’nýn Türkiye ile ortak iþ planýnda daha somut aþamaya geldiði anlaþýlýyor. Japon medyasý, Türkiye ile Japonya’nýn gelecek ay bakanlar düzeyinde bir komite oluþturup, -ortak iþ- çalýþmasý baþlatacaðýný yazdý. Komite, Türk ve Japon firmalarýnýn nasýl iþbirliði yapacaðýný belirleyecek... Japonya doðrudan -Irak ihalelerine ortak girelim. Orada Çin ve Kore þirketleriyle rekabet edelim- diyor.
Japonya bu amaçla Temmuz’da Japon ve Türk iþadamlarýnýn Ýstanbul’da bir araya gelip Irak üzerine konuþmalarýný istiyor: Irak’ta hangi ihaleler var, Japonya ne yapabilir, Türkiye ne yapabilir.
Ayrýca Japon hükümeti girilecek iþlere Japon Yeni üzerinden kredi vermeyi planlýyor. Umulan ihaleler en az 1-2 milyar dolarlýk kapsamlý altyapý ihaleleri. Enerji santrali, raylý ulaþým, hastane, su arýtma tesisi gibi projeler var. Ayrýca petrol arama, çýkarma, boru hattý ve rafineri kurma iþleri de mümkün. Neresinden baksanýz, Irak’ýn yeniden inþasý gerekiyor. Tabii inþaat için de siyasi istikrar þart.
Japonya, þirketlerini Türk þirketlerle ortaklýða teþvik ederken, kendilerinin teknoloji ve mühendislik, Türk þirketlerin de iþgücü saðlayacaðýný varsayýyor. Türkiye açýsýndan Irak’ta ya da baþka yerde istihdam yararlýdýr. Ancak Türk þirketlerinden bu projelerde baþka ileri katkýlar da beklenmelidir.
Yine Japonya, Irak’tan baþka diðer Ortadoðu iþlerinde de Türkiye ile ortaklýk planlamakta. Bölgede 2030’a dek altyapýya 850-900 milyar dolar harcama yapýlmasý beklenmekte. Bu, büyük ve önemli bir pasta ve dilimlenmesi þimdiden baþladý. Hem Kore, hem de Japonya’nýn Türkiye ortaklý Ortadoðu açýlým çabalarý dikkat çekici. Ýki ülke açýsýndan öncelikli rakip olan Çin, projelere kredi, proje, teknoloji, iþgücü ile dört koldan asýlabiliyor. Çin þirketleri ihalelerde fiyatý, devlet desteðiyle aþýrý düþürebiliyor. Ayrýca hem Kore hem de Japonya’nýn Türkiye’de nükleer projelere girme isteði biliniyor. Ortadoðu’da ortak iþ alma çabasý da, nükleer projelere katýlým için bir iþbirliði jesti- sayýlabilir.
Hem Kore hem Japonya, petrol nedeniyle Ortadoðu’ya duyarlýlar. Ýki ekonominin de çarký, Ortadoðu petrolüyle dönüyor. Büyük altyapý projeleri hem petrol kaynaklarýyla yakýn temas, hem de ithalat masrafýný düþüren bir gelir kaynaðý yaratýyor. Türkiye açýsýndan her iki ülke ile ayný anda iþbirliði mümkün. Türk þirketlerinin rekabetini artýracak her ortaklýk, makbuldür. Eðer iþbirliði ilk aþamada Irak’ý hedef aldýysa, Irak’ýn imarý Türkiye için de önemlidir. Alýnan bir iþ, baþka iþi getirir.
Arap Baharý eðer bölgede demokrasiye geçiþi saðlayacaksa, diðer yanda da serbest ekonomi-serbest piyasa sürecini yaratacak. Ortadoðu ekonomilerinin baskýcý-devletçi kalýplarýndan çýkmasý gerekiyor. Bu ekonomilerden bazýsý, Irak gibi þanslý: Harcamasýný petrol ile destekleyebilr. Mýsýr gibi ülkeler de var, harcamasý hem yüksek, hem de gelir sýkýntýsý var. Her durumda, Dicle kýyýsýndan Fas kýyýsýna kadar bütün bölge insanca yaþamak ve çalýþmak-kazanmak istiyor. Türkiye de bölgenin demokrasisimi, refahýný amaçlýyor. Dünyanýn çeþitli merkezlerinden Türkiye’ye Ortadoðu için ekonomik ya da siyasi öneri gelmesi normaldir. Mahallede kim ne yapabilir, herkes biliyor.
twitter.com/selimatalayny
