Kamuoyu yoklamalarý, toplumdaki bazý eðilimleri göstermesi bakýmýndan önemlidir. Gayet tabi sorularýn nasýl sorulduðu, kaç kiþiye anket uygulandýðý gibi deðiþkenler sonuçlarý etkiler. Ancak esas önemli olan, farklý zamanlarda ayný biçimde yapýlmýþ kamuoyu yoklamalarýnýn sonuçlarýný karþýlaþtýrmaktýr, zira bu sonuçlar, eðilimi ortaya koyup nedenselliði açýða çýkarabilir.
Kamuoyu yoklamalarý siyaseten tartýþýlabilir tabi. Ancak istatistiklerin tartýþýlmasý, muhtemelen daha ön açýcý olur. Örneðin IHS Jane’s 360 adlý kuruluþ, 2007 yýlýndan beri dünyadaki savunma harcamalarýný izliyor ve her yýl rapor yayýnlýyor. Dünyanýn hemen her yerindeki basýn organlarý da ortaya çýkan bu sonuçlarý ele alýp tartýþýyor.
Bu yýlki rapor, ilginç ve oldukça kaygý verici bir sürece iþaret ediyor. Ýlgilenenler için, raporun adresi http://www.janes360.com/images/assets/323/33323/IHS_Jane_s_Defence_Budgets_-_End_Of_Year_Report_2013_-_Poland_Saudi_Arabia_Japan.pdf
77 ülkeyi kapsayan araþtýrmaya göre dünyadaki savunma harcamalarý 2013 yýlý itibarýyla 1.5 milyar dolara ulaþarak geçen seneye göre binde 6 artmýþ.
Artýþý az bulup sevinmemek lazým. Zira 2008 ile 2013 arasýndaki karþýlaþtýrma, silahlanma eðiliminin nereye kaydýðýný gösteriyor.
Bölgeler Toplam harcama oraný
2008 % 2013 %
Kuzey Amerika 47 39
Asya 17 22
Rusya,Türkiye 13 16
dahil
Doðu Avrupa, K. Afrika
Batý Avrupa 15 15
Diðer 8 8
Rapora göre savunma harcamalarý artan beþ ülkeden dördü Ortadoðu’da bulunuyor. Bu bölgede en dikkat çekici iki ülke de Umman ile Suudi Arabistan. Bu iki ülke son iki yýlda savunma harcamalarýný % 30 oranýnda artýrmýþlar. Suudi Arabistan, bütçesinden savunmaya % 7-8 pay ayýrýrken, bu oraný % 13’e çýkarmýþ. Suudi Arabistan’ý anladýk da, Umman’ýn bu silahlarla kendini kimden korumaya yöneldiðini çözemedik. Týpký Körfez ülkeleri gibi, sürekli silah satýn almakta.
Çin’in savunma harcamalarý konusunda ABD’yi izleyen ikinci ülke olduðu biliniyor, 2013 yýlý itibarýyla savunma bütçesi 139 milyar dolar. Asya’da savunma harcamalarý artan diðer ülkeler ise, Vietnam, Güney Kore, Pakistan, Hindistan, Endonezya ve en önemlisi Japonya. Çin korkusu, bu ülkeyi savunma harcamalarýný artýrmaya itmiþ anlaþýlan. Avrupa’da ise genel olarak, NATO bütçesi dahil, savunma harcamalarýnda düþüþ var, oranýn sabit kalmasýna katký saðlayan ülke ise Polonya. Bu ülkeyi de Rusya korkusu sarmýþ olmalý; Ukrayna belirsizliðinin ve NATO ortaklarýnýn ‘biz deðil, sen harca’ politikasýnýn bu eðilimde etkisi olduðu düþünülebilir.
Rusya’nýn ise NATO ile baþedebilir düzeye gelmesi için modernizasyona gitmesi ve bunun için de þimdiki savunma bütçesini % 44 oranýnda artýrmasý gerekiyor.
Konuyu ele alan bir makale, Batý dünyasýnýn silahlanma konusunda emekliye ayrýldýðýný ifade etmiþ. Zaman gösterecek. Ancak belki de batý, harcamalarýný azaltýrken etkinliði artýrýyordur. Bu yolla boþu boþuna hantal yapýlara para harcamýyor, Asya’nýn parasýný silahlara yatýrmasýný seyrediyordur. Ancak ortada çok büyük bir sorun var, zira savunma harcamalarý artýnca daha güvenli ortam yaratýldýðýna dair bir karine yok. Asya-Ortadoðu bu kadar silahlandýðýna göre, bu silahlarýn kullanýlma ihtimali de giderek artýyor.
