Son dönemde Rusya ile Gürcistan iliþkileri farklýlaþmaya baþladý. Gürcistan hükûmeti ile cumhurbaþkaný arasýndaki çeliþkinin giderek derinleþmesini bekleyen Batý ittifaký, Rusya için yeni bir "ateþ merkezi" düþündüðünü gizlemiyor. Gürcistan hükûmeti ile baþkan arasýndaki siyasi çeliþki kamuoyuna yansýmýþ durumda. Gürcistan kamuoyunda "Batýcýlar ile Rusyacýlarýn" kavgasý açýkça görünüyor.
Peki, "Rusya" ne yapmaya çalýþýyor?
Rusya, "Gürcistan'ý yeniden kendi yanýna çekmeye" çalýþýyor. Batý-Rusya kavgasýna taraf olmak isteyenler ile istemeyenler arasýnda bir yarýþ mevcut. "Yabancý ajan" kanunu üzerinden tartýþmalar halen devam ediyor. Ancak sürecin "Ukraynalaþmamasý" için Gürcistan içinde ciddi bir direniþ olduðunu da görmemiz lazým.
Abhazya Cumhuriyeti!
Gürcistan ile Rusya arasýndaki yeni siyasi süreç, "Abhazya'nýn kaderini" etkileyecek mi?
Abhazya, "Kuzey ve Güney Kafkasya" arasýndaki stratejik öneme sahip bir bölgedir. Sovyetler Birliði kurulduðunda, Abhazya "Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti" adýyla beyan edildi. Daha sonra Gürcistan'la "birlik anlaþmasý" imzaladý ve 1922'de "Transkafkasya Federasyonu'na" diðer devletlerle eþit seviyede girdi. Ancak, 1931'de Abhazya'nýn statüsü "Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti" içinde "özerk bölge" statüsüne düþürüldü. Tarih boyunca "çok çileler" çekti Abhazlar. 1990'larýn baþýnda Gürcistan'ýn Sovyetler Birliði'nden ayrýldýðýný ilan etmesi üzerine, Abhazya da "kendi baðýmsýzlýðýný ilan etti."
Tabii burada dönemin Gürcü liderlerinin, Gürcistan'ý "Gürcüleþtirme" ve "Hristiyanlaþtýrma" politikalarý da etkili oldu. Biz bu sorunlarý Gürcistan'ýn "Ahýska Türkleri" konusundaki tutumunda da görebiliyoruz. Tabii ki, Gürcistan, önemli komþumuz ve akraba baðlarýmýz olan bir ülkedir. "Gürcistan'ýn istikrarý", Türkiye açýsýndan da önem arz ediyor. Ancak "Abhazya konusu" farklýdýr. Tarihsel ve hukuki olarak olaya farklý bir noktadan bakmamýz gerekiyor.
Bu konu neden þimdi daha da önem arz ediyor?
Gürcistan içindeki "Batý-Rusya kavgasý", Abhazya içinde de görünmeye baþladý. "Abhazya'ya finansal desteðin" Rusya tarafýndan verildiði bilinen bir meseledir. Birkaç devlet tarafýndan tanýnan Abhazya'nýn ekonomik gücü "Rusya merkezlidir". Türkiye ile ticareti de vardýr. Ancak son günlerde Rusya, finansal desteðini azalttýðýný açýkladý. Bu durumda, "Moskova Abhazya'dan vaz mý geçmiþ oluyor?" Bir taraftan Gürcistan ile iliþkileri düzeltme yoluna giren Rusya'nýn bu dönemde bu kararý almasý, haliyle ilgi çekicidir.
Biraz olaya geniþ bakýnca þu görünüyor: Abhazya içerisinde "Batýlý fonlarla" çalýþan siyasi aktörler ve STK'lar görünür olmaya baþlamýþ. Hatta, 1997'de Abhazya'da açýlmýþ ve 2016 yýlýnda Türkiye'deki darbe giriþimi nedeniyle Abhazya hükümeti tarafýndan kapatýlan "FETÖ okulu"ndan mezun isimlerin de devrede olmasý manidardýr. Ayný okuldan mezun olan isimlerin, Abhazya'da önümüzdeki sene yapýlacak seçimlerde aday olacaðý da biliniyor. Bu durumda olaya "sýradanmýþ gibi" bakamýyorum.
Abhazya'da tüm devlet memurlarýnýn maaþý "Rusya'dan geliyor". Rusya'nýn finansal kýsýtlama politikasýna bu kalem de girmiþ görünüyor. Rusya, bu kýsýtlama ile bir taraftan Abhazya içindeki "siyasi süreci" kontrol altýna almak, diðer taraftan "Gürcistan'a ýlýmlý mesaj" vermek istiyor olabilir.
Rusya'nýn Abhazya'dan vazgeçeceðini düþünmemekle birlikte, bu taktiði "siyasi bir hamle" olarak görüyorum.
Peki, "Abhazya'dan bize ne?"
"Türkiye" açýsýndan "Abhazya" stratejik bir yerdir. Öncelikle, Türkiye içindeki "Abhaz diasporasý", Türkiye devletine her daim sadýk durdu ve durmaya devam ediyor. Gürcistan ile iliþkiler önemlidir, doðru, ancak "Abhazya ile tarihi baðlarýmýz" söz konusudur. Türkiye açýsýndan "alternatif ticaret yoludur."
Önümüzdeki dönemlerde en derin savaþlarýn su kaynaklarý üzerinden olacaðýný öngörürsek, Kafkas daðlarýndan dökülen su ýrmaklarýndan altýsýnýn güzergahý Abhazya üzerindendir. Siyasi, stratejik, ekonomik ve tarihsel boyuttan baktýðýmýzda üzerine düþünmemiz gereken konu hakkýndadýr yazým.
