Bir önceki yazýmda Putin analizine baþlamýþtým. Bu yazýda analizime devam edeceðim. Türkiye’nin Rus uçaðýný düþürmesinin ana nedeni, Suriye politikalarýndaki farklýlýk olmasýna raðmen, krizin öncesi ve sonrasýnda oluþan Rusya tepkisinde Putin’in liderlik tarzý, kiþilik özellikleri, psikolojik ihtiyaçlarý ve karar verme modelinin de etkisi vardýr.
Putin devletin adamýdýr. Bireysel olarak güç ve baþarý düþkünüdür. Ana motivasyonu güçlü Rusya’yý yeniden diriltmektir. Kendi ve Rusya adýna emperyalist emellere sahiptir. Kendi kaderi ile Rusya’nýn kaderini eþ hale getirmiþtir. Rusya adýna kurumlarý devre dýþý býrakarak, bireysel riskli kararlar alabilen bir ruh haline sahiptir.
Putin’in psikolojik ihtiyaçlarý
Putin liderlik algýsý yaratmaya önem veren bir liderdir. Kendini bir marka gibi konumlandýrma eðilimindedir. Tüm liderlerin az çok yaptýðý bu algý inþasý, Putin için olaðanýn üstünde ve psikolojik ihtiyaçlarýný gösterir niteliktedir. liderlik algýsýnýn oluþturulmasýnda “imaj ve kurgu” aþýrý düzeydedir. Bu aþýrýlýðý görmenin basit bir ölçüsü var. Liderlerin ismini Google arama motoruna yazýp görsellerde çýkan resimlere bakmak. Bu testi hemen yapabilirsiniz. Örneðin; Obama, Erdoðan, Merkel ve Putin’i ardýþýk yazýp karþýlaþtýrýnýz. Diðer liderlerin yönetim iþlerini yaparken ki fotoðraflarý ön planda iken, Putin’in farklý olduðu görülebilir.
Putin, psikolojik ihtiyaçlarýný da gösterir þekilde, çoklu sayýda imaj fotoðraflarýna sahiptir. Denize dalma, uçak pilotluðu, avcýlýk, silahlarla birlikte, bedeninin üst kýsmý açýk iken at üzerinde çekilen fotoðraflarý vardýr. Özellikle bedeninin üstünün çýplak olduðu ve kaslarýný ön plana çýkarmaya çalýþtýðý fotoðraflar, “güçlü Putin” görünümü oluþturmaya çalýþýr. Buý fotoðraflar Batý kamuoyu için basit ve alt düzey kendini ifade ediþ anlamýna gelebilir. Bizim kültürel kodlarýmýz içinde ise biraz gülünç ve bir devlet adamýna yakýþtýrýlamayacak pozlar anlamý oluþabilir. Buradan çýkarýlacak önemli sonuç þu: Putin liderlik algýsýný oldukça dert ediyor.
Rus uçaðýnýn düþürülmesi Putin için narsistik zedelenme
Eðer Putin “güçlü lider” algýsýný çok önemsiyorsa, kendisini “büyük Rusya idealinin gerçekleþtiricisi” olarak görüyorsa, Rus uçaðýnýn düþürülmesi Putin’in ruh halinde travmatik bir etki yaratacaðý, narsistik bir zedelenmeye yol açacaðý söylenebilir. Karizmatik bir lider için, sürekli güçlü kalma ve zafer içinde olma ihtiyacý vardýr. Engellenmeye tahammülü azdýr. Engellendiðinde güçlü bir içsel gerilim yaþar. Bu gerilimi azaltmak için de eyleme geçer.
Putin intikam arayýþý içinde olacaktýr
Putin emperyal emeller ve risk alan güçlü lider psikolojisi ile Batý ile çatýþmayý göze alarak Ukrayna ve Gürcistan müdahalelerini yapmýþ, Suriye’ye aktif müdahil olmuþtur. Avrupa ve Amerika Putin’in bu agresif siyasetlerine etkili karþýlýk verememiþ, Putin etki edilemez ve bildiðini okur bir lider algýsýna ulaþmýþtýr. Tam da iþler Putin’in istediði tarzda giderken, Türkiye Putin’in tahmin etmediði þekilde Rus uçaðýný düþürmüþ, Putin’in oluþturduðu emperyal emellerine ve bireysel karizmasýna çizik atmýþtýr.
Bu ortamda Putin’in temel psikolojik ihtiyacý karizmasýný kurtarmaktýr. Bu sebeple de, karizmasýný kurtaracak söylemler ve eylemler yapmak isteyecektir. Diðer bir deyiþle, Putin intikam arayýþýnda olacaktýr. Medya üzerinden sürekli konuþan, tehdit eden hali bu ihtiyacýn göstergesidir.
Sonuç olarak, Putin analizi ile oluþan kanaatim; Putin “Rusya’yý yeniden dirilten adam olma”, “kendi kaderini Rusya ile eþ görme”, “güçlü ve kafasýna koyduðunu yapan lider olma” psikolojileri eþliðinde, uçak düþürülme olayýný “narsisistik zedelenme” olarak yaþayacak ve “intikam alma”, “liderlik algýsýný kurtarma” arzularý taþýyacak ve Türkiye’ye karþý söylem ve eylem peþinde olmaya devam edecektir.
