Dr.Henry Kissinger yanýldý. O, Soðuk Savaþ’ýn bitimiyle Pax Americana (Amerikan Barýþý) döneminin baþlayacaðýndan emindi. Çýkýþ noktasý, MS birinci yüzyýlda baþlayýp iki yüzyýl sürmüþ Roma imparatorluðunun insanlýða hakim olduðu Pax Romana (Roma Barýþý) dönemiydi.1815-1900 arasýnda Büyük Britanya’nýn “üzerinde güneþ batmayan imparatorluk” olduðuPax Britannica (Britanya Barýþý) dönemini önemsiyor, insanlýðýn bir kez daha liberal ekonomi, güçlü demokrasi anlayýþý olan “tek süper güç” dönemine girdiðini savunuyordu. Kissinger’a göre “yeni dünya düzeni” Amerika’nýn iç politik deðerleri doðrultusunda, yani liberal, rekabetçi ekonomi, sivil toplum ve güçlü demokrasiler çerçevesinde þekillenecekti. Bu görüþler, Amerikan ordusunun Afganistan ve Irak’a demokrasi taþýma operasyonuna dönüþtü, Afganistan’da iki ay önce yapýlan devlet baþkanlýðý seçimini sonucu hala açýklanamýyor, Irak’daki durum ise ortada... Yeni dünya düzenini inþa etmek için yola çýkmýþ Amerika, Kýrým ve Ukrayna’nýn doðusunda Rusya, Güney Çin Denizi’ndeki Japonya’ya ait adalar bölgesinde ise Çin’in meydan okumasýyla karþý karþýya... Nerede hata yapýldý?
Kabuðuna çekilen süpergüç...
Yýllýk ekonomik üretimi kadar dýþ borcu olan, maliyesi sürekli açýk veren ve 2035 yýlýnda dýþ borcu yýllýk üretiminin yüzde 190’ýna varacak bir süpergüçle dünya düzeni kurmaya çalýþýyoruz!.. Bu noktaya gelene kadar Almanya ve Japonya “sorunlarýný” çözmüþ, Sovyetler Birliði’ni daðýtmýþ, yakýn tarihi baþarýlarla yüklü bir devlet bu... Ama, “üretim ekonomisini” bu süreçte Çin’e kaptýrmýþ, ulusal gelirinin yüzde 58’ini faiz gelirlerinden saðlayan, verdiði açýðý dýþ yatýrýmcýnýn hazine bonosunu almasýna baðlayan, iþsiz gençlerin yaþadýklarý varoþlarla ancak polisini askerleþtirerek baþ edebilen bir devlet ayný zamanda... “Amerika’nýn dünya liderliðinin gerilemekte olduðunu” Obama’ya söylerseniz, sizi derhal, “ne dediðini bilmeyen þaþkýn olmakla” suçlayacaktýr, ama, gerçek Pax Americana’nýn Kissinger’ýn tahmin ettiðinden kýsa sürdüðüdür. Soðuk Savaþ’ýn zaferle sonuçlanmasýndan sonra doðan “zafer coþkusu”, yerini, Afganistan ve Irak hayal kýrýklýklarýna, Rusya ve Çin’in meydan okumalarýna, Suriye’de kellesi kesilen Amerikan vatandaþlarýna býraktý. ...Ve süpergüç, belki, elindeki yüksek istihbarat kapasitesini, hava ve deniz kuvvetlerini bir süre daha kullanabilir ama, ekonomisinin yaþamakta olduðu zorluk, askerlerinin postallarýnýn karargahlarýnda her zaman boyalý kalmasý sonucunu verecektir.
Dünya, artýk, Birinci ve Ýkinci Dünya Savaþý arasýndaki yýllarda olduðu gibi, süper gücü olmayan bir döneme girmektedir. Dr.Henry Kissinger’ýn geçtiðimiz günlerde Yeni Dünya Düzeni Asamblesi’nde yaptýðý konuþma, bir gerçeði vurguluyor: Amerika yeni dünya düzeninin kurulmasýnda öncü rolü oynayabilir ama bölgesel yapýlanmalara, bu yapýlanmalarýn kendi aralarýndaki etkileþimine kulvar açarak bunu baþarabilir. Bu, aslýnda bir hayal kýrýklýðýnýn itirafý, bugün NATO Zirvesi’nde neden 60 ülkenin liderlerinin bir araya geldiðinin yanýtýdýr.
Pax Ottomana’nýn önemi...
Kissinger baþta, Batýlý stratejlerin kitaplarýnda konu, Ortadoðu-Balkanlar-Kafkasya üçgeni olduðunda, 16’ncý yüzyýlda kurumsallaþmýþ ve 1918’e kadar sürmüþ Pax Ottomana (Osmanlý Barýþý) kavramýna rastlayamazsýnýz. Ama özellikle Ortadoðu’nun geldiði nokta, bölgesel kurumsallaþmada “dikte eden” deðil, “düzenleyen” bir gücün varlýðýný kaçýnýlmaz kýlmaktadýr. Soðuk Savaþ’ýn bitiþini, 2.Dünya Savaþý sonrasýnda kurulmuþ iki kutuplu dünyanýn sonlanmasý olarak kutlamýþtýk, yanýlmýþýz, gerçek, Birinci Dünya Savaþý sonrasý kurulmaya çalýþýlmýþ sýnýrlar sisteminin de sonuna geldiðimizi gösteriyor. Büyük Britanya’nýn geleneksel rakipleri Almanya ile Fransa mihverinde þekillenmiþ Avrupa Birliði’nden ayrýlma, ABD ile bütünleþerek manevra alanýný geniþletme eðilimi bunun iþaretidir. 1820’lerde her biri Avrupa’nýn toplamýndan daha fazla ekonomik deðer üreten Hindistan ve Çin’in bugün tekrar yakalamaya çalýþtýklarý küresel aktörlükle Rusya’nýn NATO’ya meydan okumasý baþka iþaretleri...
Sözüm, okurdan önce bu ülkeyi yönetenlere: Pax Ottomana’nýn kapýmýzda belirmesi kaçýnýlmazdýr. Bunu biz planlamayacaðýz, tarihin akýþý zorlayacak. Sakýn, bunu, dedelerimiz gibi silah zoruyla yapacaðýmýzý düþünmeyin...
Bu, Çarlýk Rusyasý genetiklerine hýzla dönen Rus kadrolarýn tercihi olabilir ama bizim olamaz...
Nasýl mý olacak? ABD ile “yeni dönem iliþkisi” pazartesi yazýsýnda...
