6 Þubat 2013 yýlýndan çýkan Ýran’a aðýrlaþtýrýlmýþ ambargo kararý ABD Senatosu ve Temsilciler Meclisinin tek taraflý kararýydý. Bu kararý daha önce çýkan Birleþmiþ Milletler kararýyla karýþtýrmamak gerek. Ama üzülerek belirtmeliyim ki, dünyada ve Türkiye’de yaygýn algý bu kararýn Birleþmiþ Milletlere ait olduðu varsayýmýna dayanýyor ve sanki bu karar bir tür uluslararasý sözleþmelerle güvence altýna alýnmýþ ve Türkiye de bu kararý ihlal etmiþ gibi bir atmosfer yaratýlmýþ. Yok öyle bir þey. Bu bütünüyle içeride ve dýþarýda bilinçli olarak yaratýlan ve itibarsýzlaþtýrmak amacýyla dolaþýma sokulan büyük yalanlardan biridir.
ABD’nin Reza Zarrap üzerinden açtýðý davanýn uluslararasý bir sözleþmeye dayanmadýðýný bilincimizde diri tutarsak, bu kararýn hukuki olmaktan çok siyasi bir karar olduðunu daha açýk bir þekilde fark ederiz. Özellikle de Birleþmiþ Milletler kararýný ABD’nin tek taraflý aldýðý 6 Þubat 2013 tarihli karardan ayrý tutmamýz gerek.
Nitekim, o dönemde Türkiye devlet yetkilileri, baþta dönemin Baþkaný Recep Tayyip Erdoðan olmak üzere, bu karara karþý açýk tavýr aldýklarýný uluslararasý kamuoyuna deklere ettiler. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakaný Taner Yýldýz, Ýran’dan tek doðalgaz alan ülkenin Türkiye olduðunu ve ABD’nin ambargo kararýnýn Türkiye için baðlayýcý olmadýðýný söyledi… Baþbakan Recep Tayyip Erdoðan’ýn Azerbaycan, Ukrayna ve Bosna Hersek’i kapsayan gezisinin dönüþünde enerji gündemine iliþkin açýklamalarda bulunan Bakan Yýldýz, “Rusya, Ýran, Suriye gibi ülkelerle siyaseten ayný düzlemde olmadýðýmýzda enerji politikalarýný zihni karmaþanýn içine sokmuyoruz. Örneðin Ýran’dan gaz alýyoruz ve karþýlýðýnda para veriyoruz. Bu karþýlýklý çýkar ve karþýlýklý kazan durumu. Biz Ýran’dan doðalgaz satýn alan tek ülkeyiz. ABD’nin yaptýrýmlarýnýn muhatabý Ýran deðil, Türkiye olur. O nedenle ABD’nin yaptýrýma doðalgazý dahil etmemesi büyük bir nezakettir” diye konuþtu. Petrol alýmýyla ilgili olarak ABD’nin azaltma talebi olduðunu ancak baðlayýcý olmadýðýný da ifade eden Bakan Yýldýz,“BM kararýnýn Türkiye için baðlayýcýlýðý vardýr. Ancak özel sektör için hukuki baðlayýcýlýktan öte kavramlar var. Devletin refleksi ile özel sektörünki farklýdýr. TÜPRAÞ bizim için herhangi bir özel sektör deðildir. Rafinelerin merkezinde olan bir yerdir. Tedarik edip etmediði Türkiye tarafýndan izlenmektedir’’.
Dönemin Devlet Bakaný Cevdet Yýlmaz da, Ýran’a yönelik ambargoya iliþkin bir soru üzerine ‘’..Türkiye’nin BM’de ambargo kararý oylanýrken Brezilya ile birlikte ret oyu veren 2 ülkeden biri olduðuna’’ dikkati çekti.
BM üyesi olarak BM’den çýkan kararlara, uluslararasý hukuka uyduklarýný dile getiren Yýlmaz, ”Fakat baþka ülkelerin tek taraflý kararlarýna, yaptýrýmlarýna biz devlet olarak uymak durumunda deðiliz. Biz meþru bir þekilde, uluslararasý hukuka uygun bir þekilde, komþuluk hukukumuza uygun bir þekilde ticaretimize devam ediyoruz” diye konuþtu.
”Görmezden gelebilir miyiz”sorusuna karþýlýk da Bakan Yýlmaz, ”Uluslararasý BM’nin kararlarýný hiç kimse görmezden gelemez. Baðlayýcýlýðý olan kararlar. Fakat diðer ülkelerin kararlarý herkesin kendisini baðlar” dedi.
Yýlmaz, ”Siyasi kriz söz konusu mu” sorusuna karþýlýk, ”Siyasi bir krizden bahsedemeyiz. Siyasi olarak bazý görüþ ayrýlýklarýndan, bazý olaylara farklý bakýþtan elbette bahsedebiliriz ama bir krizden bahsedemeyiz” yanýtýný verdi.
Cevdet Yýlmaz’ýn açýklamalarýndan da anlýyoruz ki, Türkiye, Brezilya ile birlikte Birleþmiþ Milletlerin aldýðý karara muhalefet eden bir ülkedir. Ekonomik ulusal çýkarlarýmýzýn korunmasý adýna geliþtirilen bu siyasetler gizli kapaklý deðil, Birleþmiþ Milletler gibi bütün uluslararasý açýk platformlarda bile herkesin gözü önünde açýkça sergilenmiþtir.
Buraya kadar anlattýklarýmýzýndan þu sonucu çýkarabiliriz. ABD’nin 6 Þubat 2013’de aldýðý karar tek taraflýdýr ve uluslararasý hukuku baðlamaz. Dolayýsýyla da hukuken uluslararasý destekten de yoksundur. (Devam edeceðim)
