Misafir misafiri istemez, ev sahibi hiçbirini istemez derler. Bu durum Irak ve Suriye için tam anlamýyla geçerli. Ancak sorun þu ki, bu iki ülkenin ev sahibi gibi ortaya çýkanlar, Suriye ve Irak’ta yaþamayanlar. Sanki Irak’ýn sahibi ABD ve burada Baðdat yönetimini ilk eve gelen misafir gibi görüyor; Türkiye de sonradan gelen misafir muamelesi görüyor.
Benzer durum Suriye için de geçerli; Rusya ev sahibi, Esad rejimi ilk, ÖSO ve Türkiye de sonradan gelen misafirler. Hal böyle olunca, Irak ya da Suriye halklarýndan söz etmenin Rusya ve ABD nezdinde hiçbir anlamý olmuyor. Bu iki oyuncu, kendi evlerinde haritalarý açýp ellerine aldýklarý cetvel ve kalemlerle, orada bunlar yaþasýn, þurada bunlar bulunsun, beri tarafta bir koridor oluþsun, öte yanda birer üs olsun, bir kaç tane de “sihirli kavga alaný” býrakýlsýn diye plan yapýp duruyorlar.
Týpký 19.yüzyýl sonu, 20.yüzyýl baþýnda Fransa ile Birleþik Krallýk’ýn yaptýðý gibi. Ellerinin erdiði, güçlerinin yettiði tüm coðrafyalarda ev sahipliði mücadelesi vermiþler. Biri bir yeri ele geçirince diðeri hemen yanýndaki yere yerleþmiþ, Doðu’ya giden yolda ele geçirilen her þehir, bulmacalardaki nokta misali iþaretlenmiþ, sonra bu noktalarýn birleþtirilmesiyle varlýk alanlarýnýn haritalarý þekillenmiþ.
Yeni Soðuk savaþ
Bugün bu oyunu büyük bir rekabet içinde ABD ile Rusya oynuyor; hem de mücadeleyi epey geniþ tutarak. ABD, Rusya’nýn siber terör yaptýðýný ve ABD seçimlerini etkileyecek giriþimlerde bulunduðunu iddia ediyor; Rusya da ABD ajanlarýnýn Moskova’yý mesken tuttuðunu savunuyor.
ABD, NATO’nun füze savunma sistemini Doðu Avrupa’da güçlendirirken; Rusya Manþ Denizi üzerindeki Fransýz ve Ýngiliz hava sahasýný bombardýman uçaklarýyla taciz ediyor. ABD, Rus diplomatlarýný otoyol polisinin takipleriyle bunaltýrken, Rusya ABD diplomatlarýnýn köpeklerini öldürüyor, kimliði belirsiz kiþilerle uyuþturucu iðneli saldýrýlar düzenliyor.
2014’de Ukrayna’daki ayrýlýkçýlarýn Malezya uçaðýný düþürmesinden itibaren bu ve benzeri çok vaka yaþandý; yaþanmaya devam ediyor. Kosova’nýn baðýmsýzlaþtýrýlmasýna karþý Ukrayna kartýný oynamýþ olan Rusya, ABD’nin Irak müdahalesine karþý da Suriye müdahalesi ile Ortadoðu sahnesinde yerini aldý. Ancak bu hamleler, Irak-Suriye coðrafyasýnda iki gücün adeta karþý karþýya gelmesine yol açacak bir aþamaya ulaþtý.
Düþmanýn dostunu kazanma
ABD, Irak’ta Rusya’ya alan açmamak için Rusya müttefiki Ýran etkisindeki Baðdat yönetimine çiçek gönderiyor; bu politikasýnýn teminatý olarak da Irak’taki Türk varlýðýný hedef alýyor. Türkiye’yi Ýran lehine dýþarýya taþýmaktan söz eden ABD, bunun uzun vadeli sonuçlarýný sadece Rusya’nýn Suriye’deki varlýðý ile ölçüyor. Böylece hem KuzeyIrak Türkiye ittifakýnýn bozulmamasýný, hem de Türkiye’nin Baðdat’ý kýzdýracak kadar Kuzey Irak lehine adým atmamasýný istiyor.
Öte yandan Rusya ise ABD’nin Suriye’de etki oluþturmamasý için ABD müttefiki Türkiye’nin gönlünü alýyor. Ancak Rusya Türkiye’nin sadece ABD’nin PYD üzerinden geliþini durdurmasýný, daha ötesine ise karýþmamasýný istiyor. Bunun en önemli nedeni ise Ýran-Rusya ittifakýna zarar vermemek.
DAEÞ olgusunun esasen “Ýran’ý kim kazanacak?” yarýþýna hizmet ettiðine þüphe yok. Soru bu ise o zaman “Türkiye’yi de kim daha fazla kýzdýracak?” türünden bir sürece girilmiþ olmasý tutarlý.
ABD, ayný anda Türkiye ve Suudi Arabistan’ý kýzdýrarak Ýran’ý kazanýr mý, bilinmez. Ancak görünen o ki, sonunda Irak ve Suriye kocaman bir Lübnan olacak; Türkiye ile Ýran’a da, tarihte Ýran ile Ýsrail’in Lübnan’da oynadýðý rol önerilecek.
