16 Nisan’da aziz milletimiz EVET diyerek hükümet sisteminin deðiþimine onay verdi. Fark yaklaþýk 3 puan… Bu çok net bir sonuç ve tarihi bir baþarý…
Elbette bu bir genel seçim deðildi ve sonuçlarý partilerin oylarý üzerinden okumak doðru olmaz. Cumhurbaþkanýmýz Erdoðan yüzde 52 ile seçildi ve anketlere göre þu anki destek oraný çok daha yukarýlara týrmanmýþ durumda. AK Parti’nin oyu da 50’nin üzerinde görünüyor. Oylanan bir anayasa deðiþikliðiydi ve partilerin EVET-hayýr ittifaklarý partilerin oy toplamlarýnýn ötesinde bir tercihi ifade ediyor. Bu gerçekleri bilerek sandýktan çýkan sonucu yorumladýðýmýzda AK Parti’nin 1 Kasým oylarýna göre EVET’in Türkiye genelinde þehirlerin büyük bir kýsmýnda daha yüksek oranlara ulaþtýðý söylenebilir. Bunda elbette diðer partilerden gelen oylarýn etkisi var. AK Parti’nin 1 Kasým oyuyla kýyasladýðýmýzda sadece beþ þehirde EVET oranýnýn 1 puan civarýnda geride olduðunu görüyoruz.
MHP etkisi
Hayýr’ýn önde çýktýðý ancak AK Parti’nin 1 Kasým oyunun üzerinde EVET çýkan þehirler çoðunluðu oluþturuyor. Örneðin Adana’da AK Parti yüzde 36 almýþtý, EVET yüzde 42 çýktý; Mersin’de AK Parti yüzde 31 almýþtý, EVET yüzde 36 çýktý, Erzincan’da AK Parti yüzde 57 almýþtý, EVET yüzde 61 çýktý, Hatay’da AK Parti yüzde 43 almýþtý, EVET yüzde 45 çýktý. Bu þekilde þehirlerin büyük çoðunluðunda 1-5 puan arasýnda AK Parti’nin 1 Kasým oylarýnýn üzerinde EVET çýktýðýný görüyoruz. Bu oran iki partinin 1 Kasým oylarýnýn toplamýyla kýyaslandýðýnda elbette birebir artýþý yansýtmýyor, ancak Türkiye genelinde kaydadeðer bir artýþ olduðunu da söylemek durumundayýz. Ülkücü camia Sayýn Bahçeli’nin çaðrýsýna olumlu karþýlýk vermiþtir.
HDP’nin çöküþü
Halkoylamasýnda HDP’nin ciddi bir erime içine girdiði söylenebilir. AK Parti Kürt seçmenin aðýrlýkta olduðu þehirlerde ciddi oran artýþlarýyla EVET çýkardý. 1 Kasým AK Parti oylarýyla kýyaslandýðýnda EVET’lerdeki artýþ Hakkari’de20 puan, Þýrnak ve Muþ’ta 17 puan, Aðrý’da 16 puan, Mardin’de 13 puan, Diyarbakýr’da 11 puan, Bingöl ve Batman’da 8 puan, Þanlýurfa’da 6 puan…
AK Parti bu þehirlerde baþka partilerle yakýnlaþmasýndan dolayý deðil, HDP’nin oy kaybetmesinden dolayý daha yüksek EVET oranýna ulaþtý. Yani HDP ciddi þekilde erozyon yaþadý. HDP oyu Hakkari’de 84 idi Hayýr yüzde 67 çýktý. Diðer þehirlerdeki HDP oyu ile Hayýr’ý kýyasladýðýmýzda bu çöküþ daha net ortaya çýkýyor: Þýrnak yüzde 86’dan yüzde 72’ye, Muþ 62’den yüzde 49’a, Aðrý yüzde 68’den yüzde 57’ye, Bitlis yüzde 50’den yüzde 41’e, Van yüzde 66’dan yüzde 57’ye, Mardin yüzde 68’den yüzde 59’a, Siirt yüzde 58’den yüzde 51’e, Diyarbakýr yüzde 73’den yüzde 68’e, Batman yüzde 68’den yüzde 63’e geriledi.
HDP bölgede CHP ile iþbirliði yapmasýna raðmen kendi oyunun çok gerisinde Hayýr oranlarýna ulaþtý. Bu tablo PKK’nýn tehditlerinin seçmende sökmediðini, hatta ters etki yaptýðýný gösteriyor. EVET oylarýndaki patlama sadece bölgedeki güvenlik ortamýndaki rahatlama ile izah edilemez. Hem saha hem sandýk güvenliði açýsýndan devletin aldýðý tedbirler elbette seçmenin rahatlamasýna sebep olmuþtur. Amaoylardaki dramatik yön deðiþtirmenin asýl sebebi HDP siyasetinin ve PKK eylemlerinin bölge halkýnda tepkiye dönüþmesidir. Milletvekillerinin önemli bir kýsma tutuklanan, belediye baþkanlarýnýn çoðunluðu görevden alýnan bir parti halktan destek bulamýyorsa büyük bir güven sarsýlmasý içine girmiþ demektir. Ýllegalite, hukuksuzluk, teröre açýk destek gibi demokratik siyaseti zehirleyen eylem ve davranýþlarý halk benimsemediðini ortaya koymuþtur. HDP/PKK çizgisi 16 Nisan’da önemli bir sarsýntý geçirmiþtir.
Üç büyük þehir
Ýstanbul, Ankara ve Ýzmir’de hayýr’ýn önde çýkmasý, bu þehirlerde AK Parti’nin erime yaþadýðý þeklinde yorumlanamaz. AK Parti Ýstanbul’da 1 Kasým’da 48.75 oy almýþtý, 16 Nisan’da EVET oraný yüzde 48.66 oldu. Ankara oylarý da 1 Kasým’da yüzde 48.80 iken EVET yüzde 48.85 çýktý. Ýzmir’de ise AK Parti’nin oyu yüzde 31.03 idi, EVET yüzde 31.20 çýktý. Bu oranlara bakýldýðýnda AK Parti üç büyük þehirde kendi oy bandýný korumuþ ancak EVET çýkaracak bir sonuca ulaþamamýþtýr. Elbette sonuçlar tüm boyutlarýyla analiz edilecek ve ciddi bir siyasi okumaya tabi tutulacaktýr.
Referandumda ne AK Parti oylandý, ne de Cumhurbaþkanýmýz Erdoðan, ama onlara duyulan güvenle milletimiz EVET diyerek anayasa deðiþikliðine onay verdi.
Bu büyük bir baþarýdýr ve milletimiz tarihin akýþýný deðiþtirecek bir demokratik müdahalede bulunmuþtur.
