Türkiye’ye yerleþmiþ olan Patriot savunma sistemi, sadece NATO dýþý ülkeler açýsýndan tartýþmalý bir durum arz etmiyor. Basýna sýzan ya da sýzdýrýlan bir rapordan anlaþýldýðýna göre, Patriotlar Türkiye-Almanya iliþkileri bakýmýndan da bazý sýkýntýlara yol açýyor.
Raporu kaleme alan kiþi, geçtiðimiz günlerde Kahramanmaraþ’ta görev yapan ve Almanya’dan gelen Patriotlardan sorumlu Alman askerlerini ziyarete gelen Hellmut Königshause. Königshause, Almanya Parlamentosu’nda görev yapýyor ama parlamenter deðil. Almanya’da parlamenterler tarafýndan beþ yýllýðýna seçilen Parlamento Komiseri olarak tanýmlanan bir mevki var ve bu mevkide bulunan kiþinin görevi, ordunun temel haklar konusunda demokratik denetimini yapmak; Parlamento’ya düzenli rapor sunmak. Bu durumda Königshause’a ordudan sorumlu meclis raportörü de denebilir; kýsacasý önemli biri ve önemli bir görevi bulunuyor.
Türkiye ziyareti sonrasýnda meclise sunduðu rapora göre, Türkiye ile Almanya’nýn bölgedeki iþbirliðinde ciddi sorunlar bulunuyor.
Alman askerler sorunsalý
Königshause’a göre Türkiye askeri kesimi Almanya’dan gelen askerlere ‘istenmeyen misafir’ muamelesi yapýyorlarmýþ. Almanya savunma bakanýnýn bölgeye yaptýðý ziyaret sýrasýnda konvoyun geçiþi için bir Alman kadýn asker yollarý kesmiþ, bir Türk general ise aracýnýn bu asker tarafýndan durdurulmasýna itiraz etmiþ, sonra da iþ büyümüþ. Raporda iddia edilene göre taraflar arasýnda tartýþma çýkmýþ, sonra bu tartýþma itiþ kakýþa dönüþmüþ ve yine iddiaya göre kadýn asker darp edilmiþ; kadýn asker darp izlerini doktor raporuyla teyit ettirmiþ.
Yine rapordaki iddiaya göre, Almanya savunma bakaný gelmeden bölgeye giden bu Türk komutan, yaþanan arbede sonrasýnda, Patriotlarýn bulunduðu üssün bir Türk kýþlasý olduðunu hatýrlatarak Almanya bayraklarýnýn indirilmesini istemiþ.
Bayraklar indi mi, haberden bunu öðrenemiyoruz. Ancak yabancý ülke vatandaþlarýnýn görev yaptýðý bir üste bu tür olaylar katiyen olmamýþtýr, Königshause raporunda kasten kötü þeyler yazmýþtýr diye düþünmek kolay deðil.
Türk askerler sorunsalý
NATO üyesi olan ve Patriotlarý da ülkesine kendi iradesiyle kabul eden Türkiye’nin yabancý askerlerle çalýþma konusunda sorunlarý olduðu anlaþýlýyor. Alman askerlerin de ‘sömürge valisi’ gibi davranmadýklarý düþünülemez; muhtemelen onlar da Afganistan’da falan görev yapar gibi davranma eðilimine girmiþlerdir.
Bununla birlikte, burada daha ciddi bir sorun olduðu söylenebilir. Hükümetler düzeyinde bir anlaþmaya varýlmýþ ve bu savunma sistemi Türkiye’ye yerleþtirilmiþ, ama anlaþýldýðý kadarýyla alt birimler bu anlaþmadan ikna olmamýþlar. Alman askerlerin olduðu yerlerde sýhhi konularda, izinlerde ve diðer birçok konuda Türkiye ‘arýza çýkaran’ taraf olarak tarif ediliyor. Alman askerlerin neler talep ettiðini, çýtayý nereye kadar zorladýklarýný bilmiyoruz; ama Türk tarafýnýn bezdirici bazý uygulamalarý olduðu rahatça anlaþýlabiliyor.
Gelen Alman askerleri tanýmlanan görev kapsamýnda faaliyet gösteriyorlar ise ortaklýðýn gereðine uygun davranmak gerekir. Ancak Alman askerler tanýmlanan görev dýþýnda baþka ‘misyon’ peþindeyseler, o zaman durum deðiþir tabi. Ama yine de bezdirme politikasýnýn yöntemi farklý olabilir; hatta bu iþ komutanlara kalmaz; siyaseten görüþülür. Zaten bu tür krizler sýklaþýrsa, konu siyasi mercilere taþýnýr.
Ayrýntýlarýn etraflýca belirlenmediði anlaþýlýyor, siyaseten ortaklýk kuran iki ülkenin ‘alanda’ çýkan sorunlarý siyasi düzlemde çözmeleri zor olmasa gerek; niyet açýk olduðu sürece.
