Yapýlan klinik çalýþmalarýn sonuçlarý kranberi özütünün prostat kanseri geliþiminin önlenmesinde etkili olabileceðini gösteriyor. Yalnýz kranberiyi kýzýlcýk ile karýþtýrmayýn.
Prostat kanseri tüm dünyada erkeklerin korkulu rüyasý. Yeni yayýmlanan bir çalýþmada bu konuda kranberi meyvesinin etkinliði ortaya konuluyor. Kranberi, ülkemizde yetiþmediði halde popüler bir meyve. Latince bilimsel adý Vacciniummacrocarpon. Tarým Bakanlýðý dökümanlarýnda Latince bilimsel adýna ithafen ‘Büyük meyveli vaksinyum’ ya da Ýngilizce adý olan ‘cranberry’nin Türkçe anlamý olan ‘Turna yemiþi’ þeklinde yer alýyor. Ancak ben Türkçe yazýlýþý olan kranberi adýný tercih ediyorum. Diðer taraftan basýnda bazý yazýlarda bizim kýzýlcýk meyvesi ile ayný bitki olduðu þeklindeki bilgiler çok yanlýþ. Hiçbir ilgisi yok; ne botanik, ne kimyasal içerik, ne de týbbi etkileri benzemiyor. Bu bakýmdan idrar yolu ve benzeri enfeksiyonlarda bizim kýzýlcýktan yarar ummak tehlikeli olacaktýr.
Meyve suyu ithal edilerek büyük marketlerde ve kurutulmuþ meyveler ise kuruyemiþ olarak baharatçýlarda ‘Amerikan üzümü’ gibi isimler ile satýlýyor. Meyvelerden hazýrlanan meyve özütü ise kapsül halinde eczanelerde bulunuyor. Bayanlarda idrar yolu enfeksiyonlarýnýn önlenmesi ve tedavisinde etkinliði bilimsel araþtýrmalar ile ortaya konulduðu için meyve ürünleri (meyve suyu, özütü) en çok bu amaçla kullanýlýyor. Mikroplarýn (koli vd.) idrar yollarý ve idrar kesesi duvarýna tutulmasýný engelleyip orada çoðalmasýný önleyerek etkisi gösteriyor.
Deneysel araþtýrmalar ile meyvelerin zengin fenolik (proantosiyanidin, flavonoit) içeriðine baðlý olarak kanserler üzerinde etkili olabileceði ileri sürülüyor. Çek Cumhuriyeti’nde iki farklý tarihte yapýlan klinik çalýþmalarýn sonuçlarý kranberi özütünün prostat kanseri geliþiminin önlenmesinde etkili olabileceðini gösteriyor. Yapýlan ilk çalýþmada, iyi huylu prostat hiperplazisi (prostat büyümesi) veya mikrobik olmayan kronik prostat iltihabý teþhisi konulan gönüllülere altý ay süresince günde 1500 miligram (bir buçuk gram) kranberi özütü verilerek prostat kanseri riskinin belirlenmesinde yararlanýlan prostat-spesifik antijen (PSA) seviyesindeki deðiþimi deðerlendirilmiþ. Bu çalýþmanýn sonuçlarý dikkate alýnarak daha sonra yürütülen klinik araþtýrmanýn sonuçlarý yeni yayýmlandý.
Üç haftada belirgin azalma
Bu yeni çalýþma, bu defa Prostat kanseri teþhisi konulan ve ameliyat ile prostatlarý alýnmasý programlanan 64 gönüllü üzerinde yürütülmüþ. Geliþi güzel þekilde gruplandýrýlarak bir gruba plasebo etkisiz kapsül; diðer gruba ise yine günde 1500 miligram kranberi özütü içeren kapsül verilmiþ. Uygulama üç hafta sürdürülmüþ. Baþlangýç ve uygulama sonunda kan ve idrar örneklerinde kapsamlý biyokimyasal ve hematolojik analizler yapýlmýþ.Kranberi kapsül verilen gönüllülerde üç hafta uygulama sonunda PSA seviyesinde belirgin azalma saðlandýðý, ayný süreçte plasebo grubunda artýþ gösterdiði gözlemlenmiþ. Diðer analiz sonuçlarý birlikte deðerlendirildiðinde kranberi özütünün uygulanmasý ile prostat büyümesinin önlenmesi ve tedavisinde yararlý olabileceði anlaþýlýyor. Þüphesiz, daha net bir karar verebilmek için ayrýntýlý ve kapsamlý araþtýrmalar yapýlmasý gerekir. Ancak kranberinin saðlýklý bir besin olarak özellikle Amerika’da sýk kullanýlan bir meyve olduðunu göz önüne alýrsak prostat sorununun önlenmesinde bir seçenek olarak arada sýrada deðerlendirilmesi düþünülebilir.
Kranberinin saðlýklý bir besin olarak özellikle Amerika’da sýk kullanýlan bir meyve olduðunu göz önüne alýrsak prostat sorununun önlenmesinde bir seçenek olarak arada sýrada deðerlendirilmesi düþünülebilir.
