Dört gün sonra sandýk baþýna gidiyoruz. Yerel seçimlerde bulunduðumuz þehrin geleceðini oyluyoruz aslýnda... Þehrimizin ihtiyaçlarýný, karþý karþýya olduðu sorunlarýný doðru görüp makul çözümler öneren adaylara oy vermek gerekiyor. Pek tabi herkesin beklentisi, birbirinin aynýsý olmak zorunda deðil, bu da demokrasinin gereði... Neticede önemli olan sandýða gitmek ve oy kullanmak. Bugün size oy kullanýrken nelere dikkat etmemiz gerektiði, oyumuzu verdikten sonraki sürecin iþleyiþi hakkýnda bilgi vermek istiyorum.
Oy kullanýrken üç hususa dikkat edelim...
(1) Bulunduðunuz ilin belediye yapýsýna göre kullanacaðýnýz oylar deðiþiyor. Pusulalara dikkat edin ve mutlaka sayarak alýn! Büyükþehirlerde (Ýstanbul, Trabzon, Eskiþehir, Þanlýurfa vb.) ilçe belediye meclisi (sarý), ilçe belediye baþkaný (mavi) ve büyükþehir belediye baþkaný (beyaz) için olmak üzere üç pusula verilecek.
Diðer þehirlerde (Osmaniye, Yalova, Rize vb.) ise ilçe merkezlerinde ilçe belediye baþkaný, ilçe belediye meclisi için oy kullanacaksýnýz. Köylerde ise il genel meclisi için (turuncu) oy verilecek.
Ve tümünde muhtar da seçeceðiz, bunlarýn pusulalarý kendilerince hazýrlanýp kabinlerde yer alýyor genelde...
(2) Pusulayý ve zarfý aldýðýnýzda dikkatle kontrol edin! Zarfýn içinde bir not veya herhangi bir kâðýt parçasý varsa oyunuz geçersiz olacaktýr. Yine pusulanýn üstünde kalemle bir iþaretleme veya bir sembol vb. bir durum varsa ayný akýbet olacaktýr. Bunlarý sandýk kurulunun önünde inceleyiniz. Bir sorun yoksa kabine geçebilirsiniz.
(3) Mührü basarken dikkat etmek gerekiyor! Pusula sayýsý da aday sayýsý da fazla. Bunlar bir karmaþa oluþturabilir. Mührü basarken seçtiðiniz partinin kutusunun içinde kalmasýna dikkat edin. Taþma halinde de geçersizlik gündeme gelebilir. Bir pusulaya mühür bastýktan sonra kurumasýný bekleyin, üst üste koyup bekletmeniz riskli olabilir. Mührün mürekkebinin taþmasý, diðer pusulayý geçersiz hale getirebilir. Pusulalar kuruduktan sonra zarfa koyun. Ardýndan sandýða atýn.
Sandýkta kimler var?
Gidince sizi karþýlayan sandýk kurulu partilerin temsilcileri ve memur üyelerden oluþuyor. Bir de bunlarýn dýþýnda partilerin gözlemcileri var. Sandýk kurulunda en son seçimde o ilçede en fazla oy almýþ partilerden üye bulunurken müþahitler; seçime giren partiler veya baðýmsýz adaylar adýna orada bulunuyorlar. Hatta bazen uluslararasý gözlemciler, barolar ve kurumlarýn temsilcilerinin de oy kullanýlan binalarda olduðunu görebilirsiniz. Bunlarýn tümü, seçimin güvenli, þeffaf ve adil yapýlmasýný saðlamak...
Oy verme iþlemi bitince, sürecin iþleyiþi
(1) Genellikle sýnýflarda olduðu için sýralardan sandýk kurulunun içinde kaldýðý bir set oluþturuluyor ve karþýlarýnda müþahitler veya gözlemciler oluyor. Unutmayýnýz ki seçmen olarak gidip kendi sandýðýnýzýn sayýmýnda bulunabilirsiniz.
(2) Sandýk açýlýr. Zarflar açýlmadan sayýlýr. Geçersiz zarf varsa ayrýlýr. Oy kullanan kiþi ile zarf sayýsý eþitse sayýma geçilir. Zarf sayýsý oy kullanan seçmenlerin sayýsýndan fazla ise zarflarýn arasýndan geliþigüzel çekilen bu sayýda zarf yakýlýr. Oy kullanan kiþi sayýsý ile zarf sayýsýnýn birbirine eþitliði saðlanýr.
(3) Sonra zarflar açýlýp içindeki pusulalar tasnif edilir. Burada pusulalarýn sayýsýnýn bir önemi yoktur. Yani bir kimse kendisine verilen üç pusulanýn ikisini zarfa koymuþ, diðerini alýp götürmüþ olabilir.
(4) Sonrasýnda bir görevli pusulayý kaldýrýp parti ismi okur ve oyun o partiye verildiðini söyler. Sandýk kurulundan görevli kimseler bunu tutanaða iþler. Hemen karþýsýnda oturan müþahitler ve varsa diðer kimseler bunu görür ve notlarýný alýrlar.
(5) Bazen oyun geçersiz olduðunu söyleyebiliyor görevli. Buna itiraz edilmesi de olasý. Sayým bitince toplam sonuç söylenir.
(6) Sonrasýnda pusulalar bir torbaya konur ve mühürlenir. Sandýk sonuç tutanaðý bu torbaya iliþtirilir. Tutanaðýn bir sureti sýnýf kapýsýna yapýþtýrýlýr.
(7) Bu tutanakla beraber memur görevlileri ilçe seçim kuruluna gidip torbayý teslim eder. Seçim kurulu bunu SEÇSÝS'e yükler. Ve tutanaklarý tarayýp yine sisteme aktarýr.
Ve sonuç. Tüm sandýk sonuçlarý toplanýr ilçe seçim sonucuna, sonrasýnda ise il seçim sonucuna dönüþür...
