Günümüzdeki çalýþma hayatýnda kýsmi süreli çalýþma olgusu giderek yaygýnlaþmaktadýr.
Sürekli geliþmeye devam eden iþ dünyasýnda, kýsmi süreli çalýþmaya duyulan ihtiyacýn artacaðý düþünüldüðünde, kýsmi süreli çalýþmanýn Ýþ Hukuku baðlamýnda iyi anlaþýlmasý, hem iþçiler hem de iþverenler tarafýndan giderek daha önemli hale gelmektedir.
Kýsmi süreli çalýþma olgusunu tanýmlayabilmek için, öncelikle genel bakýmdan haftalýk çalýþma süresinin netleþtirilmesi gerekmektedir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 63'üncü maddesi uyarýnca haftalýk "normal" çalýþma süresi 45 saattir.
Ýþ Kanunu'na Ýliþkin Çalýþma Süreleri Yönetmeliði'nin 6'ncý maddesinde kýsmi süreli çalýþma tanýmýna yer verilmiþtir: "Ýþyerinde tam süreli iþ sözleþmesi ile yapýlan emsal çalýþmanýn üçte ikisi oranýna kadar yapýlan çalýþma kýsmi süreli çalýþmadýr."
Kýsmi süreli çalýþma ise aksi kararlaþtýrýlabileceði gibi, haftalýk normal çalýþma süresi olan 45 saatin üçte ikisi oranýnda azaltýlmasýyla elde edilen ve bir haftalýk süreçte en fazla 30 saate kadar yapýlan çalýþmalarý ifade etmektedir.
Bu bilgi ýþýðýnda, kýsmi süreli çalýþan iþçiler bir haftalýk sürede en fazla 30 saat çalýþabilmektedirler.
Fazla çalýþma ve fazla sürelerle çalýþma konularý ise Ýþ Kanunu'nun 41'inci maddesinde hüküm altýna alýnmýþtýr.
Haftalýk 45 saat çalýþan iþçinin bir haftalýk süre içinde 45 saati aþan sürede çalýþmasý fazla çalýþma olarak adlandýrýlmaktadýr. Ýþçinin haftalýk çalýþma süresi 45 saatin altýnda belirlendiði durumlarda, 45 saate kadar yapýlan çalýþmalar fazla sürelerle çalýþma olarak nitelendirilmektedir.
Diðer yandan yalnýzca tam süreli çalýþan iþçiler fazla çalýþma veya fazla sürelerle çalýþma yapabilmektedir. Bu noktada iþyerinde haftalýk normal çalýþma süresinin ne kadar olduðu önem arz etmektedir.
Örneðin, haftalýk normal çalýþma süresi 40 saat olan bir iþyerinde, iþçilerin haftalýk 40 saat ile 45 saat arasýnda yaptýðý çalýþmalar fazla sürelerle çalýþma; haftalýk 45 saati aþan çalýþma yapmalarý fazla çalýþma olarak deðerlendirilmektedir.
Kýsmi süreli çalýþanlar ise fazla çalýþma veya fazla sürelerle çalýþma yapamazlar. Ýþ Kanunu'na Ýliþkin Fazla Çalýþma ve Fazla Sürelerle Çalýþma Yönetmeliði'nin "Fazla Çalýþma Yaptýrýlmayacak Ýþçiler" baþlýklý 8'inci maddesindeki hükümler þu þekildedir:
* "Kýsmi süreli iþ sözleþmesi ile çalýþtýrýlan iþçiler."
* "Kýsmi süreli iþ sözleþmesi ile çalýþan iþçilere fazla sürelerle çalýþma da yaptýrýlamaz."
Dolayýsýyla kýsmi süreli iþ sözleþmesine baðlý çalýþan iþçilerin fazla çalýþma veya fazla sürelerle çalýþmasý, iþçinin onayý olsa dahi yasaklanmýþtýr.
Nihayetinde iþverenlerin çeþitli yaptýrýmlar ile karþýlaþmamalarý açýsýndan kýsmi süreli çalýþanlara fazla çalýþma veya fazla sürelerle çalýþma yaptýrmamalarý önem arz etmektedir.
