Ürdün, komþularýnda yaþanan karýþýklýklara karþýn sakin ve güvenli bir Ortadoðu ülkesi... Geziye ülkenin ilk bakýþta renksiz gibi görünse de gezdikçe tanýyýp sevdiðim baþkenti Amman’dan baþladým. Çok modern bir kent. Herkes sizi güleryüzle karþýlýyor. Burada hem yemeðe hem sevgiye doyuyorsunuz. Biraz sabýrlý olun yeter!
Yaðmurlu bir güne uyanmak kolaylýkla keyfimi kaçýrabilir. Size anlatacaðým gün, sevmediðim gibi gri ve ýslak baþlamýþtý. Taksiden tek katlý sade binanýn giriþinde inmiþ, içeri girerek Yara Al Khateeb ile görüþmeye geldiðimi söylemiþtim. Zarif ve þýk bir haným olan Yara beni sevinçle karþýlamýþ, biz sohbet ederken içeri o gün bana rehberlik edecek olan Sira girmiþti. Karþýmda oturan bu iki hoþ kadýný tanýmak yavaþ yavaþ keyfimi yerine getirmeye baþlamýþtý.
Onursal baþkanlýðýný Ürdün Kraliçesi Rania Al Abdullah’ýn yaptýðý Jordan River Foundation (Ürdün Nehri Vakfý), 1995 yýlýnda çocuk güvenliði, dar gelirli kadýnlara meslek edindirme ve yaþam þartlarýný iyileþtirme konularýnda çalýþmak üzere kurulmuþ. Biri de Amman’ýn yukarý mahallelerinde olan vakýf atölyelerinde pek çok kadýn meslek öðreniyor, evlerinde veya doðrudan merkezlerde çalýþarak aile bütçelerine katkýda bulunuyor. O gün Sira beni Amman’daki Al Karmeh Merkezi’ne götürecek, gezinin sonunda bu hanýmlarýn el emeði, özel tasarým ürünlerin sergilendiði satýþ yerini ziyaret edecektik.
PIRLANTA DEÐERÝNDEKÝ ELÝÞLERÝ
Merkeze vardýðýmýzda bizi öyle güzel kadýnlar karþýladý ki benim için güneþ onlarla birlikteyken doðmuþ, yediðim nefis kurabiyelerle içim çoktan ýsýnmýþtý. Al Karma Mutfaðý’nda görevli hanýmlar, vakfýn toplantýlarý ve özel davetler için Ürdün yemekleri yapýyor, özel gün ve bayramlarda Ürdün’e has kurabiye ve tatlýlar hazýrlýyor. Bu sene bir deðiþiklik yapýp sipariþ üzerine ünlü Fransýz makaronlarýndan yapmaya baþlamýþlar. Mutfaðýn baþýndaki Um Aláa (Ürdün’de kadýnlar en büyük oðullarýnýn adýyla anýlýyor, Aláa’nýn annesi gibi) biri özürlü olan üç çocuðuna tek baþýna bakmak zorunda kalan 40 yaþlarýnda bir haným. El iþleri katýnda çalýþýrken mutfaktaki becerikliliði sayesinde farklý sorumluluklar üstlenmiþ. Mutfaða gelen hanýmlarý o eðitiyor, sipariþleri düzenleyip herbirinin en mükemmel haliyle teslim edilmesini saðlýyor. Biz mutfakta sohbet ederken bir yandan da yakýnda ABD’ye gidecek olan Iraklý göçmen hanýmlara mutfak eðitimi veriliyordu. Mutfaktan sonra üst kattaki atölyede hanýmlarla sohbet edip binbir emekle üretilen, herbiri pýrlanta deðerindeki eliþlerini gördüm. Satýþ yerindeki gezimizden sonra Sira ile vedalaþtýk.
HER ÞEY YASSI EKMEK ARASINDA YENÝYOR
Biz merkezde iken güneþ bulutlarýn arasýndan sýyrýlýp çýkmýþ, karným da iyice acýkmýþtý. Satýþ yeriyle ayný sokakta bulunan, Ürdün yaban hayatý ve doðasýný korumayý hedefleyen Wild Jordan Vakfý’ndan aldýðým broþürün yardýmýyla eski kent merkezine giden merdivenleri buldum ve kýsa bir yürüyüþten sonra soluðu ünlü Hashem Lokantasý’nda aldým. Sokaða atýlmýþ masalardan birine kurulup basit tabaklarda gelen humus ve falafeli yemeye baþladým. Çatal kaþýk beklemeyin, burada her þey yassý ekmekler kullanýlarak elle yeniyor. 1.5 dinar ödediðim yemeðimle (1 Ürdün Dinarý=2.50 TL) pek güzel doymuþ bir halde etrafý seyreyleyerek yürümeye baþladým.
Baharatçý dükkanlarý, butikler ve Kapalýçarþý ile kýyas kabul etmeyecek kadar ufak kuyumcular çarþýsýný geçtikten sonra Arap dünyasý için çok önemli bir yere geldim. 1930 yýlnda Kudüs’te kurulan ve savaþ nedeniyle merkezi 1948’de Amman’a taþýnan Arab Bank, Arap dünyasýnýn ilk ve en yaygýn þube aðýna sahip özel bankasý. Bankayla iþim olmadýðýndan kendimi nefis bir künefeyle ödüllendirmek üzere yan sokaktaki Ürdün’ün ünlü tatlýcýsý Habibah’ýn önündeki sýraya girdim. Yarým dinar ödeyip plastik tabakta aldýðým ýlýk künefe tam ihtiyaç duyduðum þeydi doðrusu. Tatlýmý yedikten sonra Ürdün’ün en önemli kalýntýlarýndan olan Roma Tiyatrosu’na doðru yürürken 1946’da babasýnýn açtýðý dükkanda halis kahve satan Abu Azz ile tanýþtým, ikram ettiði bol kakuleli Arap kahvesini içip midemi rahatlattým. Yolculuðumun sonunda dostlarýma hediye etmek üzere ondan kakuleli kahve ve özel bir zahter alacaktým ancak o gün güneþ batmadan 138-161 yýllarý arasýnda Roma Ýmparatorluðu’nun kralý olan Antoninus Pius tarafýndan yaptýrýlan tiyatroyu ve hemen tiyatronun kenarýndaki Ürdün Gelenekleri Müzesi’ni gezmek istiyordum.
Amman, Ürdün’ü ziyaret edenlerin fazla vakit geçirdiði bir kent deðil ancak sabýrlý gezgine sunacaðý pek çok armaðan var. Önümüzdeki hafta anlatacaðým Petra, Ürdün’ün göz bebeði, mozaikleriyle Madaba, þifalý çamuru ve dünyanýn en yoðun tuz oranýna sahip olan ve þaþýrtýcý fotoðraf kareleri sunan Lut Gölü... Bitmedi! En iyi korunmuþ Roma kalýntýlarýndan birine sahip Jerash, ýssýzlýðýn ortasýndaki çöl kaleleri, sonsuzluk hissi veren Wadi Rum gibi gezgine unutulmaz görsel þölen sunan nice yer ve esere sahip bir ülke Ürdün ancak bu ülkeyi tanýmak isteyen herkesin yolu ille de Amman’a düþmeli.
SÝZE SEVGÝYLE KUCAK AÇIYORLAR
ÜRDÜN’DE tanýþtýðýnýz herkes gururla: “Welcome to Jordan” diyecek size, Ürdün’e hoþgeldiniz! Türk vatandaþlarýnýn vizesiz olarak girebildiði Ürdün’ün halký size sevgiyle kucak açacaktýr, buna þüphe yok. Amman çok modern bir kent, her tür konaklama, restoran ve alýþveriþ imkaný var. Halkýn yaþantýsýný görmek için yazýda anlattýðým ‘downtown’ denen eski þehir merkezine, üst tabakanýn zenginliðini gözlemlemek için Abdoun bölgesine ve bu bölgedeki ünlü alýþveriþ merkezlerine gidebilirsiniz.
RAINBOW CADDESÝ’NE MUTLAKA GÝDÝN
JORDAN River Foundation, Wild Jordan, Orjan Sabun Evi, karýnýn bir kýsmýný ihtiyaç sahibi Ürdünlü öðrenciler için kurulan fona baðýþlayan Jordan Craft Center uðrayabileceðiniz yerlerden sadece birkaçý. Bunlardan ilk üçü ünlü Rainbow Caddesi’nde. Yolunuz bu caddeye düþerse yine ayný caddedeki Sufra, eski bir Amman evinde Ürdün mutfaðýnýn en güzel lezzetlerini sunuyor. Yaz aylarýnda serin ve ferah bahçesinde hizmet veren restoranýn fiyatlarý çok uygun deðil ancak Ürdün kültürünün zenginliðini tattýran mekanlardan.
HER EVÝN MUTFAÐINDA MENSEF YAPILIYOR
ÜRDÜN’ÜN milli yemeði, gururu ‘mensef’. Bedeviler ve köklü þehirli aileler de özel günlerde mutlaka mensef hazýrlýyor. Ürdünlü arkadaþlarýma göre restoranlarda mensef yenmemeli çünkü seçilen etin bile önemi büyük bu yemeðin hazýrlýðýnda. Kurut benzeri yoðurt sosunda piþirilmiþ kuzu eti ve pilavdan oluþan bu yemeðin dýþýnda Ortadoðu mutfaklarýndan bildiðimiz humus, falafel, ful, çeþitli salatalar, mezeler ve hamuriþlerinden oluþan Ürdün mutfaðý komþu mutfaklardan fazlasýyla etkilenmiþ. Renkli ve etkileyici bir Ürdün sofrasýndan kalkmadan bir ‘ahva beyda’ sipariþ edin. Ne olduðunu söylemeyeyim, sürpriz olsun!
