Bu ifadeyi, “ayaklar baş oldu” ifadesini, yanılmıyor isem 50’li senelerin sonunda, benim tevellüt 1953, daha çok çocuğum, anneannemden duyduğumu hatırlıyorum.
Anneanneme, o tarihlerde, bu lafın anlamını sorduğumu, anneannemin de, biraz sinirli bir tonla bu ifadenin ne anlama geldiğini anlattığını, fazla bir şey anlamadığımı ama çok da ilgilenmediğimi hatırlıyorum sadece.
“O tarihler” dediğim muhtemelen 1959 ya da 1960, ben ilkokulda okumayı yeni sökmüşüm, gözleri artık çok iyi göremeyen anneanneme gazetelerden makaleleri, özellikle de Ulunay’ı okuyorum, bu konuşma da muhtemelen bu çerçevede geçiyor.
Aradan seneler geçiyor, ben bu ifadenin, “ayaklar baş oldu” ifadesinin ne anlama geldiğini çok iyi öğreniyorum.
Anneannemin de, eski bir İstanbul kadını, bu ifadeyi muhtemelen 50 sonrası İstanbul’a yaşanan göç ve şehrin yeni sakinlerinin yükselmesine, bir yerlere gelmesine ve yine büyük bir ihtimalle Demokrat Parti’nin iktidarına bağlı olarak, eleştirel bir üslupla o tarihlerde kullandığını anlıyorum, en azından öyle tahmin ediyorum.
Malum, o tarihlerde eski İstanbullular, CHP’liler baş, İstanbul’un yeni sakinleri, eski İstanbulluların yeni ama zoraki hemşehrilileri, Demokrat Partililer ise ayak.
Ama hayat bu telakki üzerinden yürümüyor, eski İstanbullular, büyük çoğunluğu bürokrat kökenli, gelir skalasında gerilerken yeni İstanbullular, yeni zenginler, isterseniz ayaklar da diyebilirsiniz, aynı gelir skalasında yukarılara tırmanıyorlar, CHP, yani baş muhalefete düşüyor, Demokratlar, çarıklılar, ayaklar iktidara geliyorlar.
Düzenin eski sahipleri de kendi aralarında daima “ayaklar baş oldu” diyerek kendilerini rahatlatıylorlar ama öte yandan da rolleri tekrar geri çevirmenin, eski başları yeniden baş yapmanın, ayakları yeniden al aşağı etmenin yollarını arıyorlar.
27 Mayıs 1960’ın, yani başların yeniden baş, ayakların yeniden ayak olmasının hikayesi de biraz bu.
Ama burası bir tarım imparatorluğunun mirası üzerine kurulmuş bir ülke ve ayaklar bir türlü rahat durmuyorlar, 1965’de yine baş oluyorlar, ya da öyle zannediyorlar.
Çoban Sülü için aynı terane yine devreye giriyor, “ayaklar baş oldu” yine popüler bir eleştiri (!) haline dönüşüyor.
Ayak Çoban Sülü’nün seneler sonra baş olması, üstelik çirkin bir baş rolüne soyunması ise başka bir trajedidir; Çoban Sülü siyasi kariyerini “ayak” imajıyla bitirse idi, muhtemelen çok daha saygın bir tarihsel hatırası olacak idi.
“Ayaklar baş oldu” Özal için de söylendi; Özal da keşke Akbulut modelini Akbulut’u Çankaya’ya gönderip, kendisi Başbakanlıkta kalarak uygulasa idi, bu baş olma merakını anlamak mümkün değil.
Türkiye siyasi tarihi ayakların başları siyaseten yenmesinin, başların da, daha doğrusu kendini baş zanneden kifayetsiz muhterislerin gayri meşru yöntemlerle, darbelerle, muhtıralarla kendilerine vehmettikleri baş rolüne soyunmak istemelerinin tarihidir.
Gelelim yakın zamanlara.
AK Parti hareketi, en babasından bir ayaklar hareketidir, başarısını da “ayaklar baş oldu” deyimindeki “ayak” olmasına borçludur,2002 sonrası da, yukarıda belirttiğim kifayetsiz muhteris sözde başların yeniden kendilerine vehmettikleri baş pozisyonuna dönme çabalarıyla doludur, Ergenekon da, Balyoz da, 27 Nisan da, 367 de, “sözde değil, özde...” saçmalıkları da (aklıma gelmiş iken sorayım, 27 Nisan neden hala yargıda değil?) hep bu “ayaklar baş oldu” sözde elitist kaygının eylemleri, girişimleridir.
AK Parti’nin gelecekteki olası siyasi başarısı da, kanımca, iktidardaki ayak olmasına geri dönmesine bağlıdır.
Ve Salı günü, İstanbul’da bir taksideyim, radyodan Sayın Başbakan’ı dinliyorum, kendi sesinden duymasam inanmam çok zor, Sayın Başbakan “ayaklar baş mı olacak?” biçiminde bir ifade kullanıyor, benim aklımdan 1960’dan günümüze siyasi tarihimiz geçiyor ve şaşkınlıktan, üzüntüden donup kalıyorum.
Üzülüyorum çünkü, AK Parti’yi ne kadar eleştirir isek eleştirelim, bugün ve yarın bu ülkede iyi şeyler olabilecek ise, bunların altına imza atma ihtimali en yüksek siyasi hareket yine ve hala AK Parti hareketi.
Ama bu ihtimal “ayaklar baş mı olacak?” diyerek gittikçe azalıyor.
