Eþlerden birinde veya ikisinde psikiyatrik /psikolojik rahatsýzlýk olmasýnýn eþ iliþkilerinin temel belirleyicisi olmadýðýný ama iliþkilerini etkileyecek dinamikler üretebileceðini söyleyebiliriz.
Bu konudaki önceki iki yazýmda; Obsesif Kompulsif Bozukluk, Depresyon, Yaygýn Anksiyete Bozukluðu, Panik Bozukluk, Dissosiyatif Kimlik Bozukluðu ve Bipolar Bozukluðun evlilikleri nasýl etkileyebileceðini yazmýþtým. Bu yazýda da, Uyku Bozukluklarý, Psikotik Bozukluklar, alkol baðýmlýlýðý ve kumar baðýmlýlýðýnýn evlilikleri nasýl etkileyebileceði üzerine yazacaðým.
Eþinle uyu eþinle uyan
Eþ iliþkilerinde soruna yol açan en önemli uyku sorunu, uyku düzeninin bozulmasýdýr. Normalde eþlerin hayat ritimlerinin birbiriyle uyumlu olmasý beklenir. Eþler beraber yataða girer, eþ zamanlý uyur, eþ zamanlý uyanýp, beraber yataktan kalkarlar. Eþlerin bu uyumlu ritmi bozulduðunda bir dizi sorun açýða çýkabilir. Eþlerden biri geç uyuyup geç uyanmasý eþ ritmini en sýk bozan nedendir. Bu ritim uyumsuzluðu cinsel hayatý, beraber kahvaltý yapmayý, evden ayrýlma sürecindeki “ayrýlma ritüelini” bozar. Bu sebeple eþ terapilerinde uyku ritimlerinin eþleþtirilmesi genellikle terapi hedeflerinden biri olarak belirlenir.
Psikotik düþünceyi kanaatten ayýrt etmeliyiz
Psikotik bozukluklar, insan zihnini gerçeklikten kopartan rahatsýzlýklardýr. Psikotik bozukluklarýn en aðýr formu olan þizofreni, hem kiþiyi hem de eþ iliþkisini önemli oranda etkileme gücüne sahiptir. Bu rahatsýzlýk döneminde kiþi kendisi veya eþle ilgili gerçek dýþý þüphe ve güvensizlik düþünceleri geliþtirebilir. Eþlerden birinde psikotik bozukluk geliþtiðinde, en etkili eylem tedavi arayýþýna girmektir. Rahatsýzlýk fark edilmez ve eþin psikotik düþünceleri rahatsýzlýðýn sonucu olarak ele alýnmazsa, eþ iliþkisine yýkýcý etkide bulunabilir.
Ayýk eþ sarhoþ eþten evladýr
Alkol hem sarhoþ etme etkisiyle hem de baðýmlýlýk yapmasýyla eþ iliþkisini etkiler. TÜÝK araþtýrmasýna göre Türkiye’de evliliklerin %4.7’si alkol nedeniyle sorun yaþadýklarýný bildiriyor.
Alkol zihnimizi dolayýsýyla da davranýþlarýmýzýn kontrolünü olumsuz etkiler. Ayýk iken yapýlmayan birçok olumsuz davranýþ veya söz sarhoþken yapýlýp, söylenebilir. Eþ þiddetinin önemli bir kýsmý alkol etkisi altýnda gerçekleþir. Alkol baðýmlýlýðý, eþin gündelik hayatýný her yönüyle bozduðu gibi eþ iliþkisini de aðýr derece bozar.
Kumar hem paradan hem de eþten eder
TÜÝK araþtýrmasýna göre eþlerin % 1.7’si kumar alýþkanlýðýnýn evliliklerinde sorun yarattýðýný bildiriyor. Kumar hem aile bütçesini etkilediði için hem de eþin ilgi odaðýný kumar oyununa çekip aileden / eþten uzaklaþtýrdýðý için evlilik hayatýný bozar.
Kumar oynamak kumar oynatan kiþi dýþýnda toplamda kaybetmek demektir. Eþlerden birinin kumar oynamasý, bir ailenin sahip olduðu þeyleri kýsmen veya tamamen kaybetmesine yol açar. Para bulma sorunu eþ iliþkisini mahvedecek rezaletlerin oluþmasýna yol açar.
Baðýmlýlýðýn doðasý gereði kiþi baðýmlý olduðu þeyle aþýrý þekilde uðraþýr. Baðýmlý olunan þey kiþinin düþüncelerinin, duygularýnýn ve davranýþlarýnýn merkezi olur. Baðýmlý kiþiler eþlerini bir kenara býrakýp, baðýmlýlýk nesnesiyle evliymiþ gibi davranýrlar. Bu hal eninde sonunda evlilik sorununa yol açar.
Psikiyatrik tanýlar da eþ iliþkisini etkiler
Psikiyatrik rahatsýzlýklara fiziksel rahatsýzlýk muamelesi yapýlmalýdýr. Nasýl eþimiz akciðerinde hastalýk olsa, karaciðeri hastalansa, kalbinde problem olsa evlilik iliþkisi etkilenirse, ayný durum psikiyatrik tanýlar içinde olur. Önemli olan psikiyatrik tanýlarýn var olduðunda eþlerin beraberce tedavi arayýþýnda olmasýdýr.
