“Sallanan yatak” nedir diye sorarsanýz bebeklerde kullanýlan beþik gibi belli aralýklarla otomatik olarak kendini sallayan bir yatak diyebilirim. Ama ülkemiz piyasasýnda ben henüz böyle bir yatak türü görmedim. Aslýnda dünyada da kullanýma girdiðini duyduðum bir þey deðil. E peki neden böyle bir baþlýk attým? Çünkü bu konuda bir bilimsel çalýþma yapýlmýþ. Ve çalýþma için bu yataklar özel olarak üretilmiþ. Sonuçlarý da bir hayli ilginç. Geçtiðimiz haftalarda The New York Times’da bir makale bu çalýþmaya yer vermiþti. Ben de ilginizi çekeceðini düþündüðüm bu bilimsel geliþmeyi, bu hafta iþlemek istedim. Current Biology dergisinde yayýmlanan bu çalýþmaya 18 genç eriþkin dahil edilmiþ ve iki gece laboratuvarda uyumalarý saðlanmýþ. Bir gece normal yatakta, bir gece de ayný beþik hareketinde olduðu gibi belli aralýklarla yavaþ bir þekilde sallanan yataklarda uyumuþlar. Tüm gece uyku sýrasýnda beyin aktiviteleri kaydedilmiþ. Katýlýmcýlarýn sallanan yatakta uyuduklarý gece çok daha rahat uykuya dalabildikleri, uyku boyunca görülen beyin aktivitesinde, sabahlarý dinlenmiþ uyanmamýzý saðlayan fazýn arttýðý gözlemlenmiþ. Aslýnda sallanan yatak bir nev’i beyin dalgalarýmýzý senkronize ediyor. Tabi çalýþmanýn detaylarýnda sallanan yataðýn frekansý ve sallama tipi de belirtilmiþ. Farklý frekans ve sallanma tiplerinde ayný etkiyi gösterip göstermeyeceði bilinmiyor. Çalýþma sýrasýnda hafýza fonksiyonu da deðerlendirilmiþ. Katýlýmcýlara uyumadan önce bazý kelimeler öðretilmiþ, uyandýklarý sabah da ayný kelimeleri hatýrlayýp hatýrlamadýklarý sorgulanmýþ. Katýlýmcýlarýn sallanan yatakta uyuduklarý gecenin sabahýnda daha fazla kelime hatýrladýklarý ve hafýza performanslarýnýn arttýðý gözlenmiþ. Bu þekilde sallanarak uyumanýn beyin dalgalarýnda neden deðiþikliðe sebep olduðu konusunda henüz bir sonuca varýlamamýþ olsa da toplumun oldukça büyük bir kesiminin uykusuzluk çektiði düþünüldüðünde güzel bir çözüm gibi duruyor. Demek ki “bebek gibi uyumak” deyimine sebep olan en önemli etken sallanan yataklarmýþ. Eriþkin beþiklerinin yapýlmasý an meselesidir bence!

Sallanan yatakta uyumanýn hafýzayý olumlu yönde etkilediði bilimsel olarak ispatlandý. Laboratuvarda yapýlan çalýþmada katýlýmcýlarýn sallanan yatakta uyuduklarý gece çok daha rahat uykuya dalabildikleri, uyku boyunca görülen beyin aktivitesinde, sabahlarý dinlenmiþ uyanmamýzý saðlayan fazýn arttýðý gözlemlenmiþ. 

DÝÞ ETÝ ÝLTÝHABI ALZHEIMER HASTALIÐINA ZEMÝN MÝ HAZIRLIYOR? 

Birkaç haftadýr bu konuda çok fazla soru alýyorum. O nedenle bu meraka sebep olan çalýþmanýn detaylarýný sýrayla açýklamaya çalýþacaðým. Periodontitis adý verilen diþ eti, etrafýndaki dokular hatta diþi saran kemik dokuyu da tutabilen hastalýða sebep olan bakterinin adý; porfiromonas gingivalis’tir. Bu bakterinin salgýladýðý gingipain adýndaki enzimin Alzheimer hastalýðýnda gözlenen amiloid plaklarý ve tau yumaklarýnýn oluþumunu tetiklediði düþünülüyor. Çalýþmanýn sonuçlarý Science Advances dergisinde yayýmlandý. Porfiromonas gingivalis enfeksiyonu oluþturulan farelerin beyinlerinde beta amiloid plaklarýnýn arttýðý, tau proteininin yapýsýnýn bozulduðu gözlendi. Auckland Üniversitesi’nde incelenen ölen Alzheimer hastalarýnýn beyinlerinde, özellikle bellekle ilgili bölge olan hipokampuslarda gingipain düzeyinin normal bireylerden yüksek olduðu saptanmýþtý. Ayrýca Alzheimer hastalarýnýn beyinlerinde ve beyin içi sývýlarýnda porfiromonas gingivalis DNA’sýna rastlanmýþtý. Science Advances dergisinde yayýmlanan çalýþmada ise gingipain maddesine karþý bir molekül üretildi. Fareler üzerinde denenen bu molekülün Alzheimer hastalýðýna neden olan beta amilod maddesinin üretimini azalttýðý ve özellikle hipokampustaki beyin hücrelerini koruduðu gözlendi. Buradan çýkacak sonuçla diþ eti iltihabý ile Alzheimer hastalýðýnýn bir baðlantýsý olabileceði, diþ eti iltihabýna neden olan bakteriye karþý üretilen bir ilacýn Alzheimer hastalýðýnýn tedavisinde de kullanýlabileceði düþünülmekte. Özetle; henüz gençken diþ saðlýðýnýza dikkat edin, ileride Alzheimer hastalýðý olasýlýðýnýzý artýrmayýn!