Son günlerde paradaki geliþmeler büyük ilgi uyandýrýyor. Genel kanaat piyasalardaki deðiþmelerin parayý etkilediði yönündedir. Piyasalarýn etkilemeyeceðini iddia etmiyorum ama bu sefer olay tersine döndü ve önce para politikalarý deðiþiyor ve piyasayý bu etkiliyor.
Geçen yýlýn son ayýnda altýn fiyatlarýnýn düþeceðini iddia ettiðim bir yazým yayýnlandý. Altýndaki fiyat deðiþikliðinin piyasanýn bir sonucu olmadýðýný, ileride izlenecek para politikalarýnýn baþlangýcý olduðunu yazdým.
Para politikalarý siyasetten etkilenir. Bunun tersi de doðrudur ve siyaseti yönlendirmek için para bir araç olarak kullanýlýr. O günlerde paradaki deðiþmeleri þöyle özetlemiþtim. Mizaha da baþvurarak þöyle bir iddiada bulundum. “Önümüzdeki günlerde ABD dolarý piyasadan kaldýracak yerine dolmaz diye bir para çýkaracak” dedim.O ifademdeki düþünceme göre önümüzdeki günlerde dolarýn etkisi o kadar artacak ki sanki yeni bir para çýkarýldýðýný zannedeceðiz. Bunun hemen ve bir süreç içinde olmayacaðýný ve piyasa þartlarýndan baðýmsýz olarak parayý yöneten gücün böyle bir operasyona baþvuracaðýný düþündüm. Uluslararasý faaliyetlerde dolar diðer paralardan önde olacak diyordum.
Bu olayýn amacýnýn siyaset olduðunu düþünüyordum ve Avrupa’daki genel ekonomik çöküþ bu politikanýn baþarýlý sonuçlarýndan biri idi.
Bu süreçte þu soru cevaplandýrýlmalýdýr: Bu politika ABD’nin devlet politikasý mýdýr yoksa devlet kendisinden nispeten baðýmsýz hareket eden sermaye çevrelerini mi kullanmakta mýdýr? Birçok kiþi ABD’de iki gücün çatýþtýðýný düþünür. Ben iki farklý politikalarý olduðunu ve herkesin kendi politikasýný gerçekleþtirmek istediðine inanýrým. Mesela 11 Eylül saldýrýsýnda, olaydan bir gün sonra çýktýðým televizyon programýnda bu olayýn bir iç çatýþmanýn eseri olduðunu söyledim.
Son zamanlarda da Wall Street’teki protesto gösterilerinin küresel sermayeye karþý bir ikaz olduðunu düþünüyorum.
Burada iki ihtimal söz konusudur: Birincisi ABD’de devletle, küresel sermaye iki farklý politika izliyor olabilir, ikincisi ise bunlar anlaþtýlar ve herkes düþüncesini farklý söylüyor ama birlikte hareket ediyorlar diyorum..
Rusya kendi içiþlerine müdahalesinden sonra küresel sermayeyi hasým kabul etti. ABD ile yakýnlaþmasý Obama yönetiminin devletçi olmasýndan kaynaklanýyor. Rusya küresel sermayenin dünyaya þekil vermesi halinde, devletin etkinliðini kaybedeceðini düþünüyor, bu nedenle kendisinin sahip olduðu güçler parasal rekabette sýnýrlý sermayenin kontrol altýnda tutulmasýndan yana tavýr takýnýyor. Yani piyasadaki.sermayenin bir devlet gücü olmadan etkili olmasýnýn zor olduðunu düþündüðü için bazý Avrupa ülkeleriyle birlikte hareket ediyor.
Türkiye bu çatýþmanýn önemli yerindedir çünkü birlikte hareket ettiði tarafa büyük güç saðlar. Ancak bu durum ülke içinde taraflarýn kendi müttefiklerini kazanmasý ve onlarýn desteklenmesi sonucunu doðurur. Bu nedenle ülke içinde taraflarý tahmin edebiliriz ama elimizde delil olmadýðý için söyleyemeyiz. Oysa ülke içinde siyasi güç saðlayanlar genelde dýþarýdan destek alýrlar ve bu desteðin belirsiz olmasý için para transferlerine dayanýrlar.
Türkiye’nin geçmiþinde de dýþ etkiler söz konusuydu ve bu bir yapýya dönüþtü. Bundan sonra ülkenin içinden yetiþen ve bu ülkeyi ön safta tutanlar tasfiye edilmemelidir ama bu konu ufukta seziliyor ve rol alacak kiþiler tahmin edilebiliyor.
