Hamlet” iki yýl sürecek bir dünya turuna çýkýyor! Shakespeare oyunlarýnýn en ünlüsü olan Hamlet, üstadýn mirasýný sürdüren Globe Tiyatrosu prodüksiyonuyla gezegendeki hemen her ülkeyi, yaklaþýk 200 devleti kapsayan bir turneye hazýrlanýyor.
Shakespeare’den bihaber bile olsa, ülkesi Norveç iþgali tehlikesi altýndayken babasýný öldürüp annesiyle evlenen amcasýndan intikam almak isteyen, bu uðurda aþkýný da ölüme sürükleyen Danimarka Prensi’nin öyküsünden etkilenmeyecek izleyici olabilir mi? Ya da birinci perdesinde Horatio ile Marcellus arasýnda geçen aþaðýdaki diyaloðu “Bugün, burada sanki!” duygusuyla dinlemeyecek bir toplum var mýdýr? “Horatio: Neye varacak bunlarýn sonu? / Marcellus: Çürümüþ bir þey var Danimarka Krallýðý’nda. / Horatio: Tanrý ne yapacaksa yapacak. / Marcellus: Elbet, ama biz yine býrakmayalým peþini”.
Hele babasýnýn hayaletinin görünüp intikamýný almasýný istediði Hamlet’in amcasýnýn suçluluðunu kanýtlamak amacýyla oyun içinde oyun sahnelemesi! “Tiyatroyu bir kapan gibi koyup önüne / Kralýn vicdanýný kýstýracaðým içine” der, Hamlet.
***
The Globe’un sanat yönetmeni Dominic Dromgoole’un BBC’ye yaptýðý açýklamaya göre bu ünlü trajedinin gelecek Nisan ayýnda William Shakespeare’in 450. doðum yýlýnda baþlayacak olan dünya turu 2016 yýlý 23 Nisan tarihinde sona erecek.
Globe Tiyatrosu’nun 2011 yýlýndan bu yana birçok ülkede sahnelenen Hamlet’i iki buçuk saate ve 12 kiþilik bir kadroya sýðdýrýlmýþ bir prodüksiyon. Dromgoole, turnenin tamamýnýn ayný oyuncularla gerçekleþtirilmesini de amaçlýyor. Bir oyuncunun hayatýnýn iki yýlýný yollarda geçirmesi zor ama bir o kadar da heyecan verici olsa gerek. Dromgoole’a göre Hamlet’in geçtiði özgün yer olan Elsinore Þatosu ile Tuvalu Adasý’nda sergilenen ayný temsil olmayacak... Mekandan çok izleyici açýsýndan! Dromgoole “Bu prodüksiyonun her tür mekana uyum saðlayabileceðini biliyoruz zaten - ister ýþýl ýþýl þamdanlarýyla karizmatik bir ulusal tiyatro olsun ister pazar kurulan bir meydan. Hatta bir tarla” diyor.
Dromgoole, BBC’ye “Hamlet”i tereddütsüz seçtiðini söylüyor: “Hamlet olaðanüstü zengin ve çeþitlilik içeren bir oyun. Hem kýþkýrtýr hem meydan okur, hem yatýþtýrýr hem esin verir... Ve herkesin sandýðýndan daha eðlencelidir”. Bu kýsmýndan pek emin deðilim ama Hamlet’in en ünlü tiradýnýn evrenselliðinden ve ölümsüzlüðünden hiç kuþkum yok!
“Olmak ya da olmamak, iþte bütün mesele bu! / Düþüncemizin katlanmasý mý güzel / Zalim kaderin yumruklarýna, oklarýna /
Yoksa diretip bela denizlerine karþý / Dur, yeter! Demesi mi?/
Ölmek, uyumak sadece! / Düþünün ki uyumakla yalnýz / Bitebilir bütün acýlarý yüreðin / Çektiði bütün kahýrlar insanoðlunun. /
Uyumak, ama düþ görebilirsin uykuda, o kötü! / Çünkü ölüm uykularýnda / Sýyrýldýðýmýz zaman yaþamak kaygýsýndan /
Ne düþler görebilir insan, düþünmeli bunu. / Bu düþüncedir uzun yaþamayý cehennem eden. / Kim dayanabilir zamanýn kýrbacýna? /
Zorbanýn kahrýna, gururunun çiðnenmesine / Sevgisinin kepaze edilmesine / Kanunlarýn bu kadar yavaþ / Yüzsüzlüðün bu kadar çabuk yürümesine / Kötülere kul olmasýna iyi insanýn / Bir býçak saplayýp göðsüne kurtulmak varken? / Kim ister bütün bunlara katlanmak / Aðýr bir hayatýn altýnda inleyip terlemek /
Ölümden sonraki bir þeyden korkmasa / O kimsenin gidip de dönmediði bilinmez dünya / Ürkütmese yüreðini? /
Bilmediðimiz belalara atýlmaktansa / Çektiklerine razý etmese insaný? / Bilinç böyle korkak ediyor hepimizi: / Düþüncenin soluk ýþýðý bulandýrýyor / Yürekten gelenin doðal rengini. / Ve nice büyük, yiðitçe atýlýþlar / Yollarýný deðiþtirip bu yüzden. / Bir iþ, bir eylem olma gücünü yitiriyorlar. (MEB Yayýnlarý, çev: Orhan Burian)
