Geçen hafta sigarayý býrakmaya yardýmcý olabilecek bazý bitkilerden bahsetmiþtim. Yazýnýn baþlýðý, çalýþmalarýn daha çok erkekler üzerinde yürütülmüþ olmasý nedeniyle erkeklere yönelikti ama kadýnlarda da etkili olmamasý için hiçbir neden yok bence. Yürütülen klinik çalýþmalarda kanýmca en çok dikkati çeken bitkisel ürün karabiber yaðý oldu. Ayrýca karanfil çiçek tomurcuðu ve Çin geveni (Astragalus membranaceus) kökünün de yararlý olabileceði görülüyor.
Geçen yazýmda bahsetmediðim ancak sigara býrakmaya yardýmcý olabileceði düþünülen bitkiler arasýnda en çok araþtýrýlan bitki ise sarý kantaron (St.John’s wort). Sarý kantaronun çiçekli topraküstü kýsýmlarý depresyon söz konusu olduðunda etkinliði deneysel ve klinik araþtýrmalarla ortaya konulmuþ önemli bitkisel ilaçlardan. Mevcut klinik çalýþmalarda sarý kantaron özütünün önerilen miktarlarda (günde 2 defa 450 miligram) kullanýlmasý ile kýsa dönemlerde yüzde 54 gibi ortalama bir sigara býrakma baþarýsý saðlanabilmesine karþýlýk, üç ay ve daha uzun sürelerde kiþilerin tekrar sigara içmeye baþladýðý gözlemlenmiþ. Dolayýsýyla sarý kantaron çiçekli topraküstü kýsýmlarýndan elde edilen özütün sigarayý býrakmaya yönelik klinik çalýþmalarda belirgin bir yararý bulunmadýðý görülüyor. Ancak sigarayý býrakmak isteyen kiþilerin korktuðu sinirlilik, huzursuzluk gibi yoksulluk belirtilerinin en aza indirgenebilmesi bakýmýndan destek tedavisi olarak uygulanmasý düþünülebilir.
KÝLO ALMAYI DA ÖNLÜYOR
Dikkatimi çeken bir diðer çalýþma ise “Sigarayý býrakýrsam kilo alýrým” korkusu yaþayanlara yönelik olarak yürütülmüþ. Çalýþmada bir grup gönüllüye, sigarayý býrakanlarda sinirlilik vb. duygusal deðiþiklikleri kontrol etmek amacýyla sarý kantaron özütü (günde 900 miligram) ile birlikte zayýflama programlarýnda þeker metabolizmasýnýn kontrolü amacýyla verilen krom pikolinat (400 mikrogram) verilmiþ. Sarý kantaron ve krom verilmeyen gruplarla karþýlaþtýrýldýðýnda dört haftalýk bu uygulamanýn belirgin bir yararý bulunmadýðý sonucuna varýlmýþ.
Sonuç olarak sarý kantaron özütü, sigarayý býrakmak isteyen kiþilerde sigara içmemeye baðlý yoksunluk þikayetlerinin kontrol altýnda tutulabilmesi için güvenilir bir destek tedavisi saðlayabilir. Ancak sarý kantaron yan etkisi bakýmýndan güvenilir olmasýna karþýlýk organ nakli yapýlan kiþilerin kesinlikle sarý kantaron kullanmamasý gerekiyor.
Deðerlendirmede bitki çayý içen bireylerde sigarayý býrakmaya baðlý þikayetlerin belirgin bir þekilde azaldýðý, bu gruptaki deneklerin yüzde 38’inin sigarayý býraktýðý bildiriliyor. Buna karþýlýk bitki çayý verilmeyen kontrol grubunda sigarayý býrakma oraný yüzde 12’de kalmýþ. Bu çay karýþýmý içerisinde en yüksek etkinin baharat olarak kullandýðýmýz karanfil (Eugenia aromaticum) çiçek tomurcuðu ve Çin kaynaklý bir bitki olan membranaceus kökleri (Türkiye’dekileri sakýn kullanmayýn, eczanelerde bulunuyor) tarafýndan gösterildiði bildiriliyor.
Tabii bu öneriler sigarayý býrakmaya niyetli olanlar için. Diðerleri için yapýlacak bir þey yok!
