Uyku sorunu bebeklikten baþlayarak her yaþta bir sorun. Ancak her yaþa göre etkenler deðiþebiliyor; aðrý, sancý, gürültü, kullanýlan ilaçlar, beslenme alýþkanlýklarý, alkol tüketimi, sýk kafeinli içecek tüketimi, depresyon ve bazý hastalýklar gibi etkenlerden bir veya daha fazlasýna baðlý olarak geliþebiliyor. Ýleri yaþlarda bireylerde uyku sorunlarý, bilhassa uykusuzluk problemi görülme sýklýðýnýn yaklaþýk olarak her iki kiþiden birini etkilediði, Yaþlý Bakým Evlerinde ise bu oranýn her üç kiþiden ikisinde görülebildiði bildiriliyor. Kaliteli bir uyku saðlanamamasý fiziksel ve psikolojik sorunlarý da beraberinde getiriyor. Bu amaçla yaygýn olarak kullanýlan yatýþtýrýcý ilaçlar (sedatif, hipnotik) ise baþta ilaç baðýmlýlýðý olmak üzere birçok istenmeyen yan etkiye yol açýyor.
Alman Papatyasý (Bilimsel adý Matricariarecutita= M. chamomilla), eðer papatya poleni alerjiniz yoksa, her yaþtan birey için tam bir þifa kaynaðý. Spazm çözücü özelliði ile bebekler dahil her yaþ grubunun gazýný, sancýsýný giderir, sindirimi kolaylaþtýrýrken, iltihap giderici etkisi ile boðaz aðrýsý, cilt ödemini gidermekte, yaralarý iyileþtirmektedir. Papatyanýn az bilinen bir özelliði ise yatýþtýrýcý, sakinleþtirici etkisidir. Bu etkisini içerisinde bulunan apigeninflavonoiti türevlerinin benzodiazepin reseptörlerine baðlanarak gösterdiði, yani piyasadaki uyku ilaçlarýna benzer bir þekilde saðladýðý gösterilmiþtir.
Yeni yayýmlanan bir klinik çalýþma Yaþlý Bakým Evleri’nde gerçekleþtirilmiþ. Bakým Evinde yaþayan 60 yaþ üzeri kiþiler arasýndan belirli kriterlere göre (uykusuzluk sorunu olan, kan sulandýrýcý kullanmayan, sürekli kullandýðý ilaç bulunmayan, papatya alerjisi bulunmayan) seçilen altmýþ hasta iki gruba ayrýlmýþ. Dört hafta boyunca bir gruptaki hastalara günde iki defa etkisiz kapsül (buðday unu), test grubuna ise günde iki defa kurutulmuþ papatya özütü taþýyan kapsül (yüzde 70 alkol ile hazýrlanan özüt; 200 miligram) verilmiþ. Sonuçlarýn deðerlendirilmesi amacýyla deneyin baþlangýcýnda, uygulama sýrasýnda (ikinci hafta), uygulama sonunda (dört hafta sonra) ve uygulama tamamlandýktan iki hafta sonra olmak üzere dört defa bilimsel ölçüm kriterleri (uyku kalitesi, uyku süresi, uykuya dalma zorluðu, vb.) uygulanmýþ.
Sonuçlar deðerlendirildiðinde, buðday unu verilen grupta (plasebo) çalýþma süresince hiçbir geliþme gözlemlenmemiþ. Alman papatyasý özütü verilen grupta ise uyku parametrelerinde ilk iki hafta belirgin bir geliþme görülmemekle beraber üçüncü haftadan itibaren istatiksel olarak da belirgin düzelme saðlandýðý bildiriliyor. Özellikle uyku kalitesi, derin uyku, uyku süresinde çok belirgin deðiþim saðlanabilmiþ.
Ülkemizde bildiðim kadarý ile bu þekilde alkollü papatya özütü taþýyan kapsüller bulunmuyor. Papatyanýn bu etkisinden yararlanmak için güvenilir marka papatya çayý satýn alýp akþam yemeðinden hemen sonra (iki poþet) ve yatmadan önce (iki poþet) 10-15 dakika demleyip bal ile tatlandýrarak için. Bu þekilde uyguladýðýnýzda etkisini ancak 3 hafta uygulamadan sonra gösterebileceðini de unutmayýn.
Her zaman olduðu gibi bazý uyarýlarýmý tekrarlamakta yarar görüyorum. Hatýrlarsanýz daha önce yazdýðým bir yazýda piyasada açýkta satýlan papatyalarýn hiç birinin maalesef gerçek papatya olmadýðýný yürüttüðümüz araþtýrma ile tespit ettiðimizi bildirmiþtim. Dolayýsýyla kullanýlacak papatyanýn nereden saðlandýðý son derece önemli. Çünkü bazý papatya türleri zehirli bileþenler taþýyor ve karaciðer üzerinde zararlý etkilere yol açabiliyor.
Adib-Hajbaghery M, Mousavi SN, 2017: The effects of chamomileextract on sleepqualityamongelderlypeople: A clinicaltrial. ComplementTherMed. 35, 109-14.
