SARI: Türkiye defalarca baþarýlý seçimlere imza atmýþken ilk kez 31 Mart’ta itirazlar yükseldi. Oylarýn olaðandýþý sayýda kaydýrýlmasý, geçersiz sayýlmasý ve usulsüzlüklerdeki artýþ þüpheye yol açtý. Sandýðý manipüle etmeye çalýþmak milli iradeye saldýrýdýr.
31 Mart’ýn üzerinden bir hafta geçti ama tartýþmalar bitmedi. Bilhassa Ýstanbul’da sandýklardan þüphe çýktý. Olaðanýn çok ötesinde, þüphe uyandýracak denli büyük sayýlarda hatalar, usulsüzlükler, kaydýrmalar, geçersiz yazýlmasý gibi vukuatlar tespit edilince ortalýk hafiften karýþtý. AK Parti kanuni hakkýný kullanarak YSK’ya itirazlarýný iletti ancak CHP de oylarýn yeniden sayýmýnýn durdurulmasýný talep etti. CHP adayý ise yasal süreci beklemeden “Ýstanbul Büyükþehir Belediye Baþkaný” sýfatýný kullanarak en hafif tabirle çiðlik yaptý ve yurtdýþýnda Türkiye aleyhine olumsuz algý oluþmasýna yol açtý. Oy sayýmlarý sürüyor, YSK süreci yürütüyor. Olup biteni TÜRKAD Baþkaný, hukukçu Dr. Mehmet Sarý ile konuþtuk.
Türkiye kuþkusuz ilk kez seçim yapmýyor, açýk oy kapalý sayým dahil olmak üzere uzun geçmiþi var. Bu seçimlere kadar sandýða inanç da tam/dý. Çünkü þaibesizdir Türkiye’de seçimler. Bu kez ise itirazlar, yeniden sayýmlar, tartýþmalar var. Ne oluyor?
Türkiye’de seçim pratiðinin üst seviyede olduðunu kabul ediyorum. Geçmiþ dönemlerde de çok bileþenli seçimleri üstlendi ve baþarýyla tamamladý. Fakat bu kez beklenmeyen bir durum var. Sistematik bir usulsüzlük gözlemleniyor. Bunun alametleri var. Seçim hatalarý da ilk kez olmuyor geçmiþte de söz konusuydu. Satýr kaydýrmalarý, YSK sistemine giriþler ya da tutanaklarýn tanziminde insan hatasýndan kaynaklý yazýmlar görülebilen þeylerdi.
Bu kez yaþananýn doðal insani hatalar deðil de kasýtlý olduðunu nereden çýkartýyoruz?
AK Parti Genel Baþkan Yardýmcýsý Ali Ýhsan Yavuz 320 sandýkta doðrudan Binali Bey’e verilen oylarýn kaydýrýlarak baþka adaylara iþlendiðini açýkladý. 1500 oya tekabül eden sayýlarýn kaydýrýldýðýný ifade etti. Bu bir. Ýkincisi seçim sandýk tutanaklarý tanzim edildiðinde AK Parti’nin özellikle güçlü olduðu Sancaktepe, Sultangazi, Baðcýlar, Gaziosmanpaþa gibi yerlerde tutanaklarýn çok sayýda yanlýþ tutulduðunu görüyoruz. Bu insan hatasý mý? Þöyle düþünün. Elinizde bir metin var, bu metindeki kutucuklara çetelelerde yazýlý sonuçlarýn yazýlmasý gerekiyor. Ama bir bakýyorsunuz ki bu yazýmlardaki hatalar 1, 2, 3, 4 diye tekrar ediyor. Ýnsan hatasý sayýlamayacak kadar çok örnek var. Sýnýrlý sayýda olsa dersiniz ki insan hatasýdýr.
Ýnsan hatasý olamayacak kadar çok olduðu için kasýt aranýyor, öyle mi?
Hatalý sonuç demenin ötesinde bilinçli þekilde böyle yazýldýðýna iliþkin þüpheler var. Bu þüphe de zaten ceza soruþturmalarýnda olsun, mesuliyet gerektiren görevlerde olsun kovuþturmayý gerektiren durumlardýr. Bu kadar ciddi þüphe içermesi ve sayýnýn çok olmasý ister istemez bu seçimleri öncekilerden farklýlaþtýrýyor. Örnek vereyim. AK Parti’nin yüzde 70’lerde oy aldýðý Sultanbeyli’de Türkiye Komünist Partisine 71 oy yazýlmýþ. Bu, hayatýn olaðan akýþýna aykýrýdýr. Benzer durumlar Baðcýlar’da, Gaziosmanpaþa’da var. Birkaç tutanak üzerinden konuþulmuyor. Sistematik þüphe uyandýran þeylerden biri bu. Diðeri þu. Kadýköy seçmen sayýsý bakýmýndan Ümraniye, Baðcýlar, Küçükçekmece gibi büyük ilçelerden biridir. Kartal ayný. Kartal’da, Maltepe’de, Kadýköy’de geçersiz oy sayýsý 5 binlerde ama Baðcýlar’da, Gaziosmanpaþa’da, Ümraniye’de 10 binin üzerinde, 15 binlerde. Olaðanüstü þeyler var.
Ne var tam olarak? Kasýt içermeyen insani hatalarýn çok çok üzerinde, þüphe uyandýracak denli büyük sayýlarda oy kaydýrmalarý, usulsüzlükler ve anlamlý denebilecek geçersiz oylar var. Ve bu hýrsýzlýðý ve manipülasyonu yapma kabiliyeti nu yapabilecek tek örgüt tanýyoruz biz; FETÖ. Sandýða FETÖ eli deðmiþ olabilir mi?
Acaba fazla mý þüpheciyiz diye düþünüyoruz ama haklý gerekçeler var. FETÖ bu iþte bir paydaþ olabilir çünkü ayný zihniyeti paylaþanlarýn, firari FETÖ’cülerin sonuçlardan ne kadar memnuniyet duyduðunu, seçim öncesi ne kampanyalar yapýp vaatlerde bulunduðunu da göz ardý etmeyelim. Ama bir pencere daha açmak istiyorum. Bakýn Sultangazi, Sancaktepe Esenyurt gibi bölgelerde PKK’nýn da etkin olma çabasýný göz ardý etmeyelim.
Ne gibi?
Acaba sandýklarýn teþekkül etmesinde üyeler bakýmýndan nasýl bir rolleri oldu bakýlmasý lazým. Normal þartlarda sandýk 7 kiþiyle kurulur. Ýkisi devlet memuru -ki birisi baþkan olur-, diðerleri bir önceki seçimde en çok oy almýþ partilerin temsilcileri. Sabah 7’de bu þekilde teþekkül eder sandýk. Ama 7 kiþi yoksa en az 4 kiþiyle de kurulur. Ýkisi devlet memuru, ikisi partili. “Eðer” diyor mevzuat, “sandýk bu þekilde teþekkül etmezse baþkan, okuryazar olduðundan emin olduðu iki kiþiyi sandýða üye kaydetmek suretiyle seçimi saat 7’de baþlatýr”. Ve bu üye asla o sandýk kurulu üyeliðinden çýkarýlamaz, siyasi parti temsilcisi sonradan gelse dahi. Þimdi enteresan bir durum var. Dört kiþiyle baðlanan sandýk tutanaklarý var. YSK bu kiþilerin nasýl tespit edildiðini açýklamadan bu kiþiler kimdir bilemeyiz ama bu da bir þüphe.
Ýttifaklar sandýk kurulu teþekkülünde nasýl yer aldý?
MHP Cumhur ittifaký içinde yer aldýðý ve seçimlere böyle katýlacaðýný ifade ettiði için sandýklarda MHP müþahidi yoktu. Sadece AK Parti müþahidi vardý. CHP müþahidi, HDP müþahidi, ÝP müþahidi var. Sonra BBP müþahidi olmalý. Ama bazý þüpheli sandýklarda tutanaklar dört kiþiyle baðlanmýþ. Devler memuru olmayan diðer iki kiþi acaba kim, acaba sandýk niye dört kiþiyle teþekkül ettirildi ve bu sandýklardan AK Parti’ye 1 oy bile çýkmadý?
Verdiðiniz bilgiler baþka bir þeyi ortaya koydu. Sandýk kurulunda MHP müþahit göndermediði için Cumhur ittifaký adýna sadece AK Parti temsilcisi var. Karþý ittifaký temsilen ise üç kiþi var! Yani AK Parti müþahidinin dikkatsizliði, pasifliði, yetersizliði her þeyi tepetaklak edebilir?
Edebilir. Tutanaklar iki memur dýþýnda biri AK Partili en az iki parti temsilcisi olduðuna göre kusurunu sorgulayacaðýmýz kiþi belli. Tabii bunun sorumlusu da birinci elden siyasi partiler. Sandýða sahip çýkmak konusunda ne kadar sorumlu davrandýlar? Sonuçta Ýstanbul’da 31 bin sandýk var ve AK Parti’nin güçlü olduðu yerlerdeki sandýklardan AK Parti oylarýnýn baþka partilere kaydýrýldýðý durumlarla ilgili elbette açýk bir zafiyet var.
MHP’nin sandýk baþlarýna müþahit göndermeme tercihinin ne kadar yanlýþ olduðunu da tespit etmek gerekir herhalde burada. Ýþin mantalitesini bir yana koyalým, matematiðinde dengesizlik var. Karþý ittifakýn üç müþahidi var sandýk baþýnda, Cumhur’un tek!
Sorumluluðun bir yönüyle siyasi partilerde olduðu açýk elbette.
Her sandýðýn baþýna iki devlet memuru var, biri baþkan. Bu kaydýrmalar, usulsüzlük kasten yapýldýysa cezai karþýlýðý olmalý?
298 sayýlý kanun açýk þekilde seçmen iradesine müdahaleyi aðýr yaptýrým altýna almýþ. Kimi 1-5, kimi yerlerde 2-6 yýl hapis cezasý öngörüyor. Sistematik þekilde bunu yapan memur varsa devlet tespit edip yargýlamalý.
FETÖ üyelerinin 40 yýl bekleyip talimat gelince feda eylemine girdiðini gördük. Kriptolar yapmýþ olabilir mi?
Örgüt yapýlanmasýna bakýnca bu olaðan olur. 15 Temmuz’da generalliðe kadar beklemiþ, emir gelince halkýna ateþ açmýþ teröristleri gördük. Üstelik kripto FETÖ’cüler için böyle bir suç, ötekilere kýyasla daha az bir cezai yaptýrým içerdiði için daha kolay olmuþ olabilir. Bilerek suça dahil olanlar bir soruþturmanýn ve yaptýrýmýn konusu olurlar.
Ýtiraz kanuni ve olaðan olmasýna raðmen CHP buna itiraz etti ve iþ bir tür söz düellosuna döndü. Neden?
Seçimlerde partiler her zaman itiraz eder. Kanun diyor ki “itirazýnýn gerekçesini ortaya koy, delillendir ve Salý 15’e kadar baþvurunu yap”. AK Parti Ýstanbul’da 39 ilçede sonuçlara itiraz etti. Üç seçim kurulu oylarýn yeniden sayýlmasýna karar verdi. Bu karar Salý 19 gibi verildi. Saat 20-21 gibi CHP, yeniden sayýmýn durdurulmasýna yönelik talepte bulundu.
CHP’nin itiraza itirazý hukuki midir?
Kiþilerin ya da partilerin itirazýnda sorun yok fakat yargý merciinin bu talebi iþleme koymasý gayri hukuki. Seçim Kurullarý oylarýn yeniden sayýlmasýna karar verdikten sonra sayým ve döküm durdurulamaz. CHP Þile, Bayrampaþa, Ataþehir, Ümraniye, Beykoz, Fatih ve Gaziosmanpaþa’da ilçe seçim kurullarýnýn aldýðý yeniden oy sayým kararýna itiraz edince Ýstanbul Ýl Seçim Kurulu CHP’nin baþvurusunu iþleme koydu.
YSK da, olaðanüstü toplanarak Ýstanbul Ýl Seçim Kurulu’nun CHP’nin baþvurusu üzerine geçersiz oylarýn sayýmýný durdurma kararýný iptal etti. Çünkü çuvallar açýldýðý gerekçesiyle yeniden sayýmý sonuçlandýrmak gerektiðine hükmetti. YSK, Ýstanbul Ýl Seçim Kurulu’nun tedbir deðil ancak esastan karar alabileceðini ve bu nedenle de ilçelerdeki yeniden sayýmý durduramayacaðýna karar verdi. Seçmen iradesi açýlmýþken tamamlanmak zorundadýr. Yoksa müdahale olabilir.
Ameliyat gibi aslýnda…
Aynen. Mühürleri kýrdýrýp çuvallarý açtýrdýn mý durduramazsýn. Kanun açýk. Bu kararý YSK oy birliðiyle aldý ve o kurulda CHP üyesi de var, bakýn imzasý var.
“Mazbata talebi çok erken. Býrakýn hukuk iþlesin. Anýtkabir’de hak edilmemiþ sýfatla imza atmak, tehdit diliyle konuþmak, algý oluþturmaya çalýþýlmak yakýþýksýz, saðlýksýz. CHP hukukçularý neden konuþmuyor? YSK kararýnda CHP üyesinin imzasý var ama CHP bunu bile yok sayýyor. Böyle þey olabilir mi? Açýk manipülasyon var. Kaybedeceðini anlayýp toplumun sinir uçlarýný zorlamak CHP’ye yakýþmaz. Köklü seçim tecrübesi olan Türkiye’ye kötülüktür bu. Demokrasinin temeli sandýktýr. Milletin tercihi ne ise uyulur.”
“Sandýða bir operasyon yapýldýðýna ben de inanýyorum. Bu konuda çok sayýda ve güçlü emareler var. Bunun için hukuki süreçlerin, denetimlerin tam ve eksiksiz biçimde yapýlmasý, sürecin þeffaf yürümesi lazým. Bu olursa yargý yani YSK süreci tamamlayýp, sandýktaki gerçeði açýklayýnca aþarýz bunu. Ýtirazlarý, bulgularý hem yok sayýp manipüle etmeye çalýþýr hem de zamansýz ve haksýz biçimde mazbatam diye sokaklara dökülürse CHP, sandýk zarar görür. Hukuk denetiminden neden kaçýyorsun? Neden telaþ ediyorsun?
