Evet, gelinen nokta, tamamen, Rusya’nýn Suriye’de ateþle oynamasýnýn sonucudur. Ve son olay, Perþembe’nin geliþi Çarþamba’dan belliydi özdeyiþinin gerçekleþmesidir.
Rusya’nýn Suriye’deki varlýðý her bakýmdan Türkiye’nin politikalarý ile çeliþiyordu.
Nasýl, bakalým:
Bir kere Rusya Suriye’ye DAÝÞ’le mücadele için gelmedi, bu çok açýk.
DAÝÞ’le mücadele etrafýnda oluþan koalisyonu fýrsat bilerek Suriye’de varlýðýný koruma hesabýyla geldi, onun için de, DAÝÞ’ten daha çok, Esed’e karþý mücadele eden gruplarý vurmaya yöneldi.
Esed’le birlikte hareket etti çünkü Esed’in var olduðu bir Suriye Rusya’nýn oradaki varlýðýnýn garantisi idi.
“Terörle mücadele” adý altýnda DAÝÞ’e karþý konuþlanýyor gözüktü, çünkü böylece yine DAEÞ’e karþý savaþan Batý dünyasý ile karþý karþýya gelmemiþ olmaktaydý.
Ama Batý dünyasý da, yakýnda Obama’nýn ifade ettiði gibi “DAÝÞ’ten daha çok muhalif gruplarý vurduðu”nun farkýndaydý. Ancak Obama bunu, o kadar naif bir üslupta dile getirdi ki Putin gibi birisinin bunu duymazdan gelmesi iþten bile deðildi.
Türkiye ise Suriye ile sýnýrda bulunuyordu ve Suriye’deki her geliþme Türkiye’nin güvenliðini birebir ilgilendiriyordu.
Rusya’nýn Esed arkasýnda saf tutmasý ile göçe zorlanan her Suriyelinin ilk duraðý Türkiye idi. Türkiye’deki 2.5 milyon Suriyeli, Rus - Ýran - Esed -Hizbullah sürgünü ile bu topraklara gelmiþti.
Ama sorun sadece bu kadar mülteciye ev sahipliði yapmak zorunda kalmak deðildi.
Rusya, iþte Türkiye’yi en çok rahatsýz edecek bir müdahaleyi yapýyor, Türkiye’nin o konuda ne kadar duyarlý olduðunu bile bile, Esed’e ikram babýnda, Bayýr Bucak Türkmenlerinin üzerine bomba yaðdýrýyordu.
Orada DAÝÞ militaný olmadýðýný bilmiyor olamazdý Rusya.
Orada Türkmenlerin bulunduðunu, Türkiye’nin de onlarýn varlýðý üzerinde titizlendiðini bilmiyor olamazdý Rusya.
Peki ne iþi vardý Rus bombardýman uçaðýnýn Türkmen bölgesinin üzerinde?
Üstelik orayý bombalamak için Türkiye sýnýrlarýný ihlal etmek gerekiyor ve Türkiye’nin daha önceki uyarýlarla sýnýr ihlalleri konusunda ne kadar duyarlý olduðunu da biliyor Rusya. O zaman neden, 5 dakika içerisinde 10 kere uyarýlmýþ olmasýna raðmen ihlale devam ediliyor? Bunun izahý yok.
Türkiye - Rusya iliþkileri önemli evet, Rusya ile çatýþma Türkiye’nin isteyeceði bir þey deðil evet, ama Türkiye’nin hassasiyetlerini Rusya’nýn gözetmesi diye de bir zaruret var.
Ne yani, Türkiye Rusya’nýn diyelim PYD ile aþýkdaþlýk yapmasýna göz mü yummalý?
Türkiye bu konuda Amerika’nýn tavrýna da göz yummuyor ki.
Türkiye bu konuda Amerika’ya da “Türkiye’nin PKK ile savaþýný biliyorsunuz, PKK’nýn PYD ile iç içe olduðunu biliyorsunuz, o halde neden Türkiye’nin çok hassas olduðu bu konuda PYD’ye tonlarca silah vermekte ýsrar ediyorsunuz?” diye soruyor.
Bu sorunun hemen arkasýnda “Bu, dostlukla, müttefiklikle nasýl baðdaþýr?” sorusu da var. Ayný sorgulama Rusya’ya karþý da yapýlýyor kaçýnýlmaz olarak.
Rusya ile iliþkiler gerildi haliyle.
Putin “Arkadan býçaklandýk, bunun sonuçlarý olur” gibi tehdit içerikli tepkiler verdi.
Bizde de birileri “Yandýk, bittik, eyvah, Putin’in hýþmýna uðrayacaðýz, ya gazý keserlerse...” gibi refleksler sergilediler.
O kadar da deðil, diyelim biz.
Baðýmlýlýklar karþýlýklý nitelikte. Nitekim Kremlin, “Uçak seferleri iptal edilmeyecek. Doðalgaz sevkiyatý devam edecek. Askeri yanýt düþünülmüyor” açýklamalarýný yaptý bile.
Türkiye, Suriye’de böyle bir kararlýlýðý sergilemek durumundaydý. Son olay, uçaðýn düþürülmesinden ziyade Türkiye’nin Bayýr Bucak Türkmenleri konusundaki hassasiyetini ortaya koymasý bakýmýndan önem arz etmiþtir.
Türkiye’de böyle bir hassasiyetin PYD konusunda da mevcut olduðunu, “dost, müttefik” Amerika da dikkate almalý derim.