-Semerkand-
Timur desem eminim aklýnýza Ankara Savaþý, filler, Osmanlý’nýn maðlubiyeti, Yýldýrým Bayazýd’ýn dramatik günleri gelecek.
Ama burda, Özbekistan’da Timur, týpký bizim dünyamýzda Osmanlý büyüklüðü içinde, Özbek toplumunun sýrtýný dayadýðý bir tarih simasý.
Özbekistan’a bir de Taþkent, Semerkand, Buhara, Hive isimlerinin penceresinden baksanýz...
Ve hele, Uluð Bey - Ali Kuþçu, Hazreti Osman’ýn okurken þehit edildiði ve üzerine kanýnýn damladýðý Kur’an nüshasý, Danyal Peygamber’in makamý, buralara teblið için gelmiþ ve þehit düþmüþ olan ve adýna “Þah-ý Zindegi - Yaþayan Þah” diyerek türbe - cami yapýlan Peygamberimizin amcasý Hazreti Abbas’ýn torunu Kusem bin Abdullah, Ýmam Buhari, Ýmam Matüridi, Bibi Haným medresesi, camii, ve tabii Þah Nakþibend baþta olmak üzere Sadat-ý Kiram’ýn, silsile-i nakþiyyenin 9 altýn halkasýný, medreseleri, külliyeleri, dün buralarda Ýslam’ýn çok yüksek bir medeniyetinin hayat haline geldiðini düþünerek baksanýz...
Bir rüya aleminde yaþamaz mýsýnýz?
Taþkent, Semerkand, Buhara ve Hiva.
Biz, Dýþiþleri Bakaný sayýn Ahmet Davutoðlu’nun refakatinde, tabii ki turist gezisinin ötesinde bir derinlikle, üç gün süreyle, iþte bu rüya aleminde dolaþtýk.
Kendi kültür- medeniyet dünyamýzý ne kadar az tanýyoruz diye hayýflandýk.
Ýçimizden Timur’u da baþka türlü tanýyabilirmiþiz, diye geçirdik.
Sayýn Davutoðlu ile birlikte, ikimiz, pek kimseye açýlmayan, Davutoðlu’nun hatýrýna iki kiþinin inmesine izin verilen Timur’un mozolesinin taa altýna, gerçek kabrin bulunduðu yere kadar indik ve fatiha okuduk. Osmanlý’nýn valide sultanlarý ve onlarýn yaptýrdýðý camiler, hastaneler bulunduðu gibi Timur’un en büyük eþi Bibi Haným da Semerkand’da dehþet bir külliye yaptýrmýþ. Gidip görmelisiniz.
Ýmam Buhari’de Cuma namazý kýldýk, Özbek kardeþlerimizle... Onun mütevazý kabri baþýnda fatiha okuduk. Dýþiþleri Bakanýmýz, Onun yolunda daim olma duasýnda bulundu.
Ýmam Matüridi, Türkiye Müslümanlarýnýn inanç esaslarýný öðrendiði büyük alimin kabri ne acýlar görmüþ geçtiðimiz yüzyýl içinde. Bulunduðu semtte,Yahudiler iskan edilmiþ ve bu arada onlarca mezar ortadan kaldýrýlmýþ. Ýmam Matüridi’nin kabri zar - zor kurtarýlmýþ bu kýyýmýn içinden. Kabri baþýnda sessiz fatiha, sesli ihlaslar okuma bahtiyarlýðýný yaþadýk Semerkand’da. Ayný þekilde “Türkiye’nin armaðaný” olarak Kusem’in Timur tarafýndan yaptýrýldýðý söylenen ve nerede ise bir türbeler þehri haline gelmiþ kabri baþýnda da Kur’an okuduk.
Semerkand’da bir de Danyal Peygamber’in makamý var. 12 metrelik bir kabir yapýlmýþ. Bizim Yuþa Aleyhisselam’ýn kabri gibi. Ziyaretlerimiz arasýndaydý.
Semerkand’da en kutlu emanetlerden biri, hiç þüphesiz Hazreti Osman’ýn üzerinde þehit edilip, kanýnýn damladýðý Kur’an-ý Kerim nüshasý. Uzun bir hikayesi var. Ruslar Semerkand’ý iþgal ettiklerinde alýp götürmüþler Saint Petersburg’a. Orada 50 nüsha çoðaltmýþlar ve deðiþik Ýslam beldelerine göndermiþler. Ancak sonraki yýllarda asli nüshayý Özbekistan’a iade etmek zorunda kalmýþlar.
Bu nüshanýn o nüsha olduðu nereden biliniyor, denirse, bize de gösterilen bir UNESCO belgesi var. UNESCO’dan bir heyet gelmiþ ve ceylan derisi üzerine yazýlan ve 336 sayfadan oluþan bu Kur’an nüshasý üzerindeki kan izini tahlil etmiþler ve bunun Hazret i Osman’ýn yaþadýðý yüzyýla ait olduðunu tespit edip, “Ýnsanlýk mirasý” kategorisine dahil etmiþler.
Bugün Buhara ve Hiva’ya gideceðiz. Þah Nakþibend, Gucduvani ve diðer Sadat’ý ziyaret edeceðiz kýsmet olursa. Dolu dolu ayrýlacaðýz buradan.
Bu arada Dýþiþleri Bakaný’nýn görüþmeleri oldukça sýcak geçti. Taþkent’te Devlet Baþkaný Ýslam Kerimov’un yemeðinde dostane görüþmeler olduðunu, Türkiye - Özbekistan iliþkilerinin yeniden canlanmasý ve geçmiþ yýllarýn kaybýnýn kapatýlmasý noktasýnda ortak iradenin seslendirildiðini öðreniyoruz.
Ayrýca tarihi - islami eserlerin restorasyonunda - ihyasýnda yönetimin etkin bir irade sergilediði gözleniyor.
Özbekistan hakkýnda çok þey söylenebilir: Kerimov yönetiminin nev’i þahsýna münhasýr bir özellik taþýdýðýnýn da altýný çizmemiz lazým. Sovyetler’den koptuktan sonra ülkenin kimliðini yeniden dokuma sürecinde Ýslam bir þekilde baþvurulan kimlik harcý niteliðinde. Ama her þey çok rahat da deðil. Ýlerilerde ülke için daha normal zamanlar gelecek umarým.
Özbekistan’ý insanlarýmýz tanýmalý. Þöyle en az bir haftalýk gezilerle, bir kültür-medeniyet turu içinde yer almalýyýz. Bugüne kadar buralarý görmemiþ olmayý büyük kayýp saydým kendim için vesselam.
