Eþlerden birinde psikiyatrik taný olsa bile, evlilik sorunlarýnýn bu eþe baðlý olduðu anlamý çýkmaz. Yani iliþkide haklý olup olmama, psikiyatrik taný üzerinden meþrulaþtýrýlamaz. Temel ilke “Eþ hasta deðil, iliþki hasta” þeklindedir.
Yine de, eþlerde taný alan bir psikiyatrik rahatsýzlýðýn olmasý evlilik iliþkisini etkiler. Ýyi evliliðe sahip eþler, bu rahatsýzlýðý dikkate alýp birbirlerini desteklerken, iliþkilerinde sorun yaþayan eþler, bu rahatsýzlýk belirtileri üzerinden kavga ve mücadele içinde olabilirler.
Eþ iliþkisini etkileme potansiyeline sahip bazý psikiyatrik tanýlar þöyle sýralanabilir: Obsesif kompulsif bozukluk, depresyon, yaygýn anksiyete bozukluðu, panik bozukluk, dissosiyatif kimlik bozukluðu, bipolar bozukluk, uyku bozukluklarý, alkol ve kumar baðýmlýlýðý gibi. Bu tür durumlarda psikiyatrik tedavi almanýn eþ iliþkisini olumlu etkileyeceðini hatýrlatmak isterim.
Eþini temizlenecek bir eþya gibi görenler
Obsesyon kiþinin zihnine istemsiz gelen rahatsýz edici düþüncelerdir. Kompulsiyon ise, bu rahatsýz edici düþüncelerden kurtulmak için yapýlan tekrarlayýcý davranýþlardýr. Örneðin, mikrop kapmakla ilgili tekrarlayýcý düþünceler obsesyon, bu endiþeden kurtulmak için tekrar tekrar el yýkamak ise kompulsiyondur.
Eþlerden birinde aþýrý temizlik kompulsiyonlarý varsa, bu hal evlilik iliþkisini olumsuz etkileyebilir. Obsesif eþ, diðer eþi temizlik ritüellerine uyum saðlamasý için zorlayabilir. Örneðin eve giriþte, kapý önünde kýyafetlerini deðiþtirme baskýsý yapabilir. Diðer eþ ise bu durumdan rahatsýz olabilir. Veya aþýrý düzen peþinde olan bir eþ, diðer eþi de kendine benzer bir düzen anlayýþýna zorlayabilir. Temizlikle uðraþan eþ, kendini o kadar temizliðe kaptýrabilir ki, eþi ilgi odaðý olmaktan çýkar, mikroplarla mücadeleyi odaðýna alýp, eþi ihmal edebilir.
Ýki eþin temel etkileþimini bu rahatsýzlýðýn doðasý belirler duruma geldiðinde, eþ iliþkisinin niteliði bozulur. Bu durumda mutlaka bir tedavi arayýþýna girilmelidir.
Depresyonda olan eþ evlilik iliþkisini olumsuz etkiler
Depresyon; ruh halindeki uzun süreli çökkünlük, daha önce zevk aldýðý þeylerden zevk alamama, daha önce ilgi duyduðu þeylere ilgi duymama, enerjisiz hissetme, uyku ve iþtahýn bozulmasý, cinsel ilgisizlik, kendine yönelik negatif bakýþ ve ölüp kurtulma isteði gibi belirtilerin en az 15 gün tüm gün sürme halidir.
Bu depresyon hali evlilik ile iliþkili sorunlarýn bir sonucu olarak ortaya çýkabileceði gibi, evlilik iliþkisinden baðýmsýz stres kaynaklarý ile ilgili olabilir. Veya direk biyolojik yönü baskýn, kendiliðinden oluþan bir depresyon da olabilir.
Depresyona girmiþ bir eþ, evliliðine de negatif bakma eðilimine girer. Düþük enerjiden dolayý evle iliþkili sorumluluklarýný yerine getiremez olur. Çalýþma gücü bulamadýðý için iþini býrakýp aile geçimini zora sokabilir. Cinsel ilgisizlikten dolayý cinsel yaþam bozulur. Aktivitelere ilgi azalmasýndan dolayý evde kalma eðilimine girer. Çökkün ruh halini eþine ve çocuklarýna yansýtabilir.
Eþ iliþkisini önemli derecede bozma potansiyeline sahip depresyonu tedavi etmek gerekir. Depresyon tedavi edilebilirse, depresyona baðlý oluþan eþ iliþkisi sorunlarý da düzelebilir.
Eþinden çok endiþelere yoðunlaþanlar
Yaygýn anksiyete bozukluðu, kiþinin sürekli kötü bir þey olacakmýþ gibi endiþe içinde olmasý halidir. Kiþi sürekli olarak kendisine, eþine, ailesine, sevdiklerine kötü bir þey olacak senaryolarýyla boðuþup durur. Beden sürekli aþýrý bir stres etkisi altýndadýr.
Anksiyeteli eþler o kadar endiþe içinde olabilirler ki, bugünü býrakýp hep gelecekle uðraþýrlar. Rahatlayýp gevþeyemedikleri için eþle olumlu yaþantýlar yaþamakta zorlanýrlar. Endiþelerinden dolayý eþlerinden sürekli haberdar olmak isteyebilirler. En ufak bir gecikme veya habersizlikte felaket duygularý yaþayýp bunu eþlerine aktarýrlar. Sonuçta eþlerde kendileri gibi bunalmýþ hissedebilirler.
Eþ iliþkisini etkileyebilecek psikiyatrik tanýlar üzerine yazmaya devam edeceðim.
