Ankara'da muhabirlik yaptýðým dönemde yakýndan takip ettiðim konulardan biriydi. Türkiye bölgesel geliþmeleri ve stratejik tehditleri göz önüne alarak hava savunma sistemi geliþtirme adýmý atmýþtý. Ankara'nýn temel hedefi savunma sistemini NATO üyesi bir ülkeyle -ortak- üretmekti. Teknoloji transferi en az ucuz fiyat kadar temel þartlardan biriydi. Ankara savunma alanýnda dýþa baðýmlý bir yapýyla artýk yaþamak istemiyordu.
Bunun için 2010 yýlýnda Türk Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi ihalesine çýkýldý. Ýhaleye ABD, Rusya, Çin ve Ýtalya-Fransa ortaklýðýyla dört firma girdi. Çinli CPMIEC dýþýndaki firmalar ortak üretime sýcak bakmýyordu. Ayný zamanda fiyat teklifleri de bir hayli yüksekti. Bu yüzden CPMIEC ile masaya oturuldu ancak Çinli firma da teknoloji transferi konusunda Ankara'nýn taleplerini tam olarak karþýlamayýnca süreç 2015’te iptal edildi. Bu Ankara'nýn ABD'ye bir þans daha verdiði anlamýna geliyordu. ABD ile yeniden görüþüldü. Ancak savunma alanýndaki çok stratejik bir konuda Türkiye'nin teknoloji transferi konusundaki talepleri reddedildi.
Bu hatýrlatmayý S-400 savunma sistemine giden yolun kýsa hikayesini anlatmak için yaptým. Nitekim baþta Suriye olmak üzere bölgede yayýlan istikrarsýzlýk ve müttefik olarak deðerlendirilen ülkelerin terör örgütleriyle kurduðu sýcak iliþki Türkiye'yi elini çabuk tutmaya zorladý. Türkiye S-400 hava savunma sisteminin tedariki için Rusya ile masaya oturdu ve yapýlan açýklamalara bakýlýrsa bu konuda Rusya ile mutabakat saðlandý. Baþbakan Yýldýrým nihai kararýn 11 Eylül'de Savunma Sanayii Ýcra Komitesi toplantýsýnda alýnacaðýný açýkladý.
S-400 hava savunma sisteminin Türkiye'ye saðlayacaðý birçok katký var. En önemlisi bu sistem Türkiye’nin güvenlik açýðýný kapatacak ve önemli bir caydýrýcý unsur rolü oynayacak. Bu caydýrýcýlýðýn sebebi sistemin geliþmiþ özellikleri. Füzelerin 400 kilometre menzili, 30 kilometre irtifasý bulunuyor. Savunma füzeleri ayný anda 36 hedefe kitlenebiliyor. Müzakereler sýrasýnda Türk heyetinin S-400 test atýþlarýný yerinde izlediðini ve sisteme tam not verdiðini biliyorum.
Peki, S-400'ler Türkiye'ye ne zaman konuþlanacak? Bunu cevaplayabilmek için bazý sorularýn yanýtlarýný bilmek gerekiyor. Rusya Türkiye'ye envanterindeki silahlardan mý verecek yoksa füzeler özel olarak mý üretilecek? Özel olarak üretilecekse bunun zaman alacaðý söylenebilir. Üstelik S-400'ler Türkiye'ye konuþlandýðý zaman bu füzelerin kontrolü Türk askerinde olacak. Bu yüzden personelin S-400 konusunda eðitime tabi tutulmasý gerekiyor. Bunun da zaman alacaðýný belirtebiliriz. Entegrasyon ve transfer unsurlarýný da bunlara eklediðimizde Türkiye'nin 2019'a hava savunma sistemini güçlendirmiþ bir þekilde gireceðini öngörebiliriz.
Bu meselenin bir de ABD boyutu var. Önümüzdeki dönemde Türkiye'de konuþlanacak S-400'lerin ABD ile kýrýlgan iliþkileri negatif etkileyeceðine yönelik deðerlendirmeler yapýlýyor. Oysa tam aksi bir tablo ile karþýlaþacaðýz. Savunmada baðýmsýzlýðý artan Türkiye için müttefikleriyle daha eþit bir iliþki kurma imkaný doðacak. Bunun özellikle ABD ile iliþkilere kýsa vadede olmasa bile orta ya da uzun vadede pozitif yansýmasý bekleniyor. ABD'nin hava savunma konusunda caydýrýcýlýk kazanmýþ bir Türkiye'yi örneðin PKK konusunda daha fazla rahatsýz edecek adýmlardan kaçýnacaðý öngörülüyor.
NOT: Sevgili okurlar.. Bu ilk yazýyla star.com.tr internet yazarlarý arasýna katýldým. Nasib olursa perþembe günleri siz deðerli okurlarýmýzla bu köþede buluþacaðýz. Yenilikçi hamlelerini dikkatle izlediðimiz Yusuf Özhan'ýn tecrübeli yönetiminde büyük bir yol kateden star.com.tr ailesinin parçasý olmaktan mutluluk ve gurur duyuyorum. Allah doðru yoldan ayýrmasýn.
