ABD, evet... Suriye’yi bombalayacak. Ancak bu harekat o kadar didiklendi, dillendi ve kurcalandý ki, harekatýn hedefi Beþar Esad dahil herkes olacaklarý biliyor.
Obama usulen Kongre’den onay istedi. Onay gelse de gelmese de vuracaðýný duyurdu, buna yetkisi var. Ancak ABD Kongresi’nde olay iç siyaset sarmalýna bulandý, Obama’nýn þahsi meselesi haline getirildi ve Obama’yý sevenler ile sevmeyenler arasýndaki itiþmeye döndü.
ABD kamuoyu savaþtan býkmýþ, ekonomik sýkýntý sürüyor sokaktaki adam -Eyvah, yeni bir Irak, Afganistan olacak- refleksiyle, -Hayýr- diyor. Yönetim ikna için Kongre’ye odaklanýrken tezkereyi geçirmek uðruna o kadar çok ayrýntý verdi ki, harekatýn gerçekten caydýrýcý olacaðý tartýþmalý. Sadece füze atýlacak, uzaktan bombardýman olacak, sivil bölgelerden uzakta hedefler seçilecek, asker postalý yere deðmeyecek, rejim deðiþikliði yok, rejimin çöküþünü saðlayacak bombardýman yok, Irak olmayacak, Afganistan olmayacak... O yok, bu yok... Öyle hafifletildi ve sýnýrlandýrýldý ki Dýþiþleri Bakaný Kerry bir noktada -Bu klasik anlamda bir savaþ deðil- bile dedi... Sonra Kerry -Beþar Esad bu bombardýmandan sonra ayakta kalacak ve bundan gurur duyacak... Ama sonuçta gidecek- dedi.
ABD ordusunda öyle bir bütçe sýkýntýsý var ki, harekatýn masrafý herkesi düþündürüyor. Adý verilmeyen -Arap ülkelerinin, Beþar’ý devirecek heaket yapýn, parasýný verelim- dediklerini Kerry duyurdu. ABD yönetimi bu dar zamanda mali desteði takdirle karþýlar.
Suriye’de yeni bir savaþ baþlamýyor. 100 bin ölüyle savaþ zaten vardý ve halen sürüyor... ABD müdahalesiyle savaþýn yeni aþamasýna geçiliyor. Kýrýmýn bitmesi, ancak Þam’ýn askeri gücünün kýrýlmasýna baðlý.
Bombardýmanýn þekli deðiþmez mi?
Deðiþebilir ve bu deðiþimden Beþar memnun kalmayabilir. Þimdilik herkes tezkerenin geçmesine odaklý. Ancak Senato komite oylamasýnda Senatör McCain deðiþiklik önergesiyle -arazide askeri dengenin deðiþmesi- ibaresini metne ekledi ve ‘Evet’ oyu verdi. Tezkerede yoruma açýk boþluklar var. Bombardýman sanýlandan daha sert geçebilir. Rejimin yýkýlmasý hala beklenmiyor, ama dizlerinin üzerine çökmesinde sakýnca yok.
Neden þimdi harekat ?
Rejim kimyasal silah dahil, eline ne gelirse daha yaygýn ve cesurca kullanmaya baþladý. Birileri birþey demezse, daha da azacak. O yüzden ABD istemeyerek de olsa harekete geçme gereði duydu. Yönetim -Ýsrail, Ürdün, Türkiye’ye sözümüz var, müttefikleri korumalýyýz... Bu sözü tutmazsak, Ýran, Kuzey Kore sevinir ve kredibilitemiz kalmaz- diyor. Doðru...
Obama kýrmýzý çizgilerden çark mý etti ?
Suriye benim þahsi meselem deðil, herkesin ortak meselesi- demeye getirdi, ama bir yýl önce açýkladýðýnda çizgiler ABD çizgisiydi. Þimdi sorumluluktan kaçmýyor, -gelin sorumluluðu paylaþýn- diyor. Aslýnda iki yýldýr kendisine -Liderlik yap, sorun herkesin ortak meselesi olsun, bu sorunu birlikte çözelim- diyenleri belki þimdi hatýrlamýþtýr. Mesela Türkiye’yi.
Türkiye ne durumda ?
Türkiye Nato-Patriot korumasýnda. Kerry -Beþar çevreye saldýrma aptallýðý yaparsa piþman edilecek-dedi... Saldýrýrsa, Þam’a sýnýrlý deðil, büyük koalisyon harekatý geleceðini biliyor. NATO harekatta-saldýrýda belki yok, ama savunma maksatlý harekatta var.
Nasýl bir Suriye:
Beþar gittikten sonra, mevcut etnik gruplarýn iktidar paylaþýmý formülü denenecek. Rusya katýlýmý da gerekli. Bu siyasi formül Irak’ta yürümedi, ama o aþamaya daha zaman var.
Rusya:
Putin bir noktada karar vermek durumunda. Yeni Suriye’nin planlamasý için G20’de Obama ile anlaþabilirse, manzara deðiþir. Putin’in diyaloða girmesi, BM katýlýmýný saðlayýp Suriye’de çözümü hýzlandýracaksa iyi. Yok, operasyonu geciktirip, sulandýrýp Beþar’a avantaj yazacaksa, kötü. Putin Obama ile görüþür -Velev ki Beþar gitti, peki sonra ne yapacaðýz?- diye lafa girerse, o zaman herþey deðiþir.
El Kaide ?
Kerry Suriye’de direniþçiler arasýnda radikallerin oranýnýn %15-%25 olduðunu ve direniþçilerin çoðunluðunu -ýlýmlýlarýn- oluþturduðunu söyledi. -Bölge ülkelerinin desteðiyle, ýlýmlýlarýn etkinliði artýyor- dedi. Tanýnan ve bilinen ýlýmlý gruplar güçlenirse, silaha kavuþacaklar.
ABD-Türkiye Ýliþkileri ?
Gayet iyi. Türkiye’nin varlýðý, katkýsý hayati. ABD’nin yalnýz kalma riski taþýdýðý noktada Türkiye, özlenen müttefik. -Bölgede yalnýz deðiliz -diyen yönetim, hemen Türkiye’yi de sayýyor... Bombardýmaný ABD-Fransa Cruise füzesi atan ülkeler olarak yapacak. Ancak Türkiye dahil bir dizi bölge ülkesinden askeri-lojistik destek isteyecekler. Bu mutlaka tank-top isteði deðil. NATO manevralarýnda daha önce denenmiþ görevler... Harekatýn boyutlarý geniþlerse, Türkiye’ye ihtiyaç daha da artacak.
twitter.com/selimatalayn
