Suriye çekilir bir kriz deðil. Türkiye’nin yanýbaþýnda olanlar da az buz iþler deðil... Sürekli kaynayan bir kazan ve sürekli istikrarsýzlýk ve risk... Bu olan biten Türkiye’den baþka bir ülkenin kýyýsýnda olsa, o ülke periþan olurdu. Örnek: Lübnan... Suriye’nin diðer komþusunda Suriye karþýtlarý ile yanlýlarý çatýþmaya baþladý. Lübnan Suriye’ye silah giriþinde kapý. Öte yanda Lübnan’da devlet adýna ne varsa, onda Þam etkisi sürüyor. Lübnan’daki durumun tehlikesini Birleþmiþ Milletler bile görmüþ -Lübnan Suriye iþlerine karýþmasýn- diye uyardý.
Birleþmiþ Milletler ‘kaygýlar ve saygýlar’ noktasýnda. Þu an ‘yangýn var’ dan öte birþey diyemiyorlar. BM Güvenlik Konseyi’nde bir anlaþma uzlaþma iþareti yok. Gerçi BM yetkililerinin Suriye raporlarýnda dramatik ifadeler var, ama o daha çok yazanýn kalem gücünden kaynaklanýyor. BM’de sonr rapor: Mevcut dinamiðin-sürecin deðiþmesi için birþey yapýlmaz ve siyasi çözüme gidilmese Suriye’nin imhasý muhtemel sonuçtur’ diyor. Sürecin deðiþmeyeceðini, Siyasi çözüm vs olmadýðýný biz buradan söyleyebiliriz. Suriye’nin imhasý yavaþ çekimle ve trajik biçimde sürüyor.
Sürecin ana aktörü Rusya’da bir hareketlenme var, ancak niyet belirsiz... Rus donanmasýndan yeni gemiler Suriye kýyýsýna gidiyor. Bu, -rutin görev deðiþimi- de sayýlabilir. Ýstanbul Boðazý’nda çay içerken gelen giden Rus gemilerini görebilirsiniz. Rus donanma açýklamasý yeni gelenlerin Suriye açýðýnda aralýk sonunda buluþacaklarýný, Tartus üssünü de ziyaret edeceklerini söyleyip ekliyor: ‘Donanma eðer emir gelirse Rus vatandaþlarýný boþaltma görevini de üstlenebilir.’
Rus vatandaþlarýnýn tahliyesi Moskova nasýl paketlerse paketlesin, Þam rejiminin sonuna -bir adým daha- sayýlacak... Öte yanda Rusya’nýn kendi vatandaþlarýný siyasi bir gereksizliðe rehin býrakmayacaðý sanýlýyor. Rusya vatandaþlarýný çektikten sonra da Þam rejimine dolaylý desteði sürdürebilir. Hatta rehine vatandaþý olmayacaðý için baþka aþýrýlýklara da destek verebilir.
ABD, muhalefeti siyaseten tanýdýktan sonra ilgi ve alakasýný -Þam’da yeni rejimin kapsayýcý olmasýna- yöneltmiþ gibi. Þam’daki rejim deðiþikliðinin rica ile deðil silahla olacaðý hatýrlatýlýnca da durum þimdilik deðiþmiyor. ABD ilgisi þu noktada Þam’ýn kimyasal silahlara yakýnlýðý.
Geçen hafta AB zirvesinde Fransa ve Ýngiltere direniþçilere silah ambargosunu kaldýrýalým dediler. 27 baþ olunca, itiraz geldi. Þimdilik ambargo 1 Mart’ta bitecek. Arada, Dýþiþleri Bakanlarý duruma bakacak... Bu arada Rusya’ya önemli jest Fransa’dan geldi. Fransa Rusya’ya -Þam’da rejim deðiþikliðinden kaybedeceðiniz birþey yok, korkmanýz gereken birþey yok- dedi... Daha ne densin? Ýngiltere’de ise muhalefet hükümete -Bize haber vermeden, meclisten yetki almadan Suriye’ye askeri müdahale mi yapacaksýnýz- diye soruyor.
Öte yanda direniþçilere -kendilerini derleyip toparlarlarsa silah alacaklarý- söylendi. Onlar da derlenip ortak komutanlýk vs kurdular. Önümüzdeki birkaç hafta direniþçilere sair yollardan silah akýþýnýn hýzlanýp hýzlanmayacaðýný ve bu silahlarýn kullanýmýný izlemek gerekiyor.
Suriye içinde durum, iç karartýcý. Þam hafta baþýnda dýþ piyasadan 100 bin ton ekmeklik buðday aldý. Bu bilgiye, direniþçilerin önemli bir buðday deposunu ele geçirdikleri ve Suriye çapýnda ekmek-un kýtlýðý baþladýðý haberleri ekleniyor.
Ve Birleþmiþ Milletler Suriye’den Türkiye’ye gelen göçmenler içi 1.5 milyar dolar baðýþ istiyor. Cepte para yok, baðýþla toplamayý umuyorlar. 1.5 milyar çok para. Halen 525 bin göçmen olduðu hesaplanýyor. Ve gelecek 6 ayda bu sayýya 1 milyon kiþinin daha ekleneceði beklenmekte... Gerçekte ise 6 ay sonra hâlâ Suriye krizi konuþmamamýz gerekiyor. Bu sorun gereðinden fazla uzadý. Türkiye’ye daha fazla istikrarsýzlýk bulaþmamasý için Þam’da deðiþimin acilen yaþanmasý ve herkesin evine dönmesi gerekiyor. 6 aylýk sürede yeni göçmenler için para toplamak, iyiye iþaret deðil.
twitter.com/selimatalayny
