Bir dostum yönlendirmeseydi, Fenerbahçe ile Galatasaray arasýndaki ezeli rekabetin öncü örnekleriyle ilgili fikir sahibi olamayacaðým gibi, 23 Nisan’ýn ABD’den görünümünü öðrenemeyecek ve bir tevafuktan da habersiz kalacaktým...
Ýsterseniz önce FB-GS rekabetinin 1920 yýlýndaki görünümüne deðineyim. O yýl birkaç kez karþý karþýya gelmiþ iki takým; Nisan, Ekim ve Aralýk aylarýnda... Sonuçlar FB için övünülesi: Nisan karþýlaþmasýnda maç FB: 4 GS: 0, Ekim’de FB: 3 GS: 2, 17 Aralýk’ta yine FB: 3 GS: 2 olarak sonuçlanmýþ...
Þalomgazetesine 2012 yýlý sonundan itibaren yazýlarýyla katkýda bulunan Sami Aji’nin ‘Library of Congress ve Kurtuluþ Savaþý’nýn ilk yýlý’ baþlýklý son yazýsýna dikkatimi bir dostum çekti. Saðolsun. Aksi halde, Sami Bey’in ABD’nin ‘dünyanýn en çok sayýda kitabý ile periyodik yayýnýný barýndýran kütüphanesi’ unvanýna sahip Library of Congress’e gidip Türkiye siyasi tarihinin kritik günlerini teþkil eden 23 Nisan 1920 öncesini incelediðini öðrenemeyecektim...
Sami Aji‘Çalakalem’ baþlýðý altýnda yazýyor, ama kalemini bu topraklarýn tarihi üzerinde oynatýrken hiç de derbeder bir tavýr sergilemiyor. Üçüncü köprüye ‘Yavuz Sultan Selim’ adý verileceði açýklandýktan sonra Sultan’ýn Yahudiler ile olan iliþkilerine dair kaleme aldýðý yazýdaönemli bilgiler sunuyor...
Kendisine kadar Kudüs ve çevresine hâkim olmuþ devletlerin uyguladýðý mukaddes topraklara Yahudiler’in yerleþmesi yasaðýný, Kudüs’ü ziyaretini takiben kaldýrýp “Gelin buraya yerleþin” çaðrýsýnda bulunmuþ Yavuz... Sonraki padiþahlar da uygulamayý devam ettirmiþ...
Söylemeyi unuttum: Sami Aji’nin yazarý olduðu haftalýk Þalomgazetesini ülkemizdeki Musevi Cemaati çýkarýyor...
Avram Galanti’den þu anekdotu da aktarýyor Sami Bey: “Mýsýr seferine çýkmadan evvel, Sultan Selim bir Yahudi tüccardan borç almýþtý. Alacaklý kiþi, Padiþah seferden dönmeden vefat edince, zamanýn defterdarý Sultan’a bir müzekkere sunmuþ ve borcu ödemekle artýk mükellef olmadýðý þeklinde bir öneri getirmiþti. Bu yazýyý alan hünkâr altýna þu notu düþerek defterdara iade etmiþti: ‘Merhuma rahmet... Yetimlerine afiyet... Malýna bereket... Gammaza lânet...”
Library of Congress’e uðradýðýnda 1920 yýlýnda çýkmýþ ‘Turkish Times’ adlý gazeteye bakacaðý tutmuþ Þalom yazarýnýn... 1920 Nisan ayýnda bir önemli habere rastlamýþ: (23 ve 24 Nisan) eski Sadrazam Ýzzet Paþa ile Ali Rýza Paþa’nýn iþgalci güçlerce tutuklandýðý haberine... Mayýs sonunda da, Mustafa Kemal, Dr. Adnan Bey ile eþi Halide Edip Haným (Adývar), Ali Fuat (Cebesoy) Paþa ve Alfred Rüstem’in Ýstanbul Sýkýyönetim Mahkemesi’nde idama mahkum edildikleri haberi...
Alfred Rüstem ismi sizin de merakýnýzý çekmiþtir. Alfred Rüstem adýyla anýlan zat bir ara Türkiye’nin Washington büyükelçiliðini yapmýþ, Anadolu’da Ýstiklâl Mücadelesi’ni ABD’de kýyasýya eleþtirenlere karþý çýkýþý sonrasý ‘istenmeyen adam’ ilân edilmiþ bir mühtedi... Sami Aji, asýl adýnýn Alfred Bielinsky olduðunu, Milli Mücadele’ye katýldýðýný, Atatürk’ün en yakýný olarak dýþ politikanýn belirlenmesine katkýda bulunduðunu yazýyor. Sonra anlaþamamýþ, ayrýlmýþ; 1935’te Viyana’da vefat etmiþ...
“Kimdir bu yazýlarý yazan Sami Aji?” sorusunu içimde uyandýran, Yavuz’la ilgili makalesinin altýna koyduðu þu not oldu: “Bana Osmanlý tarihini sevdiren ve gerçekleri öðrenmenin yolunu açan, sevgili ortaokul ‘Hocam’ Ali Rýza Saðman’ý rahmetle anýyorum.”
Rahmetle andýðý Ali Rýza Saðman 1965 yýlýnda vefat etmiþ bir öðretmendi. Kaynaklarda kendisiyle ilgili fazla bir ayrýntý bulamadýðým Sami Bey yaþlýca bir zat olmalý. Daha da önemlisi Ali Rýza Saðman’ýn, vefatýna kadar, çeþitli okullar yanýnda Baþbakan Tayyip Erdoðan’ýn mezun olduðu Ýstanbul Ýmam Hatip Lisesi’nde de uzun yýllar öðretmenlik yapmýþ olmasý...
Kurra derecesinde hafýz olan Saðman Hoca’nýn pek çok Ýslâmi eserde imzasý bulunuyor...
Ýlginç bir okuma serüveni oldu benim için...
