Elbette olacak þey.
Dýþ politika, kritik dönemlerde, izleyicilerin yüreðini aðzýna getiren bir seyirliðe dönüþür; ipincecik çelik halat üzerinde cambazlýk yapmak gibidir çünkü... Düþmeden karþý tarafa geçmek için yalnýz deneyim yetmez, ciddi bir irade eþliðinde beceri de gerektirir...
Vladimir Putin ile Tayyip Erdoðan arasýnda gerçekleþen ikili görüþme ve heyetler arasý müzakerelerle geçen Türkiye ve Rusya’nýn birbirini yoklamasý, gelip geçici bir olay olarak görünebilir. Oysa bu görüþmeler, imzalanan 11 anlaþma ve görünür bir gelecekte ticaret hacminin 100 milyar dolarýn üzerine çýkacaðý müjdesinden çok daha önemli sonuçlar doðurabilir.
‘Soðuk Savaþ’ döneminde Ankara’nýn Moskova’ya yanaþýyor görüntüsünün 27 Mayýs (1960) darbesine dýþ onay verilmesinde büyük rol oynadýðý bilinir. “Yeni bir dünya kurulur Türkiye onun içinde yerini alýr” meydan okumasý Ýsmet Ýnönü’ye de pahalýya patlamýþtý. ‘Soðuk Savaþ’ýn ‘dehþet dengesi’ mantýðýnýn hükmünü sürdürdüðü günlerde, kendisine býrakýlan oyun alaný içerisinde, Türkiye’nin kuzey komþusuyla yakýnlaþmasý kabul edilemezdi.
Tarihe karýþmasý ‘Soðuk Savaþ’ýn, Türkiye’nin oyun alaný sýnýrlarýnýn yeniden düzenlenmesini de getirdi. Ancak Rusya’nýn kendi oyun alaný hâlâ sýnýrlý ve onu esnetmek için bayaðý gayret göstermesi gerekiyor. Suriye’de akan onca kana raðmen rejim deðiþikliðine Moskova’nýn geçit vermek istememesi, Putin’in Ýstanbul’da sarf ettiði “Beþþar Esad’ýn avukatý deðiliz” görüþünün de dýþa vurduðu gibi, ‘duygusal’ sebeplerle deðildir.
Rusya bölgedeki ihtilâflarda tavýr belirlerken kendi çýkarýna bakýyor. Suriye ülkesine sýcak denizlere açýlma hissi veren bir üs olarak deðerli Putin için...
Türkiye’nin NATO kapsamýnda Kürecik’e erken uyarý sistemi kurulmasýna izin vermesi, sýnýr güvenliði için Patriot talebi Rusya’yý rahatsýz ediyor. Rusya’nýn çýkar birliði yaptýðý baþka ülkeleri de... ‘Patriot’ talebinin gerekçesi Rusya desteðiyle ayakta duran Baas rejiminin Türkiye’ye teþkil ettiði tehdit; o tehdidi sonlandýracak geliþme, yani Beþþar Esad’ýn denklemden çýkmasý, Rusya’nýn ‘tehdit’ olarak algýladýðý ‘Patriot’ gereðini de ortadan kaldýracaktýr.
Putin’e bu durum Ýstanbul’da etkili biçimde aktarýlmýþtýr.
Ortadoðu siyasi haritasýnýn deðiþtiði günümüz ortamýnda Türkiye ile daha yakýn iþbirliði Rusya için hayati önem taþýyor. Suriye’de bir deniz üssüne tamah eden Rusya, Türkiye’nin ona saðlayacaðý stratejik derinlikle çok daha fazlasýný elde edebileceði bir duruma gelir.
Barack Obama’nýn ikinci döneminde ABD’nin kendi içine daha fazla döneceðini, uzak bölgelerle daha az ilgileneceðini tahmin etmek zor deðil. Washington Rusya’ya hâlâ güvenmiyor, bu doðru; ancak yine de Türkiye ile Rusya arasýnda doðacak iþbirliðinin doðurabileceði yeni sinerjiye olumlu bakabilir.
Kolay deðil bu beklentilerin yerine gelmesi, ancak sanýldýðý kadar zor olacaðýný da sanmýyorum. Kendi ülkelerinde ‘güçlü’ birer lider olan Putin ile Erdoðan, dünya konjonktürünün saðladýðý fýrsatlarý deðerlendirebilirlerse, bu iþbirliðinden yeni fýrsatlar da doðabilir.
Çelik halat üzerinde oynanan oyunu seyretmek de bir baþka keyifli oluyor.
