Sokak yiyeceklerinde en büyük eksiklikti. Fast food öyle bir hızla yayıldı ki sağlıklı malzemelerle hazırlanmış sandviçler ancak butik şarküterilerde yer aldı. Şimdilerdeyse atağa geçen sandviç çeşitlemeleri zamansızların hayatına değer katıyor...
Hızlı bir şehirdeyiz. Dışarıdan gelen hızımıza yetişemiyor, bu hıza anlam veremiyorlar. Burası İstanbul! Hızlı, çabuk tüketen, acelesi çokça olan insanların şehri. Bu telaştan nasibini ilk alansa beslenme şekilleri. Kabul edelim sokak yiyeceklerimiz yağlı. Hadi yağını da geçtim lahmacunumuz bol soğanlı, pilavımız nohutlu. Bayılırım ayrı, sadece öğle vakti koku biraz sıkıntılı olabilir. Elimde olsa Amerikan işi bol hamurlu pizza dilimlerinin, kötü hamburgerlerin imalatını bu gün bitiririm.
İzmirli olarak sağlam bir sokak yemeği kültürü olan şehirden geliyorum. Kumru, tavukrus, yumurtalı gibi her biri muhteşem sokak sandviçlerini zamanında bolca mideye indiren biri olarak, İstanbul’da en büyük sıkıntımdı ama şimdilerde üç can simidim oldu. Onlara geçmeden bu işi yapmak isteyenlere naçizane şunu önermek istiyorum, az ve kaliteli ekmek ile bol ve uyumlu malzeme kullanın. Sandviçte ekmeğin görevi içindeki malzemeyi taşımak, önüne geçmemeli.
Adını veren kasaba
İngilizler sandviç yapmasını çok iyi bilir. Şimdi bazıları gülüp “Yemekleri mi var, artık iki sandviçi de yapsınlar” diyecek belki. Büyük adanın özellikle İskoçlar söz konusu olduğunda Ortaçağ döneminden kalan geleneksel bir mutfağı var. Hatta ilk balıkların orada tütsülendiği gerçeği gibi, bir çok tahıl ve hububatın yiyecek olarak sofraya gelmesi yine bu bölgede olmuştur. Sandviç ismi de İngilizlerin Sandwich kasabasından gelmektedir. Ekmeğin 6 bin yıllık tarihinde Ortadoğu’da, Mısır’da yiyeceklerin lavaş arasına konduğu bilinmekte, Romalıların ayak üstü iki ekmek arasında atıştırmaları bir gelenek ama sandviç ismi 1700’lü yılların ortalarında yaşayan İngiliz bir konta ait.
SIRBİSTAN’DA PLJESKAVİCA FRANSA’DA CROQUE MADAM
CROQUE MADAME FRANSA
1900’lerin başından beri yapılan crouqe madame iki tost ekmeği arasına koyulan jambon ve peynir ve üzerine beşamel sosla ızgarada pişiriliyor. Tepesine de tavada veya poşe olarak pişmiş yumurta yerleştiriliyor. Eklenen farklı malzemelere göre Croque Monsieur, Croque Provenç gibi farklı bir çok isimleriyle adlandırılmakta.
SALT BEEF İNGİLTERE
İki dilim ekmek arasında sığır eti. Sulu, yumuşacık ve çok lezzetli. Ekmek olarak çeşitli alternatifleri mevcut. İçine hardal sürülerek ve yanında kocaman bir salatalık turşusu ile servis ediliyor. Efsane bir lezzet!
TAVA TOSTU AMERİKA
Bildiğimiz peynirli tostu tavada yağın içinde kızartılmışı. Tavada tost hazırlama fikri lezzetli bir buluş, ekmek kıtır kıtır, içindeki peynir ise yumuşacık oluyor.
TAKO MEKSİKA
Kıtır mısır gevreği içine, avocado, salsa, bolca peynir, ekşi krema, yeşillik koyularak hazırlanıyor. İsim babaları İspanyollar ama gerçek bir Meksika yemeği. Akıtmadan, sıçratmadan yemenizin imkanı yok ama yediğinize değiyor. En müthiş sandviçlerden.
PLJESKAVİCA SIRBİSTAN
Piyeska, pita ekmeği ile yapılır. Sığır veya domuz etiyle hazırlanan hamburger köftesi benzeri bir köfte ızgarada pişirilerek bu ince ekmeğin içine koyulur. Değişik peynirler, sebze ve Sırp kreması koyularak hazırlanır, yanında lahana salatası ise olmazsa olmazı.
KUMRU İZMİR TÜRKİYE
Nohut mayası ile hazırlanan özel ekmeği onu dünyaya tanıttı. Ancak son dönemde bilmeyenlerin elinde ucuz maliyet için perişan hale geliyor ve tehlike çanları çalıyor. Eski ustalarını bulabilirseniz ne mutlu. Aslında kumru, İzmir’de gevrek arabalarında satılır. Soğuk sandviçtir. İçinde iyi kalite Bergama tulumu, yeşil bahçe biberi ve tarla domatesi olur. Hatırlarım, bu sebeple eskiden sadece yaz aylarında olurdu.
YENİ TRENDİN LEZZET ÖNCÜLERİ
Geleneksel balık ekmeğe yenilikçi dokunuş: Dandenia
Çok iyi bir proje! 30 yıllık tecrübe, sürdürülebilir balıkçılık ilkeleriyle geleneksel balık ekmeğe gelen yenilikçi bir dokunuş. Benim sandviçlerdeki beklentim midemi, ağızımın tadını bozmaması ve yedikten sonra ağırlık hissettirmemesi. Öğle saatlerinde yenilen balığa bayılırım. Bir de ekmek arası, al, git mantığındaysa değmeyin keyfime. Benim için hızlı yemeğin şahı! Keşke sardalye, hamsi, istavrit ekmek arası her köşe başı olsa ama yok. Dardenia ise Erenköy, Maslak, Buyaka AVM, Mecidiyeköy ve Kemerburgaz şubeleriyle bu açığa aday. Sandviçlerinin ekmek seçeneklerine birkaç farklı emek alternatifleri eklemelerini, ince dilim seçeneklerini ve daha fazla şube açmalarını dört göz bekliyorum.
İyi atıştırmalık isteyenler için: Plus Kitchen
Bana gelip sorsalar ‘Hangi yiyecek markasını Türkiye’ye getirmek isterdin?” diye bunlardan biri Eat diğeri de Pret A Manger olurdu. Sağlıklı gıdalarla, iyi kalite ekmeklerle hazırlanmış çok çeşitte taze sandviçler, çorbalar, atıştırmalıklar hazırlıyorlar. Plus Kitchen bir Türk markası. Bence ekmeği, malzemesi, sos meselesinde sandviçler için biraz daha çalışılmalı ama şahane bir marka. Niş bir iş yaparak özel tasarım sunumlarla gözlere de bayram ettiriyorlar. Yaygınlaşması, iyi atıştırmalık isteyenler için harika olur.
Acıktığınızda benzinciye gidin: Deli2Go
Milyon kez iki toplantı arası koşuştururken zamansızlıktan yollarda simit yemişliğim var. Allahtan çok severim. Ama simit de bir yere kadar. Çok değil üç sene önce sandviç bulamazdın. Büyük dertti. Bir gün trafik fena, benzinciye girdik. Ergun elinde sandviçle geldi “Biraz ye istersen, kan şekerin düşmesin” dedi. İnce tebessümümü attım. Benzinciden sandviç ha, ne kadar iyi olabilirdi ki? Ama müthişti! Etikete baktım; Daily2go yazıyordu. Hani Avrupa’da yediklerimiz, geldiler mi? Evet, Hollanda’da 2010’da Shell’in kurduğu Deli2go bir süredir Türkiye’de ve sandviçleri günlük, malzemeler taptaze, birbiriyle uyumlu ve soslar ağır değil. Konsepti her yıl daha da gelişmekte.
