Suriye iç savaþýnda yaþanýlan geliþmeler, ülkenin giderek “Afganlaþma” sürecine girdiðini, Türkiye’nin Pakistan’ýn düþmüþ olduðu hatalara düþmeden bu sorunun önlenmesinde “kararlý tedbirler” almasý gerektiðini iþaret ediyor.
“Afganlaþma”, ülkenin 1979 yýlý sonunda karþýlaþtýðý Sovyet iþgalinden sonra, “eroin ve silah ticaretinden büyük gelirler elde eden aþiretler” arasýnda bölünmesi ve aþiret reislerinin giderek “bir savaþ lordu” olmasýný anlatan bir kavramdýr. Afganistan’da aþiret reisleri, eroin üretimi ve savaþtan elde ettikleri yüksek karlardan vazgeçemedikleri için ülke, bugünkü haline gelmiþtir.
Yaþanýlanlar, Suriye’de bu durumun, artýk merkezi hükümet tarafýndan kontrol edilemeyen petrol kuyularýna aþiretlerin ve PKK’nýn Suriye’deki uzantýsý PYD’nin el koymasýyla geliþtiðini göstermektedir.
AB’nin ‘korkunç’ kararý
Avrupa Birliði bu ayýn baþýnda, muhalefete destek amacýyla Suriye’ye dönük petrol ambargosunu kaldýrdý. Kaðýt üzerinde muhalifler açýsýndan “olumlu” görünen bu kararýn, kýsa sürede geliþmeleri kontrolden çýkaran adým olduðu da anlaþýldý.
Suriye’nin petrol kuyularý, ülkenin Irak sýnýrýna yakýn, Deir-el Zor ve Hassakah bölgelerinde. Deir-el Zor, Sünni aþiretlerin, Hassakah ise PYD’nin kontrolünde bulunuyor. Deir-el Zor’da ayný zamanda, El-Kaide yanlýsý Nusra Cephesi’nin de artan kontrolü olduðu biliniyor.
Nusra Cephesi’nin bu bölgedeki kuyularýn kontrolü için aþiretler ile savaþmaya baþladýðý, bunun son örneðinin de Masrib’de 37 kiþinin ölümüyle sonuçlanan çatýþma olduðu bildiriliyor.
AB’nin “muhaliflerden petrol alma” kararý, kuyular üzerindeki savaþýn baþlamasýna, Suriye muhalefetinin daðýlmasýna, Özgür Suriye Ordusu’nun özellikle giderek birer “savaþ lordu” olma yönünde ilerleyen aþiret reisleri karþýsýnda çaresiz kalmasýna neden oldu.
Olaðanüstü zenginleþme
Ülkede yaþanýlan geliþmeleri bir gazetecilik dersi gibi dünyanýn gündemine taþýyan meslektaþýmýz Meryem Karouny’nin (Reuters) haberine göre, aþiretler ne kadar silahlý adama sahipse o kadar petrol kuyusuna el koydular. Elde edilen petrol, küçük tankerler ile Türkiye ve Irak sýnýrýna sevk ediliyor. Dünya pazarýnda varil fiyatý 100 Dolara yaklaþan petrol ortalama 17 Dolar’dan satýlýyor.
Aþiret reisleri büyük paralar kazanýrken bu parayý Özgür Suriye Ordusu ile paylaþmýyor, gelen para aðýrlýklý olarak bir de silah ticaretinde kullanýlmaya baþlanýyor. Özgür Suriye Ordusu komutanlarýnýn þu sözleri çaresizlik ifadesi: Aþiret reislerine bir þey yapamýyoruz, çünkü biz de o aþiretlerin çocuklarýyýz...
Barzani-PYD gerginliði
Suriye iç savaþý konusunda uzman serbest gazeteci Andrea Glioti’nin haberinden, PKK baðlantýlý PYD’nin Hassakah’daki petrol kuyularýnýn yüzde 60’ýna el koyduðunu ve buradan çýkartýlan petrolün aðýrlýklý olarak Kuzey Irak’a sevk edilip, karþýlýðýnda iþlenmiþ benzin ve dizel yakýtý alýndýðýný öðreniyoruz. PKK’nýn güçlerinin önemli bir bölümünü bu petrol kuyularýný koruma amaçlý bölgeye gönderdiði de bir “açýk istihbarat...” Barzani’nin son “rehine krizi” sonrasýnda hemen sýnýrý kapatmasý, PYD’nin de hemen yelkenleri suya indirmesi ise sýnýrdaki petrol ticaretinin önemini ve rakamsal yüksekliðini ispatlamasý açýsýndan çok önemli. Göstergeler, PYD ile Barzani yönetimi arasýnda “petrol gelirinin paylaþýmý” konusunda ciddi bir ayrýlýðýn yaþandýðýný iþaret ediyor.
Türkiye’yi uyarýyorum
Pakistan, Afgan aþiret reislerinin Sovyetler’e karþý sürdürülen Mücahid direniþini desteklemek amacýyla, “eroin ticareti” yapmalarýna göz yumdu, Sovyetler 1989’de bu ülkeden çekildiler, Pakistan hala, Afganistan ile boðuþuyor!..
Türkiye’nin, Suriye muhalefetine gelir saðlama kaygýsýyla, aþiret reisleri, Nusra Cephesi ve PYD’nin kontrolündeki petrol kuyularýndan kaynaklanan “petrolticaretine” göz yummasý ayný felaketi doðuracak bir durumdur.
Gümrüklerden sorumlu bakan Hayati Yazýcý Suriye sýnýr kapýlarýný kapatmaya baþladý, bu çok doðru bir karar, ama, gelen bilgiler, petrol kaçakçýlarýnýn sýnýra ulaþan patikalarý kullandýklarý yönünde, bu nedenle, askerin bu “muhtemel geçiþ yollarý” üzerinde çok ciddi tedbirler almasý gerekiyor.
SON BÝLGÝ: Bir de, Sünni aþiret reislerinin Esed ile gelir bölüþümü zemininde petrol boru hatlarýnýn güvenliði anlaþmasý yaptýklarý yönünde haberler var ki, tam, evlere þenlik!.. Baðýmsýz kaynaklardan doðrulatamadým, yalnýz bir iddia olarak sunuyorum.
