Petrolde yüksek fiyatýn zaten gerekçesi yoktu. ‘Ortadoðu’da kriz nedeniyle yüksek petrol...’’ haberleri de þiþirmeydi. Þimdi petrol düþüyor... Düþüþün Türkiye’ye ve ceplere orta vadede faydasý var. Eðer bir olumsuz nokta varsa, bu düþüþ hemen benzin fiyatýna yansýmaz. Ancak trend, düþüþü gösteriyor. Ne kadar düþük, o kadar iyi.
Halen 108-109 dolarda olan Brent petrolünün 100 dolara gerilemesini bekleyebiliriz. Nedeni, dünyanýn en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan -100 dolar uygundur- dedi ve bu fiyatý saðlamak için hem arzý artýrdý, hem de alýcý rafinerilere -Yýl sonuna kadar kim ne kadar mal istiyorsa, yollarým- dedi... Maksat ‘gözünüz doysun.’
Suudi Arabistan’ýn bu çýkýþý, siyasi ve ekonomik nedenlere dayanýyor: 1- Ýran’ýn uluslararasý ambargo nedeniyle piyasadan çekilmesini Suudi Arabistan kapatýyor. Zaten Ýran’a bir muhabbetleri yoktur. 2- Ýlkbaharda petrol zýplayýnca Batý ekonomileri -Eyvah- çekmiþti. Zayýf olan ekonomiler, yüksek petrol fiyatýyla aðýr darbe alacaktý. Suudi Arabistan ayný zamanda küresel istikrar uðruna devrede. Bu þekilde Euro bölgesi ve sorunlu ekonomileri de kolluyor. 3-Benzin fiyatý, ABD’de hayati konu. Benzin fiyatý yükselince Amerikalýlar mutsuzlaþýr. Tam 6 Kasým seçimi öncesinde mutsuz Amerikalý seçmen Obama’ya oy vermez... Suudi Arabistan da Obama’nýn iþini kolaylaþtýrýyor. 4- Suudi Arabistan arz artýþýyla önde ama diðer önemli üretici Kuveyt’in de arzý desteklediðini varsayabiliriz.
Yüksek fiyatýn ABD tarafýna gelince: ABD’nin kendi ‘Amerikan’ petrolü var. O 92 dolar civarýnda. Fiyat Brent’e paralel düþüyor. ABD’de de stoklar yüksek, son tayfun ile duran petrol tesisleri fazla hasar görmeden iþlemeye baþladý ve de Obama’nýn elinde -stratejik petrol rezervini piyasaya sürme- kozu var. Bu rezerv ABD çölünde duruyor. Fiyat týrmanmaya baþladýðýnda AB ülkeleri -ABD rezervi býrakýrsa, biz de býrakýrýz- demiþlerdi. Bu ortak hareketin piyasa rüzgarýný kýrmada etkisi var.
Piyasa tahminine göre, Brent fiyatý 120 dolara dayanýrsa ABD -stratejik rezerv- kartýný çekecek. Ancak 100 dolara doðru iniþ sürdüðünden, henüz buna gerek yok. ABD açýsýndan benzinin galonunun (yaklaþýk 4 litre) 4 dolara yaklaþmasý hala sorun. 4 dolar ‘tehlike’ demek. Daha önce ABD 3 kez bu tehlike sýnýrýna yaklaþtý, 2008 yazýnda - krizin ortasýnda, 2011 ilkbaharýnda ve de bu yýl nisanda... Halen ortalama pompa fiyatý 4 dolar civarýnda, bazý eyaletlerde 4 dolarý geçti. 6 Kasým seçimine 50 günden az kala bu fiyatýn da hýzla düþmesi bekleniyor. Obama petrol bölgesi Ortadoðu’da ve ABD petrol istasyonlarýnda sorun istemiyor. En azýndan 6 Kasým’a kadar.
Düþük petrolün her durumda yýl sonuna dek sürmesini bekleyebiliriz. Düþük petrol fiyatý, Türkiye’nin yýl sonu cari açýk rakamýna da olumlu yansýyacaktýr.
Suudi-Mýsýr-Türk Elektrik Birliði
Suudi Arabistan’ýn elektrik aðýný Türkiye ile birleþtirecek anlaþma geçen ilkbaharda imzalandý. Sonra bu hattýn Irak ya da Suriye’den geçecek olmasý, ve iki ülkedeki kargaþa yüzünden proje rafa kalkar gibi olmuþtu. Suudi Arabistan þimdi Mýsýr üzerinden Türkiye ile baðlantýyý düþünüyor.
Suudi Arabistan açýsýndan bu baðlantý, -Avrupa elektrik pazarýna yakýnlaþmak- demek. Türkiye açýsýndan ise -kaynak çeþitlendirmek- anlamý taþýyor. Elektrik, depolanan bir enerji deðil. Ya kullanmak, ya da biryerlere taþýmak gerekiyor. Avrupa’da bu sistem altýnda etkili bir elektrik piyasasý var. Ucundan Türkiye de bu piyasaya girmekte. Þimdi Suudi-Mýsýr baðlantýsý Türkiye için de yararlý olacak. Suudi Arabistan ile Mýsýr zaten elektrik deðiþtiriyorlar. Suudi Arabistan’da elektrik talebi öðleden sonra yükselince, Mýsýr elektrik yolluyor. Sonra Mýsýr’da elektrik talebi akþamlarý yükseliyor, o zaman da Suudi Arabistan Mýsýr’a elektrik yolluyor. Bu baðýn yeni yatýrýmla daha da güçlenmesi bekleniyor. Ardýndan da Türkiye’ye uzanacaklar. twitter.com/selimatalayny
