Rusya - ABD hesaplaþmasý sürerken, bunun esas odak noktasýnýn Suriye üzerinden dizayn edildiðini görmekteyiz.
Rus Dýþiþleri Bakaný Lavrov’un Amerika ziyaretinin ardýndan, Haziran ayý baþýnda Putin - Trump görüþmesi, net tablonun doðmasýna kapý açacak gibi durmaktadýr.
Zira Rusya, bu görüþmeden kendine yönelik yaptýrýmlarýn kalkmasýný beklemekte!
Bu durum Suriye’deki tutumlarý da etkilemektedir. Rusya pek çok detayda ABD ile uzlaþý moduna girdi gözüküyor.
Hatta Ýran konusunda da Amerikalý meslektaþlarýna güvence vermekte Rusya diplomatlarý!
Suriye’de dört bölgede çatýþmasýzlýk bölgesi oluþturma fikri, Astana sürecinde iki gün önce gelinen Tillerson - Lavrov, daha sonra Lavrov - Trump görüþmesinin esas konusu olarak öne çýktý.
ABD özellikle Suriye’nin güneyindeki çatýþmasýzlýk bölgesini önemsemektedir. Bunu pek dile getirmeseler de, bu esasen Golan tepeleri bölgesini kapsamaktadýr. ABD Rusya ile bu bölgeyi; ABD, Ürdün ve pek fazla konuþmasalar da Ýsrail güvenlik güçleri ordularý ile kontrol edecekleri konusunda anlaþtýlar.
ABD’nin; Suriye’de çözüm sürecinde Ýran’ýn varlýðýndan rahatsýzlýðý da söz konusudur. Ve Ýran’a baðlý Tahran’a yakýn aktörlerin, devrede olmasýndan pek rahatsýzdýr. Obama yönetiminin açtýðý çýðýr, yeni Trump dönemi ile kapatýlacak niteliktedir. O yüzden Ýran ve Hizbullah hattýnýn Suriye’deki durumda taraf olmasý, ABD için þimdi arzu edilmemektedir. Uzun süredir Suriye konusunda Ýran’la ortaklaþa yürüyen Rusya, þimdi Ýran konusunda da ABD’ye güvence vermektedir. Son görüþmede ve Haziran ayý baþý Putin - Trump görüþmesinde bu konu esas konulardan biri gibi gündeme gelecektir. Rusya, Ýran ve Hizbullah’ýn Golan tepeleri bölgesine, Ýsrail ve Ürdün sýnýrlarýna yakýn bölgede olmayacaðý konusunda, Amerikalýlara söz vermiþ durumda.
Lakin Rusya, ýsrarla yaptýrýmlarýn kalkmasýný istiyor.
Kendine yönelik ekonomik yaptýrýmlar ve özellikle ABD’nin Obama yönetimi döneminde el koyduðu, Rusya’ya ait diplomatik misyonuna ait binalarýna konulan yaptýrýmýn kalkmasýný beklemektedir.
New York’ta Rusya’nýn bir binasý var. Buraya ABD’nin el koymasýna Rusya zamanýnda karþýlýk vermedi.
Þimdi Putin diyor ki; “eðer Haziran’da Trump’la görüþmemizde anlaþamazsak, o zaman ABD’ye ait Rusya’daki tüm emlaklarýna, konsolosluk binalarýna, Ýngiliz ve Amerikan okullarý binalarýna Rusya el koyacaktýr.”
ABD tarafý el koyduðu Rusya’nýn diplomatik misyonuna ait olan emlakýný, özellikle New York’taki büyük binasýna yaptýrýmý bir þekilde kaldýracaðýný, Rusyalý diplomatlarýn kulaðýna çýtlatmýþ. Amerikalýlar diyor ki; “biz binanýzý geri verelim, siz de onun yerinde bize Saint Petersburg’da yeni bir toprak verin.”
Rusya bunu kabul etmemektedir. Nedeni ise gayet açýktýr. Tüm diplomatik emlaklar zamanýnda karþýlýklý olarak temin edilmiþtir, devletler tarafýndan. Baktýðýnýzda küçük konu gibi duran meseleler, esasýnda küçük meseleler deðildir. Bir devletin, baþka bir devlet içerisindeki varlýk nedenlerini pekiþtiren, elle tutulur nimetlerdir.
Þimdi Rusya, tüm bu ambargo konusunu yeni dönemdeki yönetimle çözmeyi beklemekte idi. Trump ilk aþamada bunu baþaramadý. Yani Trump’a bunu yapma izni verilmedi.
Önümüzdeki süreçte bu iki küresel aktör arasýndaki iliþkiler, çok þeyi ve en esasý Suriye’nin kaderinde etkin olacaktýr. Rusya’nýn bir ileri bir geri adým atmasýnýn arkasýndaki þeyin, yakýn çevresine ABD konumlanmasýnýn önüne geçme gayretidir. Ýþte Suriye’deki durumu okurken, Ukrayna olaylarýný unutmamamýz gerektiðini, o yüzden her defasýnda yazmaktayým.
NOT:Geçenlerde, Avrasya Hareketi Baþkaný Dugin Bakü’ye gitmiþ. Kremlin’e yakýn bir ideolog olduðu aþikâr. Gitmiþ gitmesine ama dikkat çeken, gittiði yerde korku senaryolarý üretmiþ, topluma “aman ha Rusya olmadan adým atmayýn, baþýnýz derde girer” mealinden mesajlar vermiþ. Gürcistan’ýn kaderine atýfta bulunarak, “Rusya’yý kýzdýrmayýn þimdi toprak bütününüzü tanýmakta, lakin küçük hareketlenme yaparsanýz Gürcistan gibi olur” sinyaline benzer mesajlar vermiþ. Bu paragraf, tek baþýna dursaydý ben Dugin’in illüzyonu gibi bakardým olaya. Lakin tam da o saatlerde Pentagon yetkililerinden biri, “Yukarý Karabað’da askeri hareketlilik olacaktýr” mealinden beyanda bulunmasýný, Dugin hikâyesine eklediðimde farklý mana ortaya çýkmaktadýr. Bu konuyu daha da ileriye taþýyacak verilerle, bir sonraki yazýda karþýnýza çýkacaðým... Evet, Suriye sadece Ortadoðu’nun deðil, içinden çýkaracaðý küresel aktörlerin de yeni hamlelerini belirlemesini ve diðer coðrafyalardaki kendini gösterme hýrsýný pekiþtirmektedir.
