Putin, Viyana’ya yaptýðý ziyaret sýrasýnda, Rusya’nýn Avrupa’yý istikrarsýzlaþtýrmak gibi bir niyeti olmadýðýný ifade etti. Böyle bir konuþma yapmasýnýn nedeni, uzun zamandan beri Avrupa ile Rusya arasýndaki gerilimin nedeni olarak Rusya’nýn gösteriliyor olmasýydý.
Avrupa ülkelerinin büyük bir çoðunluðu, Ukrayna’nýn fiilen ikiye bölünmesi ve Kýrým’ýn iþgali nedeniyle Rusya’yý mütecaviz ülke olarak deðerlendiriyor. Ancak taraflar arasýndaki gerilim daha öncelere gidiyor.
Yugoslavya’nýn daðýlmasýyla patlayan Balkanlardaki savaþ sýrasýnda Avrupa’nýn güçlü ülkeleri Rusya’nýn tarihsel anlamda “el” verdiði Sýrplarý, tabir yerindeyse Rusya’dan almýþlardý. Ardýndan Kosova’nýn da “Batý” dünyasýna kaydedilmesiyle Avrupa Rusya’yý Balkanlardan sildiðini düþündü. Hatta Kýrým’ýn ilhaký, Kosova’nýn rövanþý olarak deðerlendirildi.
Ardýndan Rusya, Doðu Avrupa ülkelerindeki seçimleri manipüle etmekle suçlandý. Ýddia, bu ülkelerde Rusya yanlýsý partilerin iktidara gelmeleri için Rusya’nýn epeyce çalýþtýðý þeklindeydi. Bu arada, Rusya’nýn Avrupa sýnýrýna yakýn bölgelerde askeri tatbikat yapýp durmasý da, endiþeleri adeta düþmanlýk mertebesine taþýdý.
“ABD aramýzý bozdu”
Ýngiltere ile yaþanan casus krizi, Baltýk ülkelerinin hava sahalarýnýn Rus jetleri tarafýndan ihlal edilmesi, Ýran’ýn nükleer çalýþmalarýnýn el altýndan desteklenmesi gibi bir dizi konu, Avrupa’da Rusya korkusunun artmasýna neden oldu.
Ancak, Rusya ile Avrupa arasýndaki gerilimin esas nedeni Rusya mýydý diye yeniden sormak gerekebilir.
Balkanlara ABD müdahalesi olduktan sonra Rusya’nýn bölgedeki etkisi azaldý. AB’ye üye olan her ülkeyi NATO’ya da üye yapan yine ABD oldu. Rusya askeri tatbikatlara baþlamadan önce, NATO Doðu Avrupa’da tatbikatlar yaptý. Ayrýca Rusya, Avrupa’ya Ýran kapýlarýnýn anahtarýný verirken, ABD Ýran’ý sistem dýþýna sürükledi. Benzer biçimde Rusya Avrupa’ya Suriye’yi iþaret etti; ancak ABD’nin buraya da dahil olmasýyla o yol da Avrupa için kapanmýþ oldu.
Rusya ile Avrupa, özellikle de Almanya arasýndaki baðýn zarar görmesinde, bu baðýn Ýran’a uzanan kýsmýnýn ise kesilmesinde ABD’nin büyük etkisi oldu. Ancak, burada da ABD’nin bunu neden yaptýðýnýn sorulmasý uygun olabilir.
“Biz dostuz”
Obama ABD’si Rusya’nýn “öteki” olarak kabul edilmesi halinde, Avrupa ile ABD arasýnda büyük ve kapsamlý bir iþbirliði anlaþmasýnýn imzalanabileceðini hesapladý. Ancak baþta Almanya olmak üzere, kara Avrupasý ülkeleri bunu reddetti. Rusya’yý baþlangýçta “öteki” olarak görmeyen Trump ABD’si ise Avrupa’nýn ekonomik olarak sýkýþtýrýlmasý halinde mecburen ABD’nin iþbirliði önerisini kabul edeceðini tasarladý; ama yine baþta Almanya olmak üzere ayný devletler öneriyi reddettiler.
Bu çerçevede Türkiye’nin AB’ye üye yapýlmasý gereðine dikkat çekip duran da ABD oldu; ama bu öneri de dikkate alýnmadý.
Þimdi Putin, Avusturya ziyaretinde Avrupa krizlerindeki esas sorumlunun Rusya olmadýðýný hatýrlatýyor; ayrýca ambargolarýn kaldýrýlýp daha yakýn bir iþbirliði için uygun zaman olduðunu söylüyor. Bu tutum, “ABD’ye kýzan bana gelsin” demek. Trump’a son derece kýzgýn olan AB, bu teklifi kabul eder mi, bilinmez. Ancak AB’nin Rusya’ya karþý takýnacaðý tavýr, NATO’yu ve tüm Avrupa güvenliðini yeniden ele almayý gerektirecek bir duruma karþýlýk gelir.
Putin, iþleri bu hale getirenin ABD olduðunu ima etse de, muhtemelen esas sorumlunun AB ve onun kaptanlarýnýn olduðunu biliyor. Tam da bu nedenle, Berlin duysun diye Viyana’da konuþuyor.
