Dostoyevski’nin ayný adlý kýsa romanýndan uyarlanan Öteki, merakla izlenen ve filmin sonuna kadar soru iþaretlerinin aydýnlanmadýðý bir psikolojik gerilim filmi.
Dostoyevski’nin 1846 tarihli kýsa romaný Dvoynik’ten Richard Ayoade’nin uyarladýðý bir psikolojik gerilim filmi Öteki. Dostoyevski’nin Gogol etkisi hissedilen bu ilk dönem romaný Öteki ve Öteki Ben isimleriyle yayýnlandý. Beyazperde uyarlamasýnda daha çok Kafka’ya atfedilebilecek bir atmosfer var… Ayoade, zaman, mekan ve teknoloji tasviri itibariyle gerçek hayatta tam bir karþýlýðý olmayan bu dünyayý Terry Gilliam’ýn Brazil’inden esinlenmiþ. Tokyo, Londra, Tallinn film festivallerinde yarýþan Öteki, finaline de izleyiciyi merakta býrakmayý baþarýyor.
Simon James, kendisine bol gelen, demode bir takým elbise giyen, asosyal, pýsýrýk, çekingen bir memur. Ýçe dönük olduðu için baþarýsýný ve çalýþkanlýðýný dahi ortaya çýkaramaz. Militarist bir diktatörlüðün devlet dairesinde çalýþan Simon’ýn raporlarý görmezlikten gelinir. Film, bir kabus sahnesi olduðunu düþündüren ama gerçekliðin ta kendisi çýkan bir tren yolculuðuyla baþlar. Simon James, bomboþ bir vagonda yanýna gelip oturduðu yerin kendisine ait olduðunu söyleyen adama boyun eðip kalkar. Ýnmesi gereken istasyonda eþya yükleyenlerde izin isteyip de inemez, son anda kendini attýðýnda çantasý kapýya sýkýþýr, sapý elinde kalýr!
Yýllardýr çalýþtýðý dairenin güvenlik görevlisi kartý çantayla birlikte tren kapýsýnda kalan Simon’ý tanýmaz. Ziyaretçi gibi form doldurtur, bu iþlemi sonraki günlerde de onu daha önce hiç görmemiþ gibi devam ettirir! Simon, dairenin fotokopi bölümünde çalýþan ve tam karþýsýndaki dairede oturduðu için teleskopuyla gözlediði Hannah’ya aþýktýr… Ama onunla tek temasý her gün bir raporun fotokopisini çektirmekten ibarettir.
Hannah’yý gözlerken üst katýnda oturan adamýn intiharýna tanýk olur Simon… Ýfadesini alan polisler, kendisinin de intihara niyetli olup olmadýðýný sorar, olumsuz cevabýna raðmen ‘belki’ diye not düþerler rapora! Bir mementomori’dir bu olay… Bakýmevinde kalan yaþlý ve aksi annesinden baþka kimsesi olmayan Simon James’in sýkýcý ve yavan hayatýnýn yaþanmaya deðer olup olmadýðýný sorgulatýr… Annenin sevgisizliðinin altýný çizerek Freudyen bir göndermeyi de eksik býrakmýyor film…
FÝLMÝN AHLAKÝ MESELESÝ
Dairede fiziksel olarak týpatýp Simon James’e benzeyen, adý da James Simon olan ama bu benzerliði kimsenin fark etmediði bir adam iþe baþlar. Kiþilik yönünden ise tam tersidir! Kendine güvenli, cana yakýn, sosyal yönü güçlü, uyanýk, çapkýn, þeytan tüyü var dedikleri türden… Kýsa sürede herkes cazibesine kapýlýr, Hannah ona delice tutulur, týpatýp benzerliklerinden yararlanýp Simon’ý da iþte yükselmek için kullanmaya baþlar, evini garsoniyere çevirir.
Karanlýk, loþ, okside renklerden örülü dünyada Simon zaten görünmezken bir de James’in gölgesinde dýþlanmaya, elindekileri de kaybetmeye baþlar… James kimdir? Simon ile baðý nedir? Nasýl olur da ikizi gibi benzer ona? Bomboþ vagonda yerini vermeye razý gelen Simon, iþini, evini, sevdiði kadýný elinden alan ‘öteki ben’ine karþý koyabilir mi? Baþkalarýnýn hayatýný izleyen Simon, kendi hayatýnýn dizginlerini eline alabilir mi?
Filmin ahlaki meselesi ise “James, Simon’ýn olmak isteyip de olamadýðý kiþi midir?” sorusunda düðümleniyor. Düðümü çözen de aþk oluyor… Filmin geneline sinen ironiden nasibini almayan, biraz fazla duygusal bir final ama bir o kadar da tüyler ürpertici…
Pek yakýnda Night Moves adlý filmde bir eko-terörist rolünde izleyeceðimiz Jesse Eisenberg, rollerine özellikle Simon’a çok uymuþ. Onu inandýrýcý biçimde canlandýrarak filme sýnýf geçirtiyor.
FÝLMÝN KÜNYESÝ
Orijinal adý: The Double
Yönetmen: Richard Ayoade Senaryo: Richard Ayoade, Avi Korine
Görüntü: Erik Wilson
Müzik: Andrew Hewitt
Oyuncular: Jesse Eisenberg, Mia Wasikowska, Wallace Shawn, Gemma Chan, James Fox, Paddy Considine
Tür: Dram, gerilim
Yapým: 2013, ABD-Ýngiltere, 93 dakika
