Uyku sorunu bebeklikten başlayarak her yaşta bir sorun. Ancak her yaşa göre etkenler değişebiliyor; ağrı, sancı, gürültü, kullanılan ilaçlar, beslenme alışkanlıkları, alkol tüketimi, sık kafeinli içecek tüketimi, depresyon ve bazı hastalıklar gibi etkenlerden bir veya daha fazlasına bağlı olarak gelişebiliyor. İleri yaşlarda bireylerde uyku sorunları, bilhassa uykusuzluk problemi görülme sıklığının yaklaşık olarak her iki kişiden birini etkilediği, Yaşlı Bakım Evlerinde ise bu oranın her üç kişiden ikisinde görülebildiği bildiriliyor. Kaliteli bir uyku sağlanamaması fiziksel ve psikolojik sorunları da beraberinde getiriyor. Bu amaçla yaygın olarak kullanılan yatıştırıcı ilaçlar (sedatif, hipnotik) ise başta ilaç bağımlılığı olmak üzere birçok istenmeyen yan etkiye yol açıyor.
Alman Papatyası (Bilimsel adı Matricariarecutita= M. chamomilla), eğer papatya poleni alerjiniz yoksa, her yaştan birey için tam bir şifa kaynağı. Spazm çözücü özelliği ile bebekler dahil her yaş grubunun gazını, sancısını giderir, sindirimi kolaylaştırırken, iltihap giderici etkisi ile boğaz ağrısı, cilt ödemini gidermekte, yaraları iyileştirmektedir. Papatyanın az bilinen bir özelliği ise yatıştırıcı, sakinleştirici etkisidir. Bu etkisini içerisinde bulunan apigeninflavonoiti türevlerinin benzodiazepin reseptörlerine bağlanarak gösterdiği, yani piyasadaki uyku ilaçlarına benzer bir şekilde sağladığı gösterilmiştir.
Yeni yayımlanan bir klinik çalışma Yaşlı Bakım Evleri’nde gerçekleştirilmiş. Bakım Evinde yaşayan 60 yaş üzeri kişiler arasından belirli kriterlere göre (uykusuzluk sorunu olan, kan sulandırıcı kullanmayan, sürekli kullandığı ilaç bulunmayan, papatya alerjisi bulunmayan) seçilen altmış hasta iki gruba ayrılmış. Dört hafta boyunca bir gruptaki hastalara günde iki defa etkisiz kapsül (buğday unu), test grubuna ise günde iki defa kurutulmuş papatya özütü taşıyan kapsül (yüzde 70 alkol ile hazırlanan özüt; 200 miligram) verilmiş. Sonuçların değerlendirilmesi amacıyla deneyin başlangıcında, uygulama sırasında (ikinci hafta), uygulama sonunda (dört hafta sonra) ve uygulama tamamlandıktan iki hafta sonra olmak üzere dört defa bilimsel ölçüm kriterleri (uyku kalitesi, uyku süresi, uykuya dalma zorluğu, vb.) uygulanmış.
Sonuçlar değerlendirildiğinde, buğday unu verilen grupta (plasebo) çalışma süresince hiçbir gelişme gözlemlenmemiş. Alman papatyası özütü verilen grupta ise uyku parametrelerinde ilk iki hafta belirgin bir gelişme görülmemekle beraber üçüncü haftadan itibaren istatiksel olarak da belirgin düzelme sağlandığı bildiriliyor. Özellikle uyku kalitesi, derin uyku, uyku süresinde çok belirgin değişim sağlanabilmiş.
Ülkemizde bildiğim kadarı ile bu şekilde alkollü papatya özütü taşıyan kapsüller bulunmuyor. Papatyanın bu etkisinden yararlanmak için güvenilir marka papatya çayı satın alıp akşam yemeğinden hemen sonra (iki poşet) ve yatmadan önce (iki poşet) 10-15 dakika demleyip bal ile tatlandırarak için. Bu şekilde uyguladığınızda etkisini ancak 3 hafta uygulamadan sonra gösterebileceğini de unutmayın.
Her zaman olduğu gibi bazı uyarılarımı tekrarlamakta yarar görüyorum. Hatırlarsanız daha önce yazdığım bir yazıda piyasada açıkta satılan papatyaların hiç birinin maalesef gerçek papatya olmadığını yürüttüğümüz araştırma ile tespit ettiğimizi bildirmiştim. Dolayısıyla kullanılacak papatyanın nereden sağlandığı son derece önemli. Çünkü bazı papatya türleri zehirli bileşenler taşıyor ve karaciğer üzerinde zararlı etkilere yol açabiliyor.
Adib-Hajbaghery M, Mousavi SN, 2017: The effects of chamomileextract on sleepqualityamongelderlypeople: A clinicaltrial. ComplementTherMed. 35, 109-14.
