Gece Planý bir eko-terörizm eylemine ve ertesine odaklý bir gerilim filmi... Boþluðu, sessizliði, doða manzaralarýný ustalýkla kullanan, insanlar arasýndaki iliþkiyi söze dökmeden tarif edebilen yönetmen Kelly Reichardt için bir stil araþtýrmasý gibi.
Amerikan baðýmsýz sinemasýnýn tanýnan isimlerinden Kelly Reichardt bende hep erkek bir yönetmen hissi býrakýr. Genel olarak sinema dilini beðenmekle birlikte Old Joy dýþýndaki filmlerini pek sevemedim. Üslup sahibi kuþkusuz ama filmlerinde ya bir þeyler eksik ya bir þeyler fazla geliyor bana. Gece Planý’nda da ünlü oyuncularla janr filminde çalýþmak Reichardt’a yaramamýþ. Üslubu yerli yerinde ama öykü açýsýndan hiç kývýlcým yok...
OLD JOY’A GÖNDERME
Arthur Penn’in 1975 tarihli ünlü filmiyle ayný adý taþýyan ama ona açýk bir gönderme yapmayan Gece Planý bir eko-terörizm eylemine ve ertesine odaklý bir gerilim filmi. 112 dakikalýk filmin ilk yarýsýnda Josh ve Dena adlý iki radikal aktivistin eski bir deniz piyadesi olan Harmon ile birlikte bir barajý havaya uçurma planýný hazýrlýk evresini izliyoruz. Ýkinci yarýsýnda ise film Josh’ýn eylem sonrasý ruh halinde ve gündelik hayatýnda meydana gelen deðiþikliklere odaklanýyor.
Reichardt ve sürekli iþbirliði yaptýðý senaristi Jonathan Raymond, hiçbirine sempati duymamamýzý saðladýklarý üç sevimsiz ve soðuk karakter çýkarýyor karþýmýza. Davalarýna hak vermemizi önlemek için olsa gerek, genel çevre duyarlýlýðý dýþýnda somut bir gerekçe de sunmuyorlar.Onlarý sevmiyor ve samimiyetlerine inanmýyoruz. Tek bildiðimiz Oregon’daki bir barajýn somonlarýn geçiþine engel olduðu... Bir organik tarým iþletmesinde çalýþan Josh’ýn deyiþiyle “Biz her gün ipad’imizi kullanalým diye somonlarý öldürdüðü”. Bir belgesel gösteriminden sonraki söyleþide Dena, film yapmak gibi pasifist eylemlerin etkisizliðine deðiniyor. Old Joy’a gönderme yapan bir spa iþletiyor Dena. Nihilist bir noktaya varýp okulu terk eden zengin kýzý etkili bir eylem finanse ederek fark yaratma derdinde. Adý Night Moves olan tekneyi 10 bin dolar bastýrýp satýn alýyor. Sabýkalý Harmon ise kendine bir kahraman ve lider rolü biçme peþindeymiþ gibi... Amonyum nitratlý gübreden patlayýcý imal etmeyi o biliyor...
Reichardt, ikinci yarýda sadece Josh’a odaklanýyor. Film ilk yarýsýndaki en baþarýlý yaný Josh’ýn Dena’yý Harmon’dan kýskanmasý ve ayrýntýymýþ gibi görünen bu durumun filmin finaline doðrudan baðlanmasý. Eylem planlarken soðukkanlý ve cesur görünen Dena, beklenmedik bir olayýn ardýndan duygusal çöküntüye uðrayýnca Josh da kontrolünü kaybetmeye baþlýyor... Bu süreçte Dena iki kez ekrana gelirken, Harmon telefondaki sese indirgeniyor. Bütün olay örgüsü sanki Josh’ýn psikolojik durumuna hizmet etmek için yaratýlmýþ.Oysa ilk yarýda planladýklarý saldýrýyý gerçekleþtirme aþamalarýný, önlerine çýkan engelleri aþmalarýný, kuþkularýný ve çekincelerini dengeli biçimde ve gerilimi týrmandýrarak anlatabiliyor Reichardt. Ama finalde, konusundaki radikalizmle üslubu çeliþince ve politik arkaplandan tamamen uzaklaþýp Gece Planý’ný bir janr kalýbýna dökünce kekremsi bir tat býrakýyor...
BELLEKTE ÝZ BIRAKIYOR
Reichardt gibi boþluðu, sessizliði, dinginliði, doða manzaralarýný ustalýkla kullanan, insanlar arasýndaki iliþkiyi eyleme ve söze dökmeden tarif edebilen bir yönetmen için stil alýþtýrmasýndan öteye geçmeyen bir film olarak kalýyor Gece Planý. Baraj gölünde su basmýþ ormanlýk arazideki kurumuþ aðaç gövdeleri birer ceset ya da mezartaþý gibi dikilirken yanýndan geçip gitmeleri tüyler ürpertici bir sahne olarak bellekte iz býrakýyor, o kadar.
FÝLMÝN KÜNYESÝ
Orijinal adý: Night Moves
Yönetmen: Kelly Reichardt
Senaryo: Jonathan Raymond, Kelly Reichardt
Görüntü: Christopher Blauvelt Müzik: Jeff Grace
Oyuncular: Jesse Eisenberg, Dakota Fanning, Peter Sarsgaard, Lew Temple, Alia Shawkat
