Tip-2 şeker hastalığı basit bir şekilde yüksek kan glikoz seviyesi ve insülin direnci ile karakterize edilen bir hastalık. İlaç tedavisinin yanı sıra beslenme, egzersiz ve yaşam tarzı değişiklikleri uygulanarak semptomların kontrol altında tutulması önemli. Ancak zaman içerisinde gerek uygulanan ilaç ve gerekse diğer önlemlerin yetersiz kaldığı, etkinliğinin azaldığı görülüyor. Bu gibi durumlarda şikayetlerin kontrolünde bitkisel ilaçlar çözüm sağlayabiliyor. Yayımlanan bir klinik çalışmada hazırlanan bir bitkisel karışımının etkinliği araştırılmış. Karışımının içerisinde temel bileşen beyaz dut yaprağı (Morus alba) özütü (%50), ayrıca tarhun yaprak (Artemisia drancunculus) özütü (%20), ısırgan yaprak (Urtica dioica) özütü (%10), tarçın kabuğu (Cinnamomum sp.) özütü (%10), karahindiba kök (Taraxacum officinale) özütü taşıyor. Bu karışım üzerinde öncelikle yürütülen deneysel çalışmalar ile Tip-2 diyabet modelleri üzerinde etkinliği ve etki mekanizması kanıtlanmış (İlgilenenler için ayrıntılı etki şekli aşağıda açıklanmıştır). Araştırıcılar bu defa klinik olarak bu formülün tip-2 diyabet hastalarında hemoglobin A1c (HbA1c), açlık kan şekeri ve lipit sevileri üzerindeki etkisini incelemişler.
Şeker ilacı (oral hipoglisemik ve/veya insülin) kullanan 28-78 yaşları arasında, beden-kitle indeksi <45 kg/m2 olan ve son altı ayda HbA1c değeri %7,1-10 arasında olan 119 tip-2 diyabet hastası seçilerek araştırmaya alınmış. 12 hafta süresince hastalara kullandıkları ilaçlara ek olarak yemeklerden 30 dakika önce günde 3 defa 300 mililitre sıvı veya günde 3 defa 1000 miligram kapsül verilmiş. Sıvı ve kapsül şeklinde uygulamalarda uygulanan miktarın eşdeğer olması sağlanmış. Hastaların uygulama süresince normal diyetlerini, ilaçlarını ve rutin egzersizlerini sürdürmeleri istenmiş. Kontroller sırasında istenilen glikoz seviyesi sağlanmışsa hastanın kullandığı ilaçların miktarı azaltılmış. 12 hafta sonunda 16 hasta haricinde tümü uygulamayı tamamlamış ve hastalara başlangıç değerlerine göre HbA1c ve açlık kan şekeri ve trigliserit seviyelerinde belirgin bir düşme (p<0.0001) sağlanmış. Diğer kontrollerde total kolesterol (p<0,01) belirgin şekilde düşürülmüş. Çalışmada kontrol grubu bulunmaması elde edilen sonuçların net bir şekilde yorumlanmasını kısıtlıyor, şüphesiz. Ancak karışımda kullanılan bitkiler şeker hastaları tarafından sıklıkla yararlanılan bitkiler. Dut yaprağının bağırsakta alfa glikozidaz enzimini baskılayarak nişasta gibi polisakaritlerin glikoza dönüşmesini engellediği biliniyor. Hatta içindeki bileşen nojirimisin bir ilaç etken maddesi olarak kullanılıyor. Bu karışımın çay olarak da etkili olabileceğini düşünüyorum.
[Deneysel etki şekli: Bağırsak disakkaridazların etkinliğini baskılayarak, bağırsak karbonhidrat kalıntılarının lektin-aracılı bağlanmasını sağlayarak, glukoneojenezi artırarak, dokuda insülin direnci ve glikolizi azaltarak; ve pankreatik beta hücrelerinin insülinomimetik aktivite veya salgılama etkinliğini düzenleyerek yemek sonrası ve bazal glikoz seviyelerini düzenlediği gösterilmiştir.
