Siyasal kampanyalarýn seçimlere etki ettiði, genellikle bu etkinin birkaç puan ile sýnýrlý olduðu kabul edilir. Sýnýrlý etkinin sebebi, partilerin kampanyalarýyla birbirlerini dengeleyip, kendilerine aidiyet duyan seçmeni ellerinde tutmalarýdýr. Bu birkaç puan etki yine de seçimin kaderini belirleyecek önemde olabilir. Size bir kampanyayý, özellikle de miting konuþmalarýný, deðerlendirirken kullanabileceðiniz bir rehber oluþturmaya çalýþacaðým.
Seçmen duygularla mý karar verir, rasyonel akýlla mý?
Seçmen psikolojisi ile ilgili son on yýlýn en önemli tartýþmasý, seçmenin karar vermesinde esas rolün duygular üzerinden mi, yoksa rasyonel akýl üzerinden mi olduðu tartýþmasýdýr. Seçmen seçim vaatlerinin getirip götürdüðünü hesaplayýp, çýkarýna göre mi karar verir? Yoksa, duygularýyla lideri veya partiyi sevip sevmemesine, baðlanýp baðlanmamasýna göre mi karar verir? Bu sorularda aðýrlýklý cevap artýk duygulardan tarafa kayýyor. Seçmen rasyonel bir hesaplayýcýdan ziyade, duygusal karar verici.
O zaman ilk deðerlendirme kriterimiz, seçim kampanyasýnýn, özellikle de liderin, seçmende ne kadar duygusallýk oluþturduðu olabilir. Bu anlamda AK Parti kampanyasý duygulara etki etmede CHP kampanyasýndan daha baþarýlý. CHP kampanyasýný neredeyse sadece vaatler üzerine kurarak seçmene çýkarlarýna göre oy veren, rasyonel hesaplayýcý muamelesi yaptý.
Hikayeleþtirme
Meselelerin hikayeleþtirilerek, duygular üzerinden anlatýmý artýk psikoterapilerde de önem kazanan bir mesele. Seçim konuþmalarýnda da yaþanan olay üzerinden hikaye kurarak anlatma önemli. Mesajý hikayeleþtirerek anlatma, mesajýn canlý, akýlda kalýr ve duygulara seslenir hale gelmesine sebep oluyor. Bu seçimde Davutoðlu’nun sandýk oylarý için direnen Arslanköylü kadýnlar hikayesi ile Ýnönü’nün Ruslara teslim ettiði Azerilerin öyküsü hikayeleþtirmenin iyi örnekleri olarak kabul edilebilir. Ülkemizdeki Suriyeliler meselesi ise þimdiye kadar daha çok kuru rakamlar üzerinden tartýþýldý. Halbuki Suriyeli öyküleri seçmene daha fazla dokunma imkaný saðlayabilir
Konuþmada çeþitlilik
Seçim konuþmalarýnda liderin konuþmalarýnýn içeriðinin tek düze veya çeþitli olmasý da önemli faktörlerden biri. Ýyi bir seçim konuþmasýnda; bilgi aktarýmý, hikayeleþtirme, slogan, þiir, þarký gibi çoklu anlatým imkanlarý eþ zamanlý kullanýlýr. Konuþmada çeþitlilik meselesini en iyi Erdoðan yapýyordu. Bu sebeple Erdoðan’ýn mitingleri keyifle vakit geçirilen yere dönüþüyordu. Davutoðlu ve Demirtaþ’da bu anlamda fena deðiller. Bu seçimde, konuþmasýnda çeþitliliðin en az olduðu kampanya ise Kýlýçdaroðlu’nun kampanyasý.
Dinleyicileri konuþmaya katabilme
Miting konuþmalarýnýn deðerlendirilmesinde diðer bir kriter de, meydandakileri liderle etkileþime sokabilme düzeyi. Liderin tek yönlü konuþup meydandakilerin sadece bayrak salladýðý bir konuþma baþarýlý kabul edilemez. Miting alaný bir seremoni alanýdýr. Bir rock konseri alaný gibidir. Lider ile meydandaki seçmen ne kadar konuþursa, meydan ne kadar tepki verirse o kadar duygusallýk ve aidiyet artar. Coþku oluþur. Bu seçimde Davutoðlu sorular sorarak meydaný konuþmaya katmayý baþarabildi. Kýlýçdaroðlu ve Bahçeli bu konuda iyi olmayan performans gösteriyorlar.
Mesajýn seçimin psikolojisi ile uyumu
Seçim dönemlerinde tüm ülkeyi etkisi altýna alan baskýn bir psikoloji olabilir veya olmayabilir. O dönemde ülkenin sosyal, siyasal ve ekonomik hali seçimin psikolojisini oluþturur. Eðer kampanya o dönemin ruh halini doðru yakalayabilirse baþarýlý olur. Bu seçimde tüm ülkeye etki edebilecek baskýn bir psikoloji yerine, daha sýnýrlý çoklu psikoloji etkili oldu. Örneðin HDP bir kesimdeki Erdoðan karþýtlýðý psikolojisini harekete geçirdi. AK Parti hala en iyi alternatif olduðu algýsýndan faydalandý.
