Mart ortalarýnda gittiðim ünlü bir zincir markette göz ucuyla ‘4,20 TL’ fiyatý görünce irkilmiþtim.
Araþtýrdým;
Geçen yýl Nisan sonunda patates tarladan 40-60 kuruþa çýkmýþ. Yani çiftçinin cebine giren para bu.
Yer altý depolarýnda bekledikçe fiyatý artmýþ, Mart ayýnda depodan en son 2,20 TL’ye satýlmýþ.
Markete gelene kadar da 4,20 TL olmuþ!
***
Bir hafta sonra, 25 Mart’ta Tarým Bakaný Mehdi Eker’le buluþtuk.
‘Patetes fiyatý’ný özellikle konuþtum.
“Patates ekmektir, pazardan çuvalla alýnýr. Bu fiyatla ancak taneyle alýnabilir” dedim.
Cep telefonunu aldý, her hafta düzenli olarak gelen ‘ürün fiyatlarý’ný açtý, patatesi gösterdi.
Benim alýþveriþ yaptýðým marketin karþýsýnda 4.2 TL yazýyordu; ‘ucuzcu’ marketlerde ise 2.8-3.2 TL arasýndaydý fiyatlar...
Bu rakamlar gelince zincir marketlerin temsilcileriyle görüþmüþ.
“Bize geliþi 3 TL’yi buluyor; sezon sonu olduðu için ürün azaldý” demiþler; ancak ucuzcu marketlerin fiyatlarýný izah edememiþler!
Bitkisel Üretim Genel Müdürü Mevlüt Gümüþ, ekibiyle Türkiye’nin patates deposu olan Nevþehir ve Niðde’nin yolunu tutmuþ. Soðuk depo olarak kullanýlan yer altý maðaralarýnda 170 bin ton patates çýkmýþ!
Bakan Eker, sorunu þöyle analiz etti: “Üretici sayýsý çok ve küçük çaplý üretim yapýyorlar. Büyük tüccar ürünü topluyor, depoluyor ve kendi zamanlamasýyla piyasaya veriyor. Bir baþka sorun da üretimden tüketime giden zincirde oyuncu sayýsý çok. Her oyuncu kendi karýný koyuyor, fiyatlar yükseliyor. Bu zincirde ‘burjuvazi’ dediðimiz þehirli kesimin sektörleri daha organize daha etkili ve daha belirleyici.”
Tarým Bakanlýðý ekibinin patates baskýný iþe yaramýþ.
Mevlüt Gümüþ, “Gidiþimiz etkili oldu, ‘ithalat yapýlýr’ korkusuyla fiyatlarý ayný gün yüzde 10 düþürdüler. Biz ayrýlýrken fiyatlar 1.5-2 TL arasýndaydý” dedi.
Aradan 1 ay geçti.
Nisan sonunda ayný büyük zincir markete gittiðimde patates reyonunun üstünde ‘4,45 TL’ etiketi gördüm!
Yanýnda ‘Kýbrýs patatesi’ etiketinde ise ‘4,95 TL’ yazýyordu!
Bakanlýk ekibinin ziyaretinde göstermelik düþen fiyat markete ‘zam’ olarak yansýmýþtý...
***
2012’de 4,8 milyon ton,
2013’te 4 milyon ton,
2014te 4,2 milyon ton üretim yapýlmýþ.
2012’de yüksek üretim olunca tarladan çýkýþý 20-25 kuruþa kadar düþmüþ, üretici periþan olmuþ. ‘Burjuvazi’ için bir þey deðiþmemiþ, patates markete kadar 1,5 TL’ye çýkmýþ.
Aðzý yanan çiftçi üretimi azaltýnca 2013’te tarla fiyatý 60-65 kuruþa çýkmýþ, üretici sevinmiþ. ‘Burjuvazi’ daha çok sevinmiþ, yazýn 2 TL’den baþlayan fiyat 2014 Ocak ayýnda 4,5 TL’ye kadar yükselmiþ.
21 Ocak 2014’teki ÝHA haberinde, Nevþehir Ziraat Odasý Baþkaný Mustafa Ekiz þöyle demiþ: “Nevþehir’de patatesin depo çýkýþ fiyattý 2.20 TL’ye çýkmýþtý. Tarým Bakanlýðý’nýn sektör temsilcileri ile yaptýðý toplantý sonrasýnda 1.80 TL’ye kadar düþtü. Ancak büyük þehirlerde patates fiyatý 4.50 TL’ye çýktý. Aracýlar tüketicilerin ucuz patates yemesine engel oluyor.”
Fiyat yükselince üretici 2014 üretimini arttýrmýþ. Yüksek üretim çiftçiyi vurmuþ, tarla fiyatý 45-60 kuruþa gerilemiþ.
Geçen haftaya kadar gördüðümüz 4,5-5 TL fiyat etiketleri, ‘burjuvazi’nin yüksek üretimi de ‘fýrsata’ çevirdiðini ortaya koyuyor!
Mayýs baþýnda yeni patates çýktý.
Marketteki etiket 1,95 TL’ye indi!
Anlaþýlan ‘patates burjuvazisi’ bunu hep yapýyor...
Fasülye burjuvazisinin,
Soðan burjuvazisinin,
Maydanoz burjuvazisinin eli armut toplamýyor;
Gýda enflasyonu yüzde 14’ü böyle buluyor...
Enflasyon faizi, faiz enflasyonu besliyor.
Arkasýndaki en güçlü ‘lobi’ ise bu ‘gýda burjuvazisi’...
Tarým ve ticaret bakanlýklarý ile Merkez Bankasý ve ilgili kurumlarýn katýldýðý ‘Gýda Komisyonu’ bu saadet zincirini kýrmalý.
Aslýnda bu bir ‘siyaset’ yazýsý...
Zira bu saadet zinciri market raflarý üzerinden siyaseti hedef alýyor...
