Tip-2 þeker hastalýðý basit bir þekilde yüksek kan glikoz seviyesi ve insülin direnci ile karakterize edilen bir hastalýk. Ýlaç tedavisinin yaný sýra beslenme, egzersiz ve yaþam tarzý deðiþiklikleri uygulanarak semptomlarýn kontrol altýnda tutulmasý önemli. Ancak zaman içerisinde gerek uygulanan ilaç ve gerekse diðer önlemlerin yetersiz kaldýðý, etkinliðinin azaldýðý görülüyor. Bu gibi durumlarda þikayetlerin kontrolünde bitkisel ilaçlar çözüm saðlayabiliyor. Yayýmlanan bir klinik çalýþmada hazýrlanan bir bitkisel karýþýmýnýn etkinliði araþtýrýlmýþ. Karýþýmýnýn içerisinde temel bileþen beyaz dut yapraðý (Morus alba) özütü (%50), ayrýca tarhun yaprak (Artemisia drancunculus) özütü (%20), ýsýrgan yaprak (Urtica dioica) özütü (%10), tarçýn kabuðu (Cinnamomum sp.) özütü (%10), karahindiba kök (Taraxacum officinale) özütü taþýyor. Bu karýþým üzerinde öncelikle yürütülen deneysel çalýþmalar ile Tip-2 diyabet modelleri üzerinde etkinliði ve etki mekanizmasý kanýtlanmýþ (Ýlgilenenler için ayrýntýlý etki þekli aþaðýda açýklanmýþtýr). Araþtýrýcýlar bu defa klinik olarak bu formülün tip-2 diyabet hastalarýnda hemoglobin A1c (HbA1c), açlýk kan þekeri ve lipit sevileri üzerindeki etkisini incelemiþler.
Þeker ilacý (oral hipoglisemik ve/veya insülin) kullanan 28-78 yaþlarý arasýnda, beden-kitle indeksi <45 kg/m2 olan ve son altý ayda HbA1c deðeri %7,1-10 arasýnda olan 119 tip-2 diyabet hastasý seçilerek araþtýrmaya alýnmýþ. 12 hafta süresince hastalara kullandýklarý ilaçlara ek olarak yemeklerden 30 dakika önce günde 3 defa 300 mililitre sývý veya günde 3 defa 1000 miligram kapsül verilmiþ. Sývý ve kapsül þeklinde uygulamalarda uygulanan miktarýn eþdeðer olmasý saðlanmýþ. Hastalarýn uygulama süresince normal diyetlerini, ilaçlarýný ve rutin egzersizlerini sürdürmeleri istenmiþ. Kontroller sýrasýnda istenilen glikoz seviyesi saðlanmýþsa hastanýn kullandýðý ilaçlarýn miktarý azaltýlmýþ. 12 hafta sonunda 16 hasta haricinde tümü uygulamayý tamamlamýþ ve hastalara baþlangýç deðerlerine göre HbA1c ve açlýk kan þekeri ve trigliserit seviyelerinde belirgin bir düþme (p<0.0001) saðlanmýþ. Diðer kontrollerde total kolesterol (p<0,01) belirgin þekilde düþürülmüþ. Çalýþmada kontrol grubu bulunmamasý elde edilen sonuçlarýn net bir þekilde yorumlanmasýný kýsýtlýyor, þüphesiz. Ancak karýþýmda kullanýlan bitkiler þeker hastalarý tarafýndan sýklýkla yararlanýlan bitkiler. Dut yapraðýnýn baðýrsakta alfa glikozidaz enzimini baskýlayarak niþasta gibi polisakaritlerin glikoza dönüþmesini engellediði biliniyor. Hatta içindeki bileþen nojirimisin bir ilaç etken maddesi olarak kullanýlýyor. Bu karýþýmýn çay olarak da etkili olabileceðini düþünüyorum.
[Deneysel etki þekli: Baðýrsak disakkaridazlarýn etkinliðini baskýlayarak, baðýrsak karbonhidrat kalýntýlarýnýn lektin-aracýlý baðlanmasýný saðlayarak, glukoneojenezi artýrarak, dokuda insülin direnci ve glikolizi azaltarak; ve pankreatik beta hücrelerinin insülinomimetik aktivite veya salgýlama etkinliðini düzenleyerek yemek sonrasý ve bazal glikoz seviyelerini düzenlediði gösterilmiþtir.
