TEOG deðil yaklaþým yanlýþ
Bir hasta düþünün. 3 yýl önce tedavi gördüðü hastalýk tekrar nüksetmiþ. Hastaneye yine ayný þikayetle gittiðinde doktor öncelikle tahliller isteyecektir mutlaka.
Ama tahlillerden daha önemli bir þey gerekecektir doktora.
O da nedir?
Hastanýn dosyasý…
Daha önce hangi doktorlar bakmýþ.
Hangi doktor hangi ilacý kullanmýþ, ne sonuçlar almýþ.
Hasta hangi ilaca karþý hangi refleksi göstermiþ, hangisine direnmiþ.
Hangi müdahalelere alerjik reaksiyon göstermiþ.
Neler durumunu iyileþtirmiþ, neler daha kötü etkilemiþ.
Doktorumuz tüm bu sorularýn cevaplarýný oradan görür, deðil mi?
Kesinlikle evet.
Peki o dosya kayýpsa?
O zaman nasýl müdahale eder doktor?
EDEMEZ.
Peki þunu diyebilir miyiz?
Doktor, buna benzer binlerce vaka görmüþsünüzdür, onlar da birer insandý, bu hasta da nihayetinde bir insan. Onlardaki deneyiminizi aynen bu hastaya uygulasanýz?
Doktorun cevabýný tahmin edebiliriz az çok deðil mi?
Her hasta farklýdýr, her hastaya farklý yaklaþmak gerekir, genelleme yapýlamaz.
***
Doktorun cevabý bu olur. Kesinlikle de doðrudur.
Peki hasta iken hiçbir þekilde birbirine benzemeyen, ayný hastalýða yakalansa dahi teþhisi, tedavi yöntemi, ilacý, ilacýnýn dozu, iyileþme süresi, iyileþme ihtimali, kýsacasý hiçbir deðiþkeni ayný olamayan insan dediðimiz canlýyý ilkokula baþladýðý günden üniversiteden çýktýðý güne kadar toptancý bir yaklaþýmla nasýl yetiþtirebiliyoruz?
Hastayken ayný ilaca farklý tepkiler veren insan, konu eðitime geldiðinde ayný dersi ayný þekilde anlayabilir mi? Ayný yöntemlerle öðrenebilir mi? Ayný sýnavlarda adil þekilde sýralanabilir mi?
Ne yani? Milyonlarca öðrencinin her birini ayrý mý deðerlendireceðiz? Tek tek mi inceleyeceðiz? Birebir mi ilgileneceðiz?
Eðer gerçekten geliþmiþ, çok iyi yetiþmiþ bireyler istiyorsanýz cevap kesinlikle evet.
En iyi eðitim sistemi diye bir þey yok. Bireylerin her birine en iyi odaklanabilen, çeþitlenebilen, þekillenebilen, kiþiselleþebilen eðitim sistemi var.
Eðitim konusunun derinliðine inmeden, sýð sularda paçalarý kývýrýp ayak serinleteceksek, evet, TEOG’u konuþalým. Kaldýralým, kaldýrmayalým, azýcýk kaldýrýp býrakalým, kaldýrýp kaldýrýp indirelim… Ayný kapýya çýkar. Derinliðe ulaþamayýz.
***
BÝRÝNCÝL ÖNERÝM
Eðitim sistemlerinde mesafe kat edebilmek için her þeyden önce bir veritabanýna ihtiyacýmýz var.
“Ama her öðrencinin zaten birer dosyasý var” diyeceksiniz belki.
Evet, var, her öðrencinin bir dosyasý var, sarý birer dosyasý…
Ama o dosyadaki bilgi kayýt, ders notlarý ve mezuniyet puanlarýndan ibaret. Bir de asýl, karýþtýðý disiplin suçlarý varsa onlar.
Yani genci daha iyi anlamak için olan bir dosya deðil.
Adeta hapishanedeki bir mahkumun dosyasý gibi. Zararlý mý, zararsýz mý, daha çok bunu anlamaya yarýyor o dosya.
Peki okula yeni gelen bir öðretmen yeni öðrencileriyle tanýþtýðýnda kendisine bir þifre verilse. Tanýþtýðý öðrencilerin bilgilerine eriþebilse bu þifreyle. Bu bilgileri öðrencinin okula baþladýðý günden baþlamak üzere kendisiyle ilgilenen insanlarýn o öðrenciyle ilgili aldýðý notlar bulunsa.
Dikkat edin, verdiði notlar deðil, aldýðý notlar…
Bu sistem sadece öðretmenleri kapsamayacak. Anne-babalar, ileride staj yapacaðý yerdeki usta, daha sonra çalýþacaðý þirketteki yönetici, kýsacasý bir gencin tüm geliþim sürecinin bir detaylý analizi.
Bu analiz, bu sistem gencin kendisinin girebileceði bir sistem deðil. Puan verme, not verme, sýralama sistemi de deðil.
Ýsterseniz özetleyeyim;
- Anne-baba sisteme doðduðu andan itibaren girerek çocuðun gösterdiði farklýlýklarý, eðilimlerini, ilgi duyduðu ya da duymadýðý þeyleri, baþarýlý yaptýðý ya da yapmayý sevmediði þeyleri yazacak.
- Çocuk kreþe baþladýðýnda kreþ öðretmeni anne-babanýn aldýðý notlara bakacak ve o çocuðu tanýmaya 1-0 önde baþlayacak. Zaman içindeki geliþimini de kreþ öðretmeni iþleyecek sisteme.
- Sýra geldi ilköðretime. Anne-baba ve sonrasýnda kreþ öðretmeni tarafýndan alýnan kýsa notlarla çocuðun artýlarý, eksileri, fýrsatlarý ve risklerine göz atýlacak. Çocuða bu þekilde kiþiselleþtirilmiþ bir ilgi gösterilebilecek.
- Ýlköðretimden ortaöðretime, oradan liseye, oradan üniversiteye. Eðitim hayatý boyunca o öðrenciyle ilgili farklý bir durum gözlemleyen her öðretmen o öðrencinin sistemine girip bu notu düþebilecek.
- Ayrýca öðrenci bir alanda uzmanlaþma ve derinleþme eðilimli bir okul seçerse, yani meslek lisesi ya da üniversitede özel bir bölüme baþvurursa, o okulun yöneticileri bu sisteme bakarak öðrencinin çocukluktan ve kreþten beri verdiði tepkilere ve eðilimlerine göre sözkonusu uzmanlaþmaya uygun olup olmadýðý yönünde fikir edinebilecek.
- Okul bittikten sonra staj ve iþ hayatý baþlayacak. Staja alan yönetici geçmiþten bugüne öðrencinin geliþimini görerek ona göre iþler verecek, ona göre yetiþtirmeye çalýþacak. Stajdan sonra iþ hayatýna girecek. Yöneticisi de baþta stajdaki alýnan notlar olmak üzere eðitim hayatý ve ailesinin aldýðý notlarý görebilecek.
Çok eleþtiri gelecek bu öneriye, farkýndayým.
Gelecek eleþtirilerin çoðunu ben de kendime soruyorum.
Ama araç iken amaç olan sýnavlarýn etkisinden gençleri kurtarabilmek ve sýnavý geçmeyi deðil anlamayý ve öðrenmeyi hedef edinmelerini saðlayabilmek için bu yarýþtýrma sisteminden kurtarmalýyýz.
Not deðil, puan vermeliyiz.
Çocuðun kendisine deðil, yeteneklerine, becerilerine ve bildiklerine…
Çalýþkan ve tembel çocuk ayrýmý için deðil, her bir çocuðun güçlü ve zayýf yönlerini bulabilmek için.
Belki bu fikir zor, hatta imkansýz gelebilir. Ama alýþýlmýþ olan doðrudur diye bir þey de yok…
Hatta zor olan, imkansýz olan bir þey varsa o da milyonlarca çocuða ayný dersleri, ayný yöntemlerle vermeye çalýþmaktýr.
Kim bilir, belki de öyle bir zaman gelecek ki o zaman bugünkü eðitim sistemleri, öðretme metotlarý insanlýk suçu sayýlacak.
Düþünelim, tartýþalým. Fikirlerinizi lütfen paylaþýn.
