Evet, geçiyor. Bu kadar net bir cümleyle, Dýþiþleri Bakanlýðý Sözcüsü Mariya Zaharova ifade etti. Rusya’nýn yeniden, “Türkiye ile iliþkilerini normalleþtirme çabasýna gireceðini” önceden yazmýþtým.
Rusya önemli bir pazar ve stratejik olarak Türkiye’nin ilgi alanýdýr. Türkiye’nin; Rusya’ya olduðundan daha fazla, Rusya’nýn ise Türkiye’ye ciddi ihtiyacý olduðunu tekrar hatýrlatarak, Türkiye’nin bulunduðumuz coðrafyanýn tamamýndaki etkisini tekrar gözden geçirmemiz gerektiðine inanmaktayým.
Rusya, Türkiye ile iliþkileri düzeltmeye yönelik adýmlarý yavaþ yavaþ atmaktadýr. Özellikle Türk firmalara uygulanan ambargolarýn, önümüzdeki süreçte azar azar kalkacaðýný göreceðiz. Türk firmalara uygulanan yaptýrýmlarý kaldýrmak, Rusya için önemli bir durumdur. Lakin bunu da zamanla yapacak gibi. Çünkü halen Türkiye’den geri adým bekliyor Putin. Basýn Danýþmaný Peskov’un son beyaný, sýnýrlarý zorlayan bazý cümlelerle süslü idi.
Burada Türkiye Devleti’nin tutumunu, bu süreç boyu sergilediði asaletin, anahtar rolünü de önemsemek lazým. Erdoðan’ýn; Putin’in rasyonellikten uzak tavrýna, adapla karþýlýk vermesi, Rus kamuoyunda bile hafiften olsa da dile getirildi.
Görünen o ki; Rusya’nýn oluþturduðu isterik havayý, Türkiye tarafýnýn verdiði mesajlar yumuþatacak ve iliþkilerin eski haline dönmesi zaman alsa da, kriz ortamý tamamen bitecektir.
Peki, bundan sonra nelere dikkat etmemiz gerekecek.
Türkiye’nin ilerideki aþamalarda tüm adýmlarý “her gün böyle krizler çýkabilir” düþüncesiyle dizayn edilmelidir. Türkiye’nin hinterlandýnda; Ýngilizler kadar, Ruslar da oyun kurma iktidarýnda, bu da sýr deðil!
Bunu da unutmamak lazým ki, Putin’in stratejik hamleleri uzun vadeli baþarýlý olamýyor. Bu nedendendir ki; ABD, Rusya’yý istediði gibi oynatabiliyor.
Suriye’de, Türkiye’nin önemsediði tüm dengeleri “DAEÞ bahanesiyle” alt üst etmesi, Putin’in aklýselim siyaset üretme kapasitesinin kýsýtlý olduðunu haber vermektedir. Ekonomik sýkýntýlarla boðuþan Rusya’nýn bu dönemini de, iyi deðerlendirmekte yarar vardýr.
Nitekim Çin, bunu baþarýyla yapmaktadýr. Çin; herkes kavga gürültü içindeyken, azar azar Rusya’nýn topraklarýný, ormanlarýný, tayganýn neredeyse yarýsýný almaktadýr. Bu önemli bir stratejidir.
Türkiye’nin; Rusya içerisinde 20 milyon Müslüman nüfusu düþünerek, önümüzdeki dönemde adýmlar atmasý, yarýn ki muhtemel krizlerin önünü kesmek için gerekiyor. Tekrar ediyorum. Evet, bu kriz çözülecektir. Ama yeniden, daha beter krizlerin olmayacaðýný, kimse garanti edemez.
Ayrýca Orta Asya ve Kafkasya, Türkiye’nin bundan sonraki aþamada, daha farklý hamlelerle oyun kurmasý gereken bölgelerdir. Rusya’nýn derin oyunlarý halen, Orta Asya civarýnda hissedilmektedir. Kazakistan Cumhurbaþkaný Nursultan Nazarbayev ve Özbekistan Cumhurbaþkaný Ýslam Kerimov sonrasýný, þimdiden düþünmek gerekiyor. Bunu da, Nazarbayev ve Kerimov’la birlikte düþünmek gerekiyor. Devletlerde süreklilik önemlidir ve burada Nazarbayev gibi “devlet aklý üst düzeyde olan þahsiyetlerin” bunu düþünmesi þarttýr. Türkiye; Rusya’nýn bu bölgelerde buna göre hareket ettiðini, artýk göz önünde bulundurmak zorundadýr.
